Tín dụng đen - Đồng tiền tàn khốc

“Lãi ngồi”, “lãi nằm”

Khi nhắc đến tín dụng đen tại khu vực một quận ở Hà Nội, không ít người biết đến Thắng “què” với sự khiếp đảm và nể phục vì những chiêu trò cho vay nặng lãi.

Tôi với Thắng chơi thân với nhau từ thuở còn mặc quần thủng đít. Nó bị di chứng của bệnh bại liệt nên cả hai chân teo tóp. Thời tiểu học, chúng tôi cứ đi chơi đâu là thằng Thắng cũng xin đi theo để trông... cặp sách. Nó ít nói nhưng bất cứ đứa nào dù lớn hơn mà dám đụng chạm đến bạn của nó là nó lao lên “phi” đôi nạng gỗ vào đối thủ. Không ít lần vì cái máu liều ấy mà Thắng “què” dọa được cả những thằng “quân khu dép đúc” trong khu vực ga Hàng Cỏ. Đến cuối năm lớp 9, nhà Thắng chuyển đi nên nó phải chuyển trường, từ đó chúng tôi mất liên lạc.

Quảng cáo tín dụng đen công khai trên đường

Hơn 20 năm đã qua, gần đây, do một sự tình cờ, chúng tôi gặp lại nhau, Thắng “què” mừng lắm. Bao nhiêu tâm sự của nó cứ thế mà dâng tràn, nhất là quãng đời làm cái nghề mà nó gọi là “buôn tiền”, thực chất là cho vay nặng lãi, tín dụng đen. Lâu nay hầu hết mọi người đều cho rằng, tín dụng đen là một loại vay tiền bằng tín chấp, bằng “niềm tin”, để phân biệt với vay tiền ngân hàng có thế chấp tài sản. Nhưng thực tế cái sự lắt léo trong các hợp đồng vay tiền bằng tín chấp này không đơn giản chút nào. Giới cho vay nặng lãi phân biệt hai loại cho vay căn cứ trên cách tính lãi là “lãi nằm” và “lãi ngồi”.

Trước tiên về phần “lãi ngồi”, mới nghe thì có vẻ chẳng đáng bao nhiêu khi lãi vay dao động 3-5 nghìn đồng/1 triệu đồng vay. Nhưng thực tế đây là lãi ngày nên chỉ cần tính nhanh đã thấy lên tới 20-25%/tháng. Kèm theo đó là một số điều kiện có tính trói buộc như phải vay từ 10 triệu đồng trở lên và số tiền vay ngay lập tức bị cắt lãi đầu trong 10 ngày. Ví dụ như vay 10 triệu đồng thì con nợ chỉ cầm được 9,5 triệu đồng mà thôi.

Nói là “trói buộc” là bởi khi dính vào vay nặng lãi thì con nợ đã biến thành con mồi bị dính vào lưới nhện, càng giãy càng bị dính chặt hơn. Có thể trong vài ngày đầu, con nợ thừa khả năng trả nợ gốc lẫn lãi, nhưng nếu gặp sự đen đủi trong làm ăn hay thua cờ bạc thì lập tức số tiền vay ấy sẽ “lãi mẹ đẻ lãi con” cho đến khi con nợ tán gia bại sản.

Nếu “lãi ngồi” tính theo ngày dai dẳng bám theo con nợ thì “lãi nằm” còn tàn khốc hơn nhiều. Thứ nhất, con nợ cũng ngay lập tức bị cắt lãi đầu, sau đó, tùy theo số tiền vay mà phải trả lãi ngày theo số ngày chủ nợ quy định. Thông thường, vay 10 triệu đồng sẽ bị cắt 2 triệu đồng và phải trả nợ 200 nghìn đồng trong 50 ngày. Trong suốt thời gian trả nợ, con nợ khó có đủ kiên nhẫn dành dụm tiền nên sẽ lâm vào tình trạng tiếp tục vay “lãi nằm” của người khác để trả lãi cũ. Cứ thế tiếp diễn, theo ngôn từ của giới tín dụng đen, con nợ sẽ “họ chồng họ”. Và chỉ vài triệu đồng vay ban đầu, số tiền vay có thể nhanh chóng tăng đến hàng trăm triệu lúc nào không biết.

Thủ đoạn giăng “bẫy”

Mới nghe Thắng “què” nói sơ qua những điều cơ bản của tín dụng đen mà tôi đã thấy lạnh cả người. Tôi hỏi: “Các ông không sợ vi phạm pháp luật à?”. Thắng bảo: “Sao phải “xoắn”? Chúng tôi có nhiều cách làm đúng luật. Trước tiên, đối tượng của tín dụng đen chủ yếu là những người có máu mê cờ bạc, ham làm giàu nhanh như “lướt sóng” chứng khoán, đất đai… Loại người đấy thuộc dạng có của nhưng lười làm nên họ chả dại gì dính đến pháp luật”.

