Trung Á lần đầu phối hợp về năng lượng

Cuộc họp đầu tiên của các bộ trưởng năng lượng Trung Á. Ảnh AFP

Bộ Năng lượng Kazakhstan trong một thông cáo báo chí đã gọi cuộc họp này là cuộc họp “đầu tiên” giữa các Bộ trưởng Năng lượng của khu vực. Trong khuôn khổ cuộc họp, Bộ trưởng Bộ Năng lượng Kazakhstan Almasadam Satkaliyev cho biết: “Sự biến động của giá dầu, khí đốt và các yếu tố khác dẫn đến sự không chắc chắn về nguồn cung năng lượng, điều này đã ảnh hưởng đến sự ổn định kinh tế-xã hội của khu vực và quốc gia. Để đảm bảo an ninh nguồn cung cấp năng lượng, cần phát triển một hệ thống dự báo và quản lý, cũng như tăng cường hợp tác giữa các nước chúng ta”.

Theo kênh Orda.kz của Kazakhstan, thoả thuận được ký sau cuộc họp nêu rõ các bên sẽ tiếp tục tăng cường hợp tác và mở rộng cơ hội buôn bán năng lượng, đồng thời kích thích phát triển cơ sở hạ tầng năng lượng hiện đại.

Cuộc họp do Bộ trưởng Bộ Năng lượng của Kazakhstan Almasadam Satkaliyev chủ trì và có sự tham gia của Bộ trưởng Bộ Năng lượng Kyrgyzstan Talaibek Ibraev, Bộ trưởng Bộ Năng lượng và Tài nguyên Nước của Tajikistan Daler Juma, Bộ trưởng Bộ Năng lượng Uzbekistan Jurabek Mirzamakhmudov và Thứ trưởng Bộ Năng lượng Azerbaijan Orkhan Zeynalov.

Mặc dù một số phương tiện truyền thông đưa tin rằng Bộ trưởng Bộ Năng lượng Turkmenistan Annageldi Saparov đã tham dự, nhưng cũng có ý kiến cho rằng đại diện nước này tại cuộc họp là Đại sứ Batyr Rejepov.

Tại cuộc họp, các dự án chung và cơ hội hợp tác được đưa lên hàng đầu. Ông Satkaliyev đề cập đến những nỗ lực của Kazakhstan trong hợp tác với Azerbaijan và Uzbekistan. Vào tháng 5/2024, ba nước đã ký một biên bản về việc liên kết các hệ thống năng lượng của họ.

Ông Satkaliyev cũng đề cập đến các cuộc thảo luận tích cực của Kyrgyzstan và Uzbekistan liên quan đến việc xây dựng nhà máy thuỷ điện Kambar-Ata-1 (HPP) ở Kyrgyzstan. Vào tháng 1/2023, ba nước đã ký một bản kế hoạch cho dự án này và vào tháng 6/2024, họ đã ký “thoả thuận chuẩn bị cho việc xây dựng và vận hành” con đập này.

Ngoài các dự án của Kazakhstan, một nỗ lực quan trọng cần quan tâm là tham vọng của Tajikistan trong việc tái kết nối với Hệ thống Điện lực Trung Á (IPS hoặc CAPS), điều mà nước này đã công bố vào cuối tháng 5. Chính phủ Tajikistan đã ngắt kết nối khỏi hệ thống vào năm 2009.

Năm 2018, Ngân hàng Phát triển Châu Á (ADB) đã phê duyệt khoản tài trợ trị giá 35 triệu USD để giúp Tajikistan tái kết nối với Hệ thống Điện lực Trung Á (CAPS) qua Uzbekistan. Nhưng trong quá trình thực hiện dự án đã gặp một số khó khăn nên việc tái kết nối vẫn chưa được thực hiện. Như nhà báo Peter Krasnopolsky đã viết trên The Diplomat vào tháng trước: “Ý định của Tajikistan trong việc tái kết nối với hệ thống điện chung cho thấy các nhà lãnh đạo Trung Á nhận thức được rằng tiềm năng của khu vực chỉ có thể được thông qua hợp tác”.

Trong thông cáo về cuộc họp gần đây của các Bộ trưởng Năng lượng, Bộ trưởng Bộ Năng lượng và Tài nguyên Nước của Tajikistan Daler Juma đã tuyên bố rằng: “Để tăng độ tin cậy của hệ thống năng lượng trong khu vực, dự án Tái kết nối hệ thống năng lượng của Tajikistan với Hệ thống Điện lực Trung hiện đang được triển khai. Trong khuôn khổ đó, vào đầu tháng 6/2024, hệ thống năng lượng của khu vực phía tây nam Tajikistan đã được kết nối với Hệ thống Điện lực Trung Á”.

Các chủ đề khác được thảo luận bao gồm lưới điện “thông minh”, dự trữ điện, chuyển đổi năng lượng và các dự án chung khác, đặc biệt là ngành khí đốt. Các bên đã thống nhất thiết lập một cuộc đối thoại an ninh năng lượng, bao gồm việc thành lập một nhóm và tiếp tục các cuộc họp thường kỳ giữa các quan chức năng lượng.

Bùng nổ thủy điện và thách thức đầu tư tại Trung Á

Nga chốt xây dựng nhà máy điện hạt nhân đầu tiên ở Trung Á

Kazakhstan hợp tác triển khai các dự án khí với các quốc gia Trung Á