Cần hiểu đúng về chương trình "Xe sạch - Trời xanh"

Hiện nay, cùng với sự phát triển kinh tế - xã hội và tốc độ đô thị hóa cao, số lượng xe gắn máy cũng như xe ô tô tăng nhanh, kéo theo các vấn đề ô nhiễm môi trường không khí từ các phương tiện giao thông ngày càng nghiêm trọng. Theo thống kê của Dự án xây dựng chiến lược An toàn giao thông với xe máy do Quỹ hội nhập Nhật Bản - ASEAN (JAIF) tài trợ, tính đến hết năm 2018, toàn quốc có 58.170.000 xe mô tô, xe gắn máy.

Hà Nội chính thức triển khai chương trình đo khí thải, đổi xe máy cũ lấy xe máy mới.

Tại Hà Nội, tính đến quý 1/2019, Hà Nội quản lý 6.649.596 phương tiện; trong đó có 5.761.436 xe máy. Đặc biệt, số lượng xe máy đã sử dụng trên 10 năm chiếm 52% và sẽ làm gia tăng mức phát thải chất độc hại vào không khí nếu các xe cũ không được bảo dưỡng theo đúng khuyến cáo của nhà sản xuất. Theo số liệu phương tiện được phòng Cảnh sát Giao thông thống kê, xe máy đang chiếm đến 86% lượng phương tiện giao thông đang lưu hành ở Hà Nội. Dự tính, với tốc độ tăng trưởng xe máy 7,66%/năm như hiện nay thì đến năm 2025, Hà Nội sẽ có 7,3 triệu xe máy; đến năm 2030 sẽ có 7,7 triệu xe máy.

Chương trình Xe sạch - Trời xanh: Thí điểm đo kiểm khí thải xe mô tô, xe gắn máy cũ đang lưu hành trên địa bàn TP Hà Nội làm cơ sở nghiên cứu, đề xuất các giải pháp cải thiện chất lượng không khí. Chương trình đo kiểm khí thải sẽ kéo dài tới khi đủ 5.000 xe máy lưu hành tại Hà Nội.

Chương trình Xe sạch - Trời xanh là chương trình có tính thí điểm nhằm đánh giá hiện trạng phát thải từ đó làm cơ sở đề xuất các chính sách kiểm soát khí thải xe máy và giảm thiểu ô nhiễm không khí. Do đó, các phương tiện vẫn tiếp tục được lưu vẫn được tiếp tục lưu hành sau khi được kiểm tra khí thải. Trong đó, thí điểm đo phát thải 18.000 xe máy trên toàn quốc (trong đó 5.000 xe máy tại Hà Nội). Nghiên cứu hiện trạng phát thải khí thải xe máy và thông tin xã hội về mức độ quan tâm và sẵn sàng của người dân. Từ đó làm cơ sở khoa học cho chính sách kiểm soát khí thải xe máy. Đây là một quá trình rất nhiều học hỏi, liên quan nhiều cơ quan khác nhau.

Về tiêu chuẩn đo kiểm khí thải, chương trình sử dụng mức 1 trong tiêu chuẩn quốc gia Việt Nam TCVN 6438:2018 để đánh giá xe có đạt không, nếu so sánh mức 2 sẽ có tỷ lệ cao hơn. Hiện nay Việt Nam chưa có chính sách kiểm soát xe mô tô, xe gắn máy đang lưu hành, trong khi các quốc gia trong khu vực đã có.

Xe máy là một trong nhiều nguồn phát thải đô thị lớn nhất tại Việt Nam.

Chương trình áp dụng miễn phí cho tất cả các xe, riêng với các xe sử dụng 5 năm trở lên (đăng kí xe trước năm 2017), chủ phương tiện được tặng 1 chai dầu nhớt khi tham gia. Trường hợp xe không đạt tiêu chuẩn khí thải sẽ được tặng 1 chai dầu nhớt và hỗ trợ một phần chi phí bảo dưỡng (tối đa không quá 200.000 đồng/xe) để sửa chữa các bộ phận liên quan đến khí thải. Các phương tiện vẫn được tiếp tục lưu hành sau khi được kiểm tra khí thải.

Theo cập nhật trong một tuần qua, đã có một số người dân đủ các điều kiện đổi xe liên hệ với các đại lý, tuy nhiên hiện vướng thủ tục pháp lý nên chưa đổi được. Thói quen của người dân: cho - tặng xe, chuyển đổi sở hữu phức tạp - thiếu giấy tờ, rắc rối thủ tục sang tên đổi chủ... Chưa nói tới kinh phí và rất nhiều vấn đề thủ tục pháp lý làm việc đổi xe khó khăn.

Đây là thí điểm để xây dựng chính sách, nhất là theo tinh thần của Luật Bảo vệ môi trường 2020 thì nhà sản xuất phải có trách nhiệm thu hồi sản phẩm thải bỏ: việc thu hồi xe cũ này rất quan trọng là cung cấp bằng chứng xem chính sách phải có quy định như nào, phối hợp giữa các bên ra sao để tháo bỏ các rào cản. Nếu chỉ quy định một nhà sản xuất phải thu hồi xe cũ, nhưng khách hàng không muốn, rồi khi khách hàng muốn thì vướng nhiều rào cản thủ tục pháp lý.

Do đó, mục tiêu của chương trình thí điểm là ghi nhận ý kiến người dân, các thách thức khó khăn hiện có của đại lý... trong việc tổ chức thu đổi xe cũ và tư vấn, hỗ trợ chuyển đổi xe mới. Đây sẽ là bài học rất giá trị để xây dựng các chính sách phù hợp.

	Hà Nội chính thức thực hiện đo khí thải, đổi xe máy cũ lấy xe máy mới
	Xử nghiêm việc đưa thông tin sai lệch, gây hoang mang về ô nhiễm không khí
	TP HCM đầu tư hàng trăm tỷ đồng để kiểm soát khí thải xe máy?
	Chủ xe máy phải đóng tiền phí kiểm định khí thải hàng năm?
	Bộ TN&MT đề xuất một loạt biện pháp cấp bách khắc phục ô nhiễm không khí