Ukraine tiến vào vô định?

Nam diễn viên và ứng cử viên tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky ăn mừng chiến thắng

Năm năm sau cuộc cách mạng ngả sang phương Tây (Maidan), người Ukraine đã xóa bài làm lại bằng cách bầu nam diễn viên hài 41 tuổi thay cho ông Petro Poroshenko, 53 tuổi, người mà trong suốt 5 năm qua đã không thể chấm dứt cuộc nội chiến ở miền đông Ukraine và để tình trạng bê bối lan tràn trong chính trường.

Rất ít người coi trọng danh hài này khi ông tuyên bố ứng cử vào ngày 31/12/2018. Bốn tháng sau các chiến dịch tranh cử, chủ yếu trên các mạng xã hội, nơi Zelensky đóng vai là một "người đơn giản" muốn "phá vỡ hệ thống" giống như vị giáo sư lịch sử tốt bụng được bầu làm tổng thống trong loạt phim nhiều tập do ông thủ vai.

Ngoài lời hứa sẽ duy trì mục tiêu thân phương Tây được đặt ra từ năm 2014, chính sách mà ông Zelensky sẽ theo đuổi vẫn rất mơ hồ, ngay cả khi ông cố gắng củng cố uy tín của mình trong vòng hai bằng cách bổ sung giàn cố vấn giàu kinh nghiệm hơn và chịu xuất hiện trên báo chí thay vì chỉ các diễn đàn mạng xã hội.

Những thách thức đối với Ukraine hiện nay là rất lớn. Nước cộng hòa Xô Viết cũ này phải đối mặt với một cuộc khủng hoảng chưa từng có kể từ khi giành được độc lập vào năm 1991, mà nguyên nhân chính là việc “chọn phe” Nga hay phương Tây của chính quyền Kiev. Việc ngả theo phương Tây năm 2014 đã kéo theo sự sáp nhập bán đảo Crimea vào Nga và một cuộc nội chiến nổ ra ở miền Đông đã giết chết gần 13.000 người trong 5 năm qua.

Chính cuộc khủng hoảng này đã góp phần lớn vào cuộc khủng hoảng hiện nay giữa Nga và phương Tây.

Trong bối cảnh như vậy, việc ông Zelensky, một người hoàn toàn thiếu kinh nghiệm về chính trường được bầu làm tổng thống, đã khiến các nhà quan sát lo ngại.

Hôm thứ Sáu tuần trước, Ngoại trưởng Hoa Kỳ Mike Pompeo đã điện thoại cho cả hai ứng cử viên để "nhấn mạnh sự ủng hộ của ông đối với chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ của Ukraine, và ông nhắc lại cam kết (của Hoa Kỳ) trong việc hợp tác với người được người dân Ukraine bầu chọn, bất kể đó là ai".

Tuần trước, các ứng cử viên tổng thống Ukraine đã được Tổng thống Pháp Emmanuel Macron tiếp tại Paris, để thảo luận về cuộc xung đột ở miền Đông Ukraine.

"Một nhiệm kỳ tổng thống 5 năm không phải là một bộ phim hài (được chiếu trên truyền hình) mà người ta có thể tắt đi nếu nó không hay, cũng không phải là một bộ phim kinh dị dễ dừng lại", Tổng thống mãn nhiệm Petro Porochenko nói trên trang Facebook cá nhân ngày 20/4 và kêu gọi cử tri hay "nghĩ về Ukraine".

Ông Poroshenko đã nhận được sự ủng hộ vì đã đưa Ukraine đến gần phương Tây, hồi sinh quân đội và giúp đất nước tránh bị phá sản về kinh tế, nhưng ông lại không đưa được bất cứ quan chức cấp cao nào ra kết án vì tham nhũng và tiến trình hòa bình với miền Đông dường như bế tắc.

Theo Anatoly Oktysiouk, thuộc trung tâm phân tích Democracy House, chiến thắng của diễn viên hài Zelensky, người biết quá ít về sự sụp đổ của Liên Xô, phản ánh sự mất lòng tin của người dân vào "các chính trị gia kỳ cựu".

"Những vụ bê bối tham nhũng thường trực, mức sống ngày càng giảm, nghèo đói... tất cả những điều này đã khiến cử tri ở miền Đông, miền Trung, miền Tây mà cả ở Kiev bày tỏ sự mất tin tưởng vào ứng cử viên Porochenko", ông Oktysiouk giải thích với AFP.

Trong cuộc tranh luận tay đôi vào ngày 19/4, ông Zelensky đã bị đối thủ Poroshenko công kích nặng nề về sự thiếu kinh nghiệm chính trị.

Bị buộc tội không đủ năng lực, nam diễn viên Zelensky, với 20 năm kinh nghiệm trong nghề diễn xuất, đã đưa ra câu nói gây sốc: "Tôi là kết quả của những sai lầm của ngài".

Nh.Thạch (Theo AFP)

Tổng thống tương lai của Ukraine: Từ phim trường đến chính trường

Tương lai Ukraine ắt hẳn chứa đầy bất định?

Cuộc tranh luận Zelensky – Poroshenko: Tuổi trẻ đã thắng