Việc Nga thúc đẩy năng lượng ở Bắc Cực là một nước cờ kinh tế và địa chính trị

Ảnh: OP

Điểm đến cuối cùng của các tàu sử dụng con đường NSR là Trung Quốc, nêu bật một lý do tại sao Tổng thống Putin đã thúc đẩy việc mở rộng NSR và các hoạt động của Nga tại Bắc Cực một cách mạnh mẽ kể từ khi bán đảo Crimea được sáp nhập vào Nga hồi năm 2014.

Về mặt địa chính trị, đối với Nga, Trung Quốc không chỉ là một cường quốc trên thế giới mà còn giữ một trong năm ghế Thành viên thường trực duy nhất trong Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc (LHQ) - những ghế này do Mỹ, Anh, Pháp, Trung Quốc và Nga nắm giữ.

Chỉ cần một quyền phủ quyết trong Hội đồng này là đủ để ngăn chặn bất kỳ nghị quyết quan trọng nào của Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc, bao gồm cả việc cho phép đóng quân của bất kỳ lực lượng gìn giữ hòa bình tập thể nào ở một quốc gia hoặc thực sự là hành động quân sự chống lại một quốc gia. Chính Trung Quốc đã đảm bảo rằng cả hai động thái nghiêm trọng này đều không được thực hiện chống lại Nga sau khi sáp nhập Crimea hồi năm 2014 hay chiến dịch quân sự đặc biệt của Nga tại Ukraine vào năm 2022.

Thị trường xuất khẩu hàng đầu

Bên cạnh cam kết làm điều tương tự đối với Trung Quốc trong trường hợp nước này tiến hành "thống nhất" tương tự lãnh thổ mà họ tin rằng phải là một phần của "đại lục". Sự đáp lại của Nga đối với sự hào phóng ngoại giao này vẫn là một dòng xuất khẩu dầu và khí đốt ổn định sang Trung Quốc với giá thấp hơn so với mức giá chuẩn chính thức của OPEC+.

Phần lớn trong số này đi qua các đường ống, bao gồm cả tuyến đường vận chuyển khí đốt "Sức mạnh của Siberia", dự kiến ​​cung cấp 30 tỷ m3 (Bcm) trong năm nay và 38 Bcm vào năm 2025. Một phần ngày càng tăng khác trong việc cung cấp năng lượng của Nga cho Trung Quốc là kế hoạch sử dụng khí tự nhiên hóa lỏng (LNG) trong những năm tới, với thêm 10 Bcm khí dự kiến ​​sẽ được cung cấp dưới dạng này vào cuối năm nay.

LNG trở thành nguồn năng lượng khẩn cấp của thế giới sau các lệnh trừng phạt đối với dòng khí đốt của Nga sau cuộc xung đột tại Ukraine. Không giống như khí được vận chuyển qua đường ống, LNG không yêu cầu nhiều năm xây dựng cơ sở hạ tầng tốn kém trước khi có thể di chuyển và không nhất thiết phải tuân theo các hợp đồng dài hạn được định giá để phản ánh những chi phí này. Thay vào đó, nó có thể được mua nhanh chóng trên thị trường giao ngay nếu cần và vận chuyển đến bất cứ nơi nào được yêu cầu cực kỳ nhanh chóng.

Việc đảm bảo rằng Trung Quốc nhận được dầu khí trong khi Nga có thể tiếp tục tận dụng để hỗ trợ địa chính trị đang diễn ra là rất quan trọng đối với Moscow, bên cạnh việc cung cấp cho quốc gia ngày càng phải chịu nhiều lệnh trừng phạt này những hỗ trợ tài chính quan trọng.

Trong thị trường vận chuyển năng lượng toàn cầu mà Nga ngày càng bị phong tỏa do các lệnh trừng phạt quốc tế, NSR vẫn cho phép nước này cung cấp năng lượng cho Trung Quốc một cách tương đối dễ dàng. Vấn đề duy nhất là do vị trí của nó ở Bắc Cực băng giá, các con tàu đã không thể ra khơi trong suốt tháng 3, tháng 4 và tháng 5, đồng thời cũng phải đối mặt với nhiều khó khăn để làm được điều đó vào những thời điểm khác. Do đó, Nga đang thực hiện một sáng kiến ​​lớn để đảm bảo rằng NSR vẫn hoạt động quanh năm, theo một nhà phân tích dầu cấp cao tại Moscow.

Nhà phân tích này cho biết: "33 triệu tấn hàng hóa đã được vận chuyển vào năm 2021, 34 triệu tấn vào năm 2022 và hơn 36 triệu tấn vào năm ngoái". Rosatom, công ty quản lý một đội tàu phá băng chạy bằng năng lượng hạt nhân, và Novatek - hãng khai thác khí đốt lớn thứ hai của Nga và đi đầu trong việc phát triển LNG ở Bắc Cực đã nói với Bộ Phát triển Viễn Đông và Bắc Cực rằng họ có thể hỗ trợ tăng lên 100 triệu tấn vào năm 2026 và 200 triệu tấn hàng hóa vào năm 2030.

