UAE: Từ cường quốc dầu mỏ đến tương lai bền vững

Một công nhân đứng trước giếng khoan dầu ở UEA. Ảnh AFP

Viết lại câu chuyện năng lượng

UAE – quốc gia sở hữu 6,9% trữ lượng dầu và 3,5% trữ lượng khí đốt toàn cầu – đang tái định hình hình ảnh một quốc gia dầu mỏ. Giờ đây, những cánh đồng sa mạc không chỉ có dầu, mà còn xuất hiện các dự án năng lượng mặt trời, hydro và các giải pháp bền vững. Đây là bước đi rõ ràng cho thấy UAE nghiêm túc hướng tới mục tiêu “Net Zero”.

Báo cáo nhấn mạnh rằng UAE không chỉ chuyển đổi cách khai thác năng lượng, mà còn thay đổi tư duy phát triển – lấy công nghệ và tính bền vững làm trọng tâm, hướng đến một nền kinh tế đa dạng, và ít phụ thuộc vào nhiên liệu hóa thạch.

Từ dầu mỏ đến mô hình năng lượng đa dạng

Hiện dầu khí vẫn đóng góp khoảng 30% GDP của UAE. Tuy nhiên, quốc gia này đang tích cực dịch chuyển sang một mô hình kinh tế xanh hơn, ít phụ thuộc hơn vào tài nguyên hóa thạch. Trong bối cảnh biến động giá dầu và tình hình địa chính trị phức tạp, UAE đã đẩy mạnh đầu tư vào các nguồn năng lượng thay thế, đặc biệt là hydro xanh – được kỳ vọng sẽ đóng vai trò then chốt trong tương lai.

Một minh chứng rõ nét là Tập đoàn Dầu khí Quốc gia ADNOC. Doanh nghiệp này dự kiến chi hơn 13 tỷ USD đến năm 2029 để giảm 25% lượng phát thải khí nhà kính vào 2030, dừng hoạt động đốt khí thải, và giành 5% thị phần hydro carbon thấp toàn cầu. ADNOC không chỉ muốn giữ vị thế trong ngành năng lượng, mà còn trở thành biểu tượng cho năng lượng sạch trên thế giới.

Công nghệ – “vũ khí chiến lược”

Trí tuệ nhân tạo (AI) và các công nghệ số hiện đóng vai trò quan trọng trong hành trình chuyển đổi năng lượng của UAE. AI được ứng dụng trong mọi khâu – từ khai thác, vận hành đến phân phối – giúp tối ưu hóa chi phí, nâng cao an toàn và kiểm soát lượng phát thải. Các hệ thống theo dõi và phân tích phát thải theo thời gian thực đang dần trở thành tiêu chuẩn trong ngành.

Ngoài lợi ích kỹ thuật, công nghệ còn giúp cải thiện hiệu suất vận hành, nâng cao khả năng dự báo và đảm bảo tuân thủ các quy định môi trường nghiêm ngặt. Điều này giúp củng cố lòng tin của nhà đầu tư vào định hướng phát triển bền vững mà UAE đang theo đuổi.

Đà tăng trưởng khu vực và cuộc đua siêu dự án năng lượng

Không chỉ UAE, nhiều quốc gia Trung Đông đang tăng tốc trong cuộc đua chuyển đổi năng lượng. Dù OPEC vẫn duy trì chính sách cắt giảm sản lượng, khu vực này đã phê duyệt các dự án dầu khí trị giá hơn 84 tỷ USD trong năm 2024 – tăng gần 40% so với cùng kỳ năm ngoái. Các nước khai thác lớn như Ả Rập Xê Út, Kuwait, UAE, hay Qatar không chỉ mở rộng công suất dầu khí, mà còn đẩy nhanh đầu tư vào năng lượng tái tạo và công nghệ carbon thấp.

Các dự án nổi bật có thể kể đến: QatarEnergy mở rộng mỏ khí hóa lỏng North Field; Oman triển khai chiến lược hydro xanh; Saudi Aramco đầu tư vào khai thác khí đốt quy mô lớn. Tất cả cho thấy khu vực đang theo đuổi một chiến lược kép: Tăng trưởng kinh tế và giảm phát thải carbon một cách cân bằng.

Bộ ba năng lượng mới: Hydro – xe điện – thu giữ carbon

UAE là một trong những quốc gia dẫn đầu xu hướng năng lượng sạch với lộ trình rõ ràng. Đến năm 2031, nước này đặt mục tiêu khai thác 1,4 triệu tấn hydro sạch/năm. Về giao thông, dự kiến đến năm 2050, hơn 50% phương tiện tại UAE sẽ là xe điện. Đồng thời, công nghệ thu giữ và lưu trữ carbon (CCS) cũng được mở rộng, với mục tiêu xử lý 10 triệu tấn CO₂ mỗi năm.

Không chỉ tập trung vào chuyển đổi trong nước, UAE còn đẩy mạnh xuất khẩu các sản phẩm carbon thấp, hóa dầu và giải pháp công nghệ năng lượng. Đây là một phần trong chiến lược nâng tầm vị thế trên bản đồ năng lượng toàn cầu, khi thế giới ngày càng chú trọng tới phát triển bền vững.

Biến động giá cả và thay đổi cán cân năng lượng

Giá dầu trong năm 2024 dao động mạnh, trung bình khoảng 79,85 USD/thùng, thấp hơn so với năm trước. Đầu năm 2025, giá dầu Brent tăng nhẹ lên hơn 82 USD/thùng, do căng thẳng địa chính trị và động thái cắt giảm sản lượng của OPEC+. Tuy nhiên, các dự báo dài hạn lại cho thấy xu hướng giảm – xuống khoảng 74 USD vào năm 2025, và 66 USD vào năm 2026.

Trong khi đó, thị trường khí đốt lại diễn biến theo chiều ngược lại. Nhu cầu LNG tại châu Âu và châu Á tăng cao, đẩy giá lên. Dự kiến giá khí Henry Hub sẽ tăng từ 3,10 USD năm 2024 lên 3,80 USD năm 2025, nhờ mở rộng năng lực xuất khẩu và điều chỉnh nguồn cung toàn cầu.

Lộ trình linh hoạt, không vội vã

Chiến lược chuyển đổi của UAE được đánh giá là thực tế và linh hoạt. Không từ bỏ hoàn toàn dầu khí, UAE lựa chọn cách tích hợp dần năng lượng sạch để đảm bảo tăng trưởng, an ninh năng lượng và cam kết môi trường. Đây là cách tiếp cận giúp UAE giữ được vai trò trong ngành năng lượng truyền thống, đồng thời dẫn dắt xu thế mới.

Ngày nay, UAE không còn đơn thuần là nhà xuất khẩu dầu mỏ. Quốc gia này đang tái định vị mình thành một trung tâm đổi mới năng lượng toàn cầu, với các bước đi táo bạo trong hydro, xe điện, thu giữ carbon, AI và điện tái tạo. Thông điệp mà UAE gửi tới cộng đồng quốc tế: Chỉ có đổi mới, thích nghi và hợp tác mới giúp các quốc gia và doanh nghiệp tồn tại và phát triển trong kỷ nguyên năng lượng mới.

Đối thoại kinh doanh UAE - Mỹ: Đẩy mạnh hợp tác chiến lược về năng lượng, công nghệ và khai thác

Mỹ và UAE công bố khoản đầu tư "khủng" vào năng lượng

UAE: OPEC+ cần xem xét nhu cầu dầu trước mọi quyết sách