Thắng thủng thẳng lấy ví dụ: “Nếu vay ít tầm 1-2 chục triệu đồng thì bọn tôi yêu cầu con nợ viết biên nhận bán xe. Thực chất cái xe được bán là xe của tôi. Công an hỏi tới cũng chả làm gì được bởi biên nhận chỉ ghi số tiền con nợ cầm của chúng tôi chứ chúng tôi có bắt người ta cầm tiền đâu. Nếu số tiền lớn hơn thì con nợ phải làm giấy nhận tiền kiểu xin việc làm, chạy công chức…, lớn hơn nữa thì làm giấy bán nhà theo đúng pháp luật, có công chứng đầy đủ. Rồi bọn tôi làm thêm cái giấy cho chính con nợ thuê nhà trong thời hạn vài tháng để con nợ cầm mà nhớ phải trả lãi. Đặc biệt, trong tất cả các loại giấy tờ, chúng tôi không ghi bất cứ một chữ nào nhắc đến lãi. Tiền lãi chỉ nói bằng miệng là đủ”.

Thắng cho biết, có nhiều phi vụ lớn hàng tỉ đồng, một mình Thắng không “nuốt” được nên phải đi huy động. Đỉnh điểm có một khách hàng cần vay hơn 11 tỉ đồng để đáo hạn ngân hàng. Để làm phi vụ này, Thắng không chỉ phải huy động tiền mặt từ nhiều nguồn, mà bọn chúng cũng “cài” người theo con mồi khắp nơi từ ngân hàng cho đến các phòng công chứng. Bởi vậy, từ khi khách thực hiện sao chép giấy tờ, chứng thực, làm các thủ tục đáo hạn… đến khi dòng tiền đến, dòng tiền đi bao nhiêu là Thắng và đồng bọn nắm rõ từng chi tiết.

Say chuyện, Thắng thao thao rằng, ngoài những ông ham mê cờ bạc, có những ông đang làm ăn yên ổn bị “rê” vào bẫy. Cách đây hơn 2 năm, Thắng từng lôi kéo một người là chủ một mỏ than. Mới đầu cũng chỉ tình cờ gặp gỡ vì hay ngồi quán cà phê ở khu Hoàng Cầu thôi. Ông ấy thấy nhóm Thắng chơi “đầu đít” vui quá nên thỉnh thoảng tham gia lấy tiền trả cà phê. Sau dần đến chuyện bóng đá, từ Việt Nam đến Đông Nam Á, rồi các giải ngoại hạng Anh, Đức... Thấy ông anh ham vui, nhóm Thắng quăng cho trang cá độ bóng đá để ông ấy... tự sướng. Thế là chỉ sau hơn 1 năm, ông ấy bay hết cả công ty, nhà cửa, cuối cùng phải trốn đi biệt tăm. Vụ đó nhóm của Thắng thu được lãi lớn.

Tôi bảo Thắng “què”, làm cá độ bóng đá là trái luật rồi. Thắng cười khẩy: “Chả ai dại thế đâu ông ơi, làm tiền là làm tiền, làm bóng là làm bóng. Bọn tôi chỉ chịu trách nhiệm bơm tiền cho khách đánh bóng nhưng cũng biết hết thông tin nếu khách thắng mà không chịu nhả tiền lãi. Tất nhiên, ngoài mặt thì hai bên phân biệt rõ ràng, tiền nào đi tiền nấy”.

Câu chuyện đang lên đến độ cao trào thì giọng của Thắng “què” chợt trùng xuống: “Nhiều khi ngồi nhớ lại, mấy anh em tôi nói với nhau rằng, không hiểu sao hồi đó mình có thể ác thế? Chứng kiến nhiều cảnh xiết nhà do vỡ nợ, bộ mặt lơ ngơ của đàn bà, trẻ con lấy phải thằng chồng cờ bạc cứ ám ảnh tôi mãi. Kể cả bọn tôi cũng thế, chả ăn được tiền thiên hạ mãi. Mấy năm vừa rồi bọn “lướt đất” chết cả lũ kéo bọn tôi chết theo, đúng kiểu “cạp đất mà ăn”, loay hoay cày kéo mãi đến vừa rồi mới trả hết nợ. Thôi thì cứ làm thuê, tự cày cuốc mà sống cho nhẹ nhàng chứ ăn tiền đen cũng tanh miệng lắm, ông bạn ạ”.

Ngẫm lại câu chuyện đời của Thắng, tôi vừa thấy ngán ngẩm cho số phận của thằng bạn mình nhưng cũng thầm mừng khi thấy nó có vẻ đã tỉnh ngộ. Còn những người lười biếng, ích kỷ, ham mê cờ bạc, làm ăn bất chính... có tỉnh ngộ hay không khi sa vào “bẫy” của tín dụng đen?

Bùi Thành Công

Thanh Hóa: Triệt xóa "Tập đoàn Nam Long" thu tín dụng đen hơn 500 tỷ đồng

Nghệ An: Bắt một giáo viên nằm trong đường dây cho vay nặng lãi

"Tín dụng đen" hoành hành

Công khai cho vay trả góp với lãi "cắt cổ"