"Chuyển đổi số không chỉ là sự lựa chọn, mà là điều kiện tiên quyết để doanh nghiệp tồn tại!"

Theo bà Trương Minh Trang, Chuyển đổi số sẽ giúp doanh nghiệp nâng cao hiệu suất, kiểm soát rủi ro và duy trì lợi thế cạnh tranh trong môi trường ngày càng khắc nghiệt.

Phóng viên:

Vì sao doanh nghiệp ngành dầu khí không thể chần chừ trong cuộc đua chuyển đổi số, thưa bà?

Bà Trương Minh Trang:

Ngành dầu khí đang bước vào giai đoạn chuyển đổi sâu rộng, chịu tác động từ cả yếu tố nội tại và ngoại cảnh. Nếu trước đây, doanh nghiệp có thể trì hoãn chuyển đổi số do chi phí đầu tư lớn và thách thức trong thích ứng, thì nay, quá trình này đã trở thành một yêu cầu tất yếu để duy trì lợi thế cạnh tranh. Có ba yếu tố chính đang thúc đẩy sự chuyển dịch này.

Thứ nhất là biến động giá dầu và áp lực tối ưu hóa chi phí. Giá dầu luôn biến động, đặt doanh nghiệp vào thế phải liên tục điều chỉnh chiến lược để duy trì lợi nhuận. Khi giá dầu giảm, bài toán tối ưu hóa khai thác và vận hành trở nên cấp thiết hơn bao giờ hết. Chuyển đổi số giúp doanh nghiệp khai thác dữ liệu thời gian thực, tự động hóa quy trình và nâng cao hiệu suất giếng khoan, từ đó giảm chi phí và tăng hiệu quả sản xuất.

Tiếp đến làcác tiêu chuẩn về Môi trường, Xã hội và Quản trị (ESG)ngày càng khắt khe, đặc biệt đối với doanh nghiệp dầu khí. Các doanh nghiệp không chỉ chịu áp lực cắt giảm khí thải mà còn phải đảm bảo tính minh bạch trong việc công bố dữ liệu vận hành, báo cáo tác động môi trường và tuân thủ các tiêu chuẩn ESG. Chuyển đổi số không chỉ giúp doanh nghiệp giám sát và đo lường khí thải một cách tự động, mà còn tối ưu chuỗi cung ứng và quản lý năng lượng hiệu quả, đảm bảo tuân thủ các quy định.

Cuối cùng là bối cảnh thị trường ngày càng đề cao tính bền vững và hiệu suất vận hành đối với bất cứ doanh nghiệp nào. Một mô hình vận hành số hóa sẽ giúp doanh nghiệp giảm rủi ro, tối ưu quản trị và nâng cao năng lực cạnh tranh, từ đó tăng khả năng tiếp cận nguồn vốn cũng như cơ hội hợp tác chiến lược.

Chuyển đổi số trong ngành dầu khí không còn đơn thuần là một sự lựa chọn mà đã trở thành một điều kiện tiên quyếtđể doanh nghiệp tồn tại và phát triển trong bối cảnh nhiều biến động. Những doanh nghiệp tiên phong trong số hóa sẽ có lợi thế trong việc tối ưu chi phí, đáp ứng quy chuẩn ESG, tạo ra sự khác biệt trên thị trường.

Một số doanh nghiệp dầu khí quốc tế đã áp dụng mô hình giếng khoan thông minh, nơi các thuật toán có thể điều chỉnh lưu lượng khai thác theo thời gian thực để tối ưu lợi nhuận.

Phóng viên:

Vâng, vậy thì doanh nghiệp dầu khí nên ưu tiên số hóa những trụ cột nào để bứt phá trong kỷ nguyên mới?

Bà Trương Minh Trang:

Có ba trụ cột chính mà doanh nghiệp dầu khí đang tập trung ưu tiên số hóa với sự cân nhắc về các yếu tố hiệu quả mang lại, chi phí đầu tư và mức độ ảnh hưởng trong trung dài hạn.

