“Biến dạng” - Thức tỉnh lương tri

Hưởng ứng Nghị quyết Trung ương 4, khóa XI “Một số vấn đề cấp bách về xây dựng Đảng hiện nay”, lãnh đạo Cục Nghệ thuật biểu diễn đã tin tưởng giao cho Nhà hát Tuổi Trẻ dàn dựng tác phẩm của tác giả Chu Thơm có tên gọi “Biến dạng”. Đây là vở kịch mới nhất ghi danh vào mục kịch chống tham nhũng của làng sân khấu Việt và đã có buổi tổng duyệt tối 8/2, công chiếu vào ngày 9/2 tại rạp Tuổi Trẻ, Hà Nội.  

Nội dung câu chuyện kịch kể về một con người có chức, có quyền, có địa vị trong xã hội nhưng đã bị lưu manh hóa đến mức nguy hiểm. Vở kịch mở màn bằng cảnh một người phụ nữ mang thai đã 9 tháng 25 ngày mà đứa trẻ không chịu ra. Mặc dù phải đối mặt với sinh tử, nhưng người mẹ vẫn nguyện chết để con mình được chào đời với một tâm nguyện “lớn lên, con hãy làm người tốt”. Thế nhưng đứa trẻ tên Sát ấy đã lớn lên không như lời mẹ dặn. Đường quan lộ của Sát trải đầy hoa hồng. 30 tuổi đã là giám đốc một công ty, 40 tuổi trở thành quan chức cấp cao của nhà nước. 

Nghệ sĩ Sĩ Tiến (vai ông Sát) trong một cảnh nhận hối lộ

Câu chuyện xảy ra ở thì hiện tại, khi ông Sát đã sắp tới tuổi nghỉ hưu. Với vị trí một quan chức cao cấp, ông đã “bán đứng” tiên tổ, quê hương, nhận tiền hối lộ để phê duyệt một dự án xây dựng trên chính mảnh đất ruộng của làng quê mình. Những người như ông Vạn khuyên can không được, có ý định tố cáo ông Sát; hoặc những người biết rõ nhiều việc khuất tất của ông, đều bị tạo tai nạn nhằm bịt đầu mối.

Trong nhà ông Sát có một cái gương từ thế kỷ 15, và nó mang lời nguyền: tất cả ông chủ gia đình không ai sống qua tuổi 60. Tuổi già, bệnh trọng, con hư - ba đại họa được cho là của con người - ông Sát đều có cả. Và chính những lỗi lầm trong quá khứ đã quay lại giày vò, ám ảnh ông Sát khi tuổi 60 đang đến gần.

Với tài năng của đạo diễn Anh Tú, “Biến dạng” là một vở “kịch lồng trong kịch”, không có nút thắt, cao trào; nhưng tất cả tình tiết đều là sự đan cài giữa những tội ác trong quá khứ và sự ân hận trong thời hiện tại của ông Sát. Khác với những vở kịch cùng mảng chống tham nhũng, "Biến dạng” được xử lý mềm mại hơn, khi đánh vào lương tâm của kẻ gây tội lỗi, để lương tâm cắn rứt, đau đớn hơn là phải chứng kiến hai đứa con hứng chịu luật nhân - quả "Đời cha ăn mặn, đời con khát nước", nay con cũng đi theo vết xe đổ, cũng tham nhũng lộng quyền.

Một cảnh trong vở kịch

Thông qua câu chuyện kịch này tác giả Chu Thơm cùng đạo diễn – NSƯT Anh Tú mong muốn truyền tải một thông điệp: cái xấu xa thường không dễ gì nhìn thấy ở vẻ bề ngoài, nó rất thâm hiểm, sâu kín, nhiều mánh khóe, nhưng kết cục nó cũng bị bóc trần và phải trả giá bằng chính những điều nó đã gây ra cho những người xung quanh, cho xã hội.

Tuy lấy đề tài chống tiêu cực, có tuyến nhân vật chính diện, phản diện, nhưng  vở kịch không lên án nhân vật, hành động nào cụ thể. Toàn bộ tấn bi kịch nội tâm mà ông Sát trải qua là quá trình thức tỉnh lương tri trong mỗi con người. “Gieo gì gặt nấy”, “Tội lỗi vô biên, quay đầu là bờ”, “Nhân dân vĩ đại và trường cửu như ánh sáng và không khí, như cỏ cây và lúa trên đồng. Phải tu bao nhiêu kiếp mới thành được thường dân” – đó chính là những gì mà tác giả Chu Thơm mong muốn truyền tải tới khán giả thong qua “Biến dạng”.

Anh Anh