Làm rõ việc “cả họ làm quan”

Ngay sau khi nắm bắt thông tin từ các cơ quan báo chí phản ánh tại nhiều địa phương, đơn vị có hiện tượng “cả họ làm quan”, gây bức xúc trong nhân dân, Bộ Nội vụ đã vào cuộc thanh tra. Quá trình thanh tra được tiến hành từ ngày 31-10-2016 đến 3-11-2016 tại 9 địa phương là Hà Giang; xã Hạ Sơn (huyện Quỳ Hợp, Nghệ An); huyện A Lưới (Thừa Thiên - Huế); huyện Buôn Đôn (Đắk Lắk); tỉnh Bình Định; huyện Phong Điền (Cần Thơ); Cục Thuế tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu (Tổng cục Thuế, Bộ Tài chính); tỉnh Yên Bái; Trung tâm Pháp y thuộc Sở Y tế TP Đà Nẵng.

Kết quả thanh tra của Bộ Nội vụ như sau, số người nhà của một số lãnh đạo tại 9 địa phương theo báo chí phản ánh là 60 người (thực tế chỉ có 2 người không có quan hệ họ hàng). Trong đó, số người nhà có quan hệ ruột thịt là 18 người (có chức vụ là 15 người; không có chức vụ là 3 người); số người nhà có quan hệ họ hàng là 40 người (có chức vụ là 22 người, không có chức vụ là 18 người); số người làm việc trong cơ quan hành chính Nhà nước là 24 người, cơ quan Đảng là 6 người, cơ quan đoàn thể là 10 người, đơn vị sự nghiệp là 14 người.

Những trường hợp cụ thể được Bộ Nội vụ công bố gồm có trường hợp của bà Phạm Thị Hà (vợ ông Triệu Tài Vinh - Bí thư Tỉnh ủy Hà Giang) đang giữ chức Phó giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn - thiếu trình độ ngoại ngữ B. Trường hợp ông Phạm Sỹ Quý (em trai bà Phạm Thị Thanh Trà - Bí thư Tỉnh ủy Yên Bái), hiện đang giữ chức Giám đốc Sở Tài nguyên và Môi trường Yên Bái - chưa đáp ứng điều kiện, tiêu chuẩn về chuyên môn, nghiệp vụ ngạch chuyên viên chính, hiện đang học lớp quản lý Nhà nước chương trình chuyên viên chính.

Tại tỉnh Thừa Thiên - Huế: Bà Lê Thị Thêm - Trưởng phòng Văn hóa và Thông tin huyện A Lưới (vợ ông Hồ Xuân Trăng - Bí thư Huyện ủy A Lưới) - thời điểm bổ nhiệm bà này không có chứng chỉ ngoại ngữ theo quy định. Trường hợp ông Hồ Thanh Hà - Phó trưởng phòng Tài chính, Kế hoạch huyện A Lưới (em vợ ông Trăng), việc tiếp nhận đối với ông Hà từ Ngân hàng Chính sách xã hội huyện A Lưới về công tác tại UBND huyện không thực hiện trình tự, thủ tục tuyển dụng theo quy định của Luật Cán bộ, công chức và các văn bản hướng dẫn thi hành. Thời điểm bổ nhiệm ông Hà không có bằng lý luận chính trị, không đủ thời gian giữ ngạch chuyên viên 3 năm trở lên và không có chứng chỉ ngoại ngữ theo quy định tại quyết định, đồng thời không thực hiện trình tự, thủ tục bổ nhiệm.

Trường hợp bà Nguyễn Thị Thu Hà - Phó hiệu trưởng Trường THCS Dân tộc nội trú huyện A Lưới (em ruột ông Nguyễn Mạnh Hùng - Phó bí thư Huyện ủy, Chủ tịch UBND huyện A Lưới). Tại thời điểm bổ nhiệm, bà Hà không có trình độ lý luận chính trị theo quy định.

Tại TP Đà Nẵng, bà Trần Thị Thu Vân - Phó trưởng phòng Tổ chức - Hành chính - Tài vụ thuộc Trung tâm Pháp y thuộc Sở Y tế Đà Nẵng (em dâu ông Võ Đình Thạnh - nguyên Giám đốc Trung tâm) - không cung cấp được tài liệu liên quan đến phiếu và biên bản kiểm phiếu, kết quả lấy phiếu tín nhiệm đối với Phó trưởng phòng.