Đầu tiên là tối ưu hóa sản xuất và vận hành khâu tìm kiếm khai thác dầu khí, với việc sử dụng các công nghệ tiên tiến như AI, Big Data và tự động hóa để tăng hiệu suất. Một số doanh nghiệp dầu khí quốc tế đã áp dụng mô hình giếng khoan thông minh, nơi các thuật toán có thể điều chỉnh lưu lượng khai thác theo thời gian thực để tối ưu lợi nhuận. Đây là hướng đi mà các doanh nghiệp dầu khí Việt Nam cũng cần cân nhắc.

Trụ cột thứ hai là giám sát và bảo trì thông minh. Ứng dụng IoT và phân tích dự đoán đang giúp doanh nghiệp dầu khí giảm đáng kể chi phí sửa chữa và ngăn ngừa sự cố gián đoạn vận hành. Đặc biệt, tại các giàn khoan ngoài khơi, nơi mỗi lần tạm ngừng hoạt động kéo theo chi phí rất lớn, hệ thống giám sát thông minh có thể phát hiện sớm nguy cơ hỏng hóc, tối ưu lịch bảo trì và kéo dài tuổi thọ thiết bị. Điều này giúp doanh nghiệp chủ động hơn trong quản lý rủi ro và giảm thời gian dừng hoạt động không mong muốn.

Cuối cùng, quản trị doanh nghiệp dựa trên dữ liệu. Chuyển đổi số không chỉ tập trung vào khai thác và vận hành mà còn hướng đến nâng cao năng lực quản trị toàn diện. Doanh nghiệp dầu khí đang đẩy mạnh triển khai các nền tảng số hiện đại để quản lý tài chính, sản xuất, chuỗi cung ứng và vận hành dự án theo thời gian thực. Việc tập trung hóa dữ liệu giúp lãnh đạo doanh nghiệp đưa ra quyết định nhanh chóng, chính xác, đồng thời tạo nền tảng cho các chiến lược tối ưu hóa dài hạn.

Ba trụ cột trên không chỉ giúp doanh nghiệp dầu khí nâng cao hiệu suất và giảm chi phí, mà còn đóng vai trò quan trọng trong việc thích ứng với các tiêu chuẩn ESG và yêu cầu cạnh tranh toàn cầu.

Chuyển đổi số không chỉ tập trung vào khai thác và vận hành mà còn hướng đến nâng cao năng lực quản trị toàn diện.

Phóng viên:

Cũng trong bối cảnh đó, Doanh nghiệp dầu khí sẽ phải đối mặt với những rào cản nào trên hành trình chuyển đổi số?

Bà Trương Minh Trang:

Thách thức lớn nhất vẫn là đòi hỏi chi phí đầu tư ban đầu cao, thời gian thu hồi vốn dài. Ngành dầu khí sở hữu những hệ thống vận hành phức tạp, được thiết lập từ nhiều thập kỷ trước và có vòng đời dài. Việc thay thế hoặc tích hợp công nghệ số vào hệ thống hiện hữu không chỉ đòi hỏi chi phí đầu tư lớn mà còn kéo theo thời gian thu hồi vốn lâu. Đặc biệt, tại các giàn khoan ngoài khơi, mọi thay đổi đều phải được tính toán kỹ lưỡng để tránh rủi ro gián đoạn hoạt động, làm gia tăng chi phí vận hành.

Bên cạnh đó, yếu tố con người cũng đóng vai trò quan trọng. Đa số các doanh nghiệp dầu khí Việt Nam có lịch sử hoạt động lâu đời, với đội ngũ nhân sự dày dạn kinh nghiệm nhưng phần lớn quen thuộc với cách làm việc truyền thống. Tâm lý e ngại trước sự thay đổi, lo ngại công nghệ sẽ thay thế vai trò con người là một trong những rào cản lớn nhất. Theo kinh nghiệm triển khai chuyển đổi số tại nhiều lĩnh vực, chúng tôi nhận thấy có đến 70% doanh nghiệp lớn gặp phải thách thức này, trong đó ngành dầu khí không phải ngoại lệ.

