Cách mạng 4.0 trong ngành than Trung Quốc

Đầu đội mũ bảo hiểm xây dựng, mắt chăm chú vào điện thoại

Trong một mỏ quặng ở Trung Quốc đã được số hóa, một công nhân có thể điều hành hoạt động khai thác than chỉ với một cử chỉ ngón tay đơn giản trên màn hình. Cách thủ đô Bắc Kinh 500km về phía tây nam, là vùng tỉnh Thiểm Tây nổi tiếng với ngành khai thác than. Và giờ đây, vùng đất này đang chuyển mình sang kỷ nguyên mới - kỷ nguyên có công nghệ làm rung chuyển cả ngành công nghiệp khai thác mỏ, với những quy trình kỹ thuật đã phần nào được cải tiến.

Mỏ Hongliulin “thông minh” ở thành phố Thần Mộc (tỉnh Thiểm Tây) là địa điểm tiên phong cho quá trình hiện đại hóa này, dù rằng Trung Quốc đã cam kết giảm phát thải khí nhà kính từ nay cho đến năm 2030.

Camera và cảm biến

Phòng điều khiển chất đầy màn hình trên bàn. Trên màn hiển thị những đường cong, đồ thị, tỷ lệ phần trăm và ảnh ghi hình của mỏ theo thời gian thực. Từ vài năm nay, mỏ quăng thông minh đã xuất hiện ở Canada. Và bây giờ, đại dịch Covid-19 đã làm Trung Quốc đẩy nhanh xu hướng này. Quốc gia này đặt mục tiêu hoàn thành số hóa tất cả những mỏ quặng trong nước vào năm 2035, nhằm cải thiện tính an toàn và năng suất hoạt động. Ông Ruan Banlin, 33 tuổi, là một thợ điện đã làm việc 10 năm trong mỏ. Tại một căn hầm ẩm ướt, ông chia sẻ với AFP: “Việc hiện đại hóa này đã làm giảm tần suất công việc của chúng tôi. Thay vì dùng con người, giờ đây chúng tôi dùng robot để đi tuần tra và thăm dò những căn hầm tối và hẹp dưới lòng đất. Và giờ đây, chúng tôi có điện thoại di động (...), nhờ vậy mà liên lạc trở nên dễ dàng hơn nhiều”.

Hệ thống dây ngầm, cảm biến, camera thông minh và hộp chuyển tiếp tín hiệu 5G nằm rải rác trong mỏ. Những công nghệ này cho phép tất cả các loại thông tin xuất hiện và được xử lý ngay lập tức. Từ công việc khai thác quặng đến vận chuyển bằng băng chuyền, kể cả việc phát hiện điểm nguy hiểm, tất cả dữ liệu đều tập trung về một đầu não, giúp tạo điều kiện thuận lợi cho việc đưa ra quyết định. Còn trước đây, thông tin thường đi qua lời truyền miệng giữa những lao động trẻ, không đầy đủ hoặc thiếu phối hợp.

Nhiều như chất đống

Nhờ số hóa, quy mô đội ngũ dưới lòng đất đã giảm 40%, nhưng điều này không làm ảnh hưởng đến việc điều hành mỏ, vì chỉ những nhân công cần thiết cho hoạt động bảo trì mới tiếp tục đi xuống đó. Nhưng theo Huawei, sản lượng khai thác được của mỗi đội ngũ lại tăng lên những một phần ba. Đây là điều tốt cho mỏ quặng và an ninh nguồn cung năng lượng của Trung Quốc, nhưng không phải cho hành tinh này. Theo tổ chức Hòa bình Xanh, tổng công suất sản xuất điện than mới, mà gã khổng lồ châu Á đã phê duyệt trong quý I/2023, là con số ngang bằng với tổng công suất của cả năm 2021. Bà Xie Wenwen - đang công tác tại chi nhánh Trung Quốc của Greenpeace, than thở với AFP: “Tổng số mỏ than thì giảm, nhưng […] sản lượng lại tăng”.

Theo số liệu chính thức, tính đến cuối năm 2022, quốc gia này có khoảng 4.400 mỏ than. Trung Quốc, xét theo dữ liệu đã thống nhất và theo đầu người (1,4 tỷ dân), là quốc gia phát thải khí nhà kính lớn nhất thế giới - yếu tố gây biến đổi khí hậu. Những cam kết của Trung Quốc về việc giảm khí thải là điều tối thiết yếu để hạn chế tình trạng gia tăng nhiệt độ toàn cầu.

Dù vậy, nỗ lực số hóa những mỏ khai thác này sẽ giúp cải thiện điều kiện làm việc của một lĩnh vực thường xuyên bị ảnh hưởng vì thiên tai. Tuy hồ sơ an toàn lao động của Trung Quốc đã được cải thiện trong những thập niên gần đây, tai nạn vẫn thường xuyên xảy ra, bởi lĩnh vực này vốn đã nguy hiểm và không phải lúc nào người lao động cũng tuân thủ quy định an toàn.

Số hóa lĩnh vực này cũng là một lối thoát trong tương lai cho Huawei - đối tượng rơi vào tầm ngắm trừng phạt của Mỹ từ năm 2019 do những lùm xùm về lỗ hổng bảo mật trên dòng điện thoại của họ. Ông Xu Jun - trưởng bộ phận số hóa khai thác mỏ của Huawei nhận xét: “Đây chắc chắn sẽ là một lĩnh vực đầy hứa hẹn”.

Vào năm 2022, lợi nhuận ròng của Huawei đã giảm 69% trong 12 tháng. Do đó, trong những năm gần đây, hãng này đã bắt tay vào việc đa dạng hóa toàn diện để phục hồi. Nhà sản xuất thiết bị này đang lên kế hoạch mở rộng những hoạt động số hóa của họ “sang những loại mỏ khác cũng như ra nước ngoài”. Dù vậy, ông Xu Jun nhấn mạnh, thị trường Trung Quốc vẫn là ưu tiên hàng đầu.

Chính sách thân Trung Quốc của ông Duterte đang dần "chết yểu"

Nguyên nhân nào đã dẫn đến cuộc khủng hoảng năng lượng tại Trung Quốc?