Trên cơ sở kết quả kiểm tra các địa phương, đơn vị, cũng như căn cứ các quy định của pháp luật, Bộ Nội vụ đã có văn bản đề nghị Chủ tịch UBND các tỉnh, thành phố và Thủ trưởng đơn vị chỉ đạo các cơ quan, đơn vị tổ chức kiểm điểm, xác định rõ trách nhiệm và có hình thức xử lý theo quy định đối với các tổ chức, cá nhân có liên quan đến tồn tại, thiếu sót trong việc tuyển dụng, bổ nhiệm được phát hiện qua kiểm tra. Cùng với việc rà soát điều kiện, tiêu chuẩn còn thiếu của các công chức, viên chức được bổ nhiệm chức vụ lãnh đạo, quản lý theo kết quả kiểm tra lại tại biên bản làm việc giữa Bộ Nội vụ với các cơ quan, đơn vị. Cần xem xét theo thẩm quyền việc miễn nhiệm chức vụ đối với các trường hợp không đáp ứng quy định.

Liên quan đến vấn đề này, phóng viên Báo Năng lượng Mới đã có cuộc trao đổi với bà Bùi Thị An - nguyên đại biểu Quốc hội khóa XIII. Bà An cho rằng: “Hiến pháp 2013 quy định rất rõ mọi người dân có quyền bình đẳng trước pháp luật, trong đó có việc tiếp cận các cơ hội việc làm. Trong trường hợp này tất cả mọi người có cơ hội như nhau. Nếu con cháu các đồng chí đó mà đủ tiêu chuẩn thì mình không bàn, nhưng trong trường hợp báo chí thông tin về các trường hợp không đủ tiêu chuẩn thì phải bàn. Vì sao lại có những hiện tượng như vậy?”.

Bên cạnh đó, theo bà An cần phải đặt vấn đề là trong cả một vùng mà chẳng lẽ chỉ có con cháu các đồng chí đó đủ tiêu chuẩn, đủ năng lực sao? Trách nhiệm của các đồng chí lãnh đạo với dân như thế nào? Ít ra phải có mặt bằng chung để mọi người dân được tiếp cận các cơ hội tìm kiếm công việc chứ.

“Thời gian vừa qua, việc tuyển dụng con ông, cháu cha đã gây nên tâm lý hơi nặng nề trong dân đó là: Cơ quan đấy là của các ông ấy, ông ấy tuyển con ông ấy vào còn mình không có tiền thì không vào được…” - bà An ngậm ngùi.

Theo bà An, có nhiều đồng chí làm lãnh đạo tốt, tâm huyết và tận tâm vì dân vì nước rất vô tư, nhưng đâu đó vẫn còn những người khiến nhân dân mất lòng tin.

“Tôi nghĩ những người nào được Nhà nước giao phó, tin tưởng giao trách nhiệm thì phải làm tròn trách nhiệm đó, chứ không được vơ vét cá nhân” - nguyên đại biểu Quốc hội nói.

Đánh giá về khâu tuyển dụng nhân sự tại các cơ quan Nhà nước trong thời gian qua, bà Bùi Thị An nói: “Giai đoạn vừa rồi mình có tiêu chí nhưng phải nói là có những nơi tiêu chí chỉ mang tính hình thức chứ chưa đi vào thực chất. Trong quá trình tuyển dụng, đáng ra phải công bố tiêu chí công khai, phải chọn ra hội đồng chuẩn nhưng có nhiều nơi báo chí phản ánh trong thi cử còn để lộ đề… thế thì rõ ràng khâu tuyển chọn chưa đạt yêu cầu. Chính việc này dẫn đến tình trạng sáng cắp ô đi chiều cắp ô về”.

Việc tuyển chọn chưa đạt yêu cầu nên không chọn được người tài, người có phẩm chất tốt vào làm việc tại các cơ quan công quyền nên cuối cùng bộ máy cứ phình to nhưng không đạt được hiệu quả cao.

Để hạn chế tình trạng “cả họ làm quan”, nguyên đại biểu Quốc hội Bùi Thị An đề nghị cần có cơ chế để dân giám sát việc tuyển dụng. Các cơ quan Nhà nước khi tuyển dụng phải công bố công khai tất cả các thông tin như: Đơn vị nào tuyển, cần tuyển những vị trí nào và những ai tham gia dự tuyển. Minh bạch công khai trên các phương tiện thông tin đại chúng để toàn dân biết.

Ngoài ra, cũng cần công khai chế tài xử lý để xem có đủ mạnh không chứ không thể để một trường hợp bị kỷ luật ở đơn vị này lại được điều chuyển sang làm lãnh đạo đơn vị khác, thế thì không có nghĩa lý gì. Việc công khai chế tài xử lý để xem có đủ mạnh không, có đúng tội không chứ nếu chỉ rút kinh nghiệm thì không có tác dụng gì cả.