Do đó, để chuyển đổi số thành công, doanh nghiệp không chỉ đầu tư vào công nghệ mà còn phải xây dựng chiến lược đào tạo liên tục, kết hợp với các chương trình truyền thông nội bộ nhằm thay đổi tư duy nhân sự, hình thành văn hóa số trong tổ chức. Việc này không chỉ giúp nhân viên thích nghi với công nghệ mới mà còn đảm bảo quá trình chuyển đổi số diễn ra suôn sẻ và mang lại giá trị bền vững.

Các doanh nghiệp dầu khí Việt Nam có thể học hỏi từ tập đoàn dầu khí lớn trên thế giới những bài học thành công để triển khai hiệu quả hơn.

Phóng viên:

Từ bài học tại các công ty Dầu khí thượng nguồn lớn trên thế giới, doanh nghiệp dầu khí Việt Nam nên tiếp cận Chuyển đổi số như thế nào để sớm gặt hái thành quả?

Bà Trương Minh Trang:

Hiện nay nhiều tập đoàn dầu khí lớn trên thế giới đã ứng dụng công nghệ số để tối ưu khai thác, nâng cao hiệu suất vận hành và quản trị doanh nghiệp. Các doanh nghiệp dầu khí Việt Nam có thể học hỏi từ những bài học thành công này để triển khai hiệu quả hơn. Ví dụ, BP thông qua chương trình Field of the Future đã triển khai hệ thống giám sát từ xa với 1.800 km cáp quang, giúp nâng cao gần 2 triệu giờ giám sát thời gian thực và cải thiện năng suất khai thác thêm 1-3% trên 20 mỏ được áp dụng

Hay câu chuyện Shell áp dụng mô hình Smart Fields, đã giảm chi phí vận hành khoảng 800 triệu USD và tăng sản lượng khai thác thêm 70.000 thùng dầu/ngày​. Còn Saudi Aramco đã áp dụng AI và IoT trong khai thác, giúp giảm thất thoát khí và nâng cao hiệu suất vận hành​ đáng kể.

Khi nghiên cứu kỹ câu chuyện thành công từ các doanh nghiệp đầu ngành này, cho thấy bài học đầu tiên mà các doanh nghiệp dầu khí Việt Nam cần lưu ý là thay đổi tư duy, coi chuyển đổi số không phải là dự án đơn lẻ, mà là một hành trình liên tục. Chuyển đổi số không chỉ là một vài sáng kiến ngắn hạn mà là một chiến lược dài hạn, yêu cầu sự đầu tư và cải tiến liên tục. Bài học tiếp theo là doanh nghiệp nên bắt đầu từ các dự án thí điểm có tác động rõ rệt, như tối ưu bảo trì dự đoán giúp giảm chi phí sửa chữa và hạn chế gián đoạn sản xuất, hay giám sát thời gian thực để tăng cường kiểm soát chất lượng và an toàn vận hành, hoặc ứng dụng AI và dữ liệu lớn để tối ưu hiệu quả khai thác. Bất kể doanh nghiệp nào, không chỉ trong ngành dầu khí, đều cần coi dữ liệu là tài sản cốt lõi. Để chuyển đổi số thành công, đòi hỏi doanh nghiệp phải chuẩn hóa, tích hợp và khai thác dữ liệu triệt để thông qua AI, IoT và Big Data để hỗ trợ ra quyết định chính xác và nâng cao hiệu suất vận hành.

Và đặc biệt, yếu tố được coi là quan trọng hàng đầu trong việc đảm bảo thành công của chuyển đổi số là yếu tố con người, được thể hiện qua sự cam kết của ban lãnh đạovà tinh thần sẵn sàng thích ứng của đội ngũ nhân sự. Doanh nghiệp không chỉ cần đầu tư vào công nghệ mà còn phải xây dựng văn hóa số, thúc đẩy đổi mới sáng tạo và đảm bảo sự sẵn sàng của đội ngũ nhân sựđể quá trình số hóa diễn ra suôn sẻ và mang lại giá trị bền vững.

Bằng cách tiếp cận chuyển đổi số một cách chiến lược, tích hợp công nghệ, dữ liệu và con người, doanh nghiệp dầu khí Việt Nam có thể từng bước giải mã bài toán tối ưu vận hành, tạo ra giá trị bền vững và khẳng định vị thế trong ngành dầu khí toàn cầu.

Trân trọng cảm ơn bà!