Nga chắc chắn có nguồn tài nguyên Bắc Cực để cung cấp năng lượng cho việc mở rộng xuất khẩu khổng lồ này, với ước tính khoảng 35,7 nghìn tỷ mét khối (Tcm) khí đốt và hơn 2,3 tỷ tấn dầu và condensate trong khu vực. Phần lớn trong số này nằm ở bán đảo Yamal và Gydan, nằm ở phía nam của Biển Kara.

Theo nhận xét của Tổng thống Putin, 10 đến 15 năm tới sẽ chứng kiến ​​sự mở rộng đáng kể trong việc khai thác các nguồn tài nguyên ở Bắc Cực này và hệ quả tất yếu là xây dựng NSR làm tuyến đường vận chuyển chính để kiếm tiền từ các tài nguyên này, đặc biệt là sang thị trường Trung Quốc.

Vào cuối năm 2021, người ta tiết lộ rằng một mỏ khí đốt mới khổng lồ ở Biển Kara đã được gã khổng lồ dầu mỏ Nga, Rosneft phát hiện. Được đặt theo tên anh hùng quân đội Liên Xô Marshall Georgy Zhukov, với trữ lượng khí đốt tự nhiên ước tính khoảng 800 Bcm, nó nằm trong cấu trúc Vikulovskaya, một phần của khu vực đã được cấp phép Đông Prinovozemelsky-1, nơi Rosneft có quyền thăm dò và khai thác từ ​​ngày 11/11/2020 đến ngày 10/11/2040.

Rosneft cũng đang phát triển dự án Dầu Vostok ở vùng Viễn Bắc của Nga bao gồm cụm Vankor, lô Zapadno-Irkinsky, nhóm mỏ Payakhskaya và cụm mỏ Đông Taimyr.

Nhìn chung, người ta ước tính trữ lượng hydrocarbon lỏng đã được chứng minh ít nhất là 6 tỷ tấn (khoảng 51 tỷ thùng), tất cả đều gần với NSR.

Giám đốc điều hành Rosneft, Igor Sechin nói với Tổng thống Putin rằng, với việc thăm dò đang được tiến hành tại dự án Vostok Oil, cũng như công việc thiết kế một đường ống dẫn dầu và cảng dài 770 km đã hoàn thành. Kế hoạch này sẽ tạo ra một "tỉnh dầu khí mới" trên vùng Siberia.

"Lật đổ" sự thống trị của đồng USD

Hoạt động khai thác dầu và khí đốt ở Bắc Cực của Nga cũng là một phần quan trọng trong nỗ lực không ngừng của Nga và Trung Quốc nhằm "lật đổ" sự thống trị của đồng USD trên thị trường năng lượng.

Từ rất sớm trong lịch sử các dự án LNG ở Bắc Cực, CEO của Novatek, Leonid Mikhleson, cho biết doanh số bán hàng trong tương lai sang Trung Quốc bằng đồng Nhân dân tệ đang được xem xét. Điều này phù hợp với nhận xét của ông về khả năng các lệnh trừng phạt tiếp theo của Mỹ - sau việc Nga sáp nhập Crimea vào năm 2014 - rằng chúng sẽ chỉ đẩy nhanh quá trình Nga cố gắng thoát khỏi giao dịch dầu khí lấy đồng USD làm trung tâm.

"Điều này đã được thảo luận một thời gian với các đối tác thương mại lớn nhất của Nga như Ấn Độ và Trung Quốc, và ngay cả các nước Ả Rập cũng bắt đầu nghĩ về nó… Nếu họ gây khó khăn cho các ngân hàng Nga của chúng tôi thì tất cả những gì chúng tôi phải làm là thay thế đồng USD", người đứng đầu Novatek nói.

Chiến lược như vậy đã được thử nghiệm vào năm 2014, khi công ty Gazprom Neft do nhà nước điều hành thử giao dịch dầu thô bằng đồng Nhân dân tệ và đồng Ruble với Trung Quốc và Châu Âu, nhằm giảm sự phụ thuộc của Nga vào giao dịch dầu thô bằng USD, qua đó đáp trả các lệnh trừng phạt ban đầu của phương Tây đối với lĩnh vực năng lượng của Nga.

Những nỗ lực kể trên cũng được lặp lại bởi cựu Phó Chủ tịch điều hành Ngân hàng Trung Quốc, Zhang Yanling, trong một bài phát biểu vào tháng 4 năm 2022 rằng các biện pháp trừng phạt mới nhất khi đó đối với Nga sẽ "khiến Mỹ mất uy tín và làm suy yếu quyền bá chủ của đồng USD trong thời gian dài". Bà còn gợi ý thêm rằng Trung Quốc nên giúp thế giới "thoát khỏi sự thống trị của đồng USD càng sớm càng tốt".