Sửa Luật Báo chí: Giảm thủ tục hành chính, tăng tự chủ, mở rộng hoạt động trên không gian mạng

Hoàn thiện thể chế, giảm thủ tục hành chính, mở rộng không gian hoạt động của báo chí

Theo Tờ trình của Chính phủ, việc sửa đổi Luật Báo chí năm 2016 nhằm cụ thể hóa chủ trương của Đảng và quy định của Hiến pháp 2013 về xây dựng nền báo chí - truyền thông chuyên nghiệp, nhân văn, hiện đại, phù hợp với yêu cầu phát triển trong thời kỳ chuyển đổi số.

Bộ trưởng Bộ Văn hoá, Thể thao và Du lịch Nguyễn Văn Hùng trình bày Tờ trình.

Thừa ủy quyền Thủ tướng Chính phủ, Bộ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch Nguyễn Văn Hùng trình bày dự án Luật, nhấn mạnh tinh thần đổi mới trong xây dựng pháp luật.

Dự thảo Luật gồm 4 chương, 51 điều - giảm 2 chương, 10 điều so với Luật hiện hành - tập trung vào những nội dung thuộc thẩm quyền Quốc hội, quy định nguyên tắc quản lý nhà nước, tránh chồng chéo với văn bản dưới luật.

Đáng chú ý, dự thảo đề xuất cắt giảm 20 thủ tục hành chính, còn 48 thủ tục (thay vì 68 thủ tục hiện nay), nhằm đơn giản hóa điều kiện, rút ngắn thời gian, giảm chi phí thực hiện cho cơ quan báo chí và người dân.

Luật sửa đổi cũng bổ sung quy định khẳng định vị trí của báo chí cách mạng Việt Nam, hướng đến phát triển báo chí chuyên nghiệp, nhân văn, hiện đại; đồng thời mở rộng không gian hoạt động trên không gian mạng, tạo hành lang pháp lý thúc đẩy mô hình kinh tế báo chí trong bối cảnh tinh gọn bộ máy, chuyển đổi số toàn diện.

Theo Bộ trưởng Nguyễn Văn Hùng, dự thảo Luật đặt trọng tâm vào việc hình thành các cơ quan truyền thông chủ lực đa phương tiện, có đủ năng lực định hướng, dẫn dắt thông tin, từng bước hình thành tập đoàn báo chí quốc gia.

Luật Báo chí khi được Quốc hội thông qua sẽ có tác động tích cực trên nhiều phương diện. Đối với Nhà nước, Luật đảm bảo công cụ pháp lý để quản trị rủi ro truyền thông, giữ vững an ninh tư tưởng và chủ quyền quốc gia số. Đối với cơ quan báo chí, Luật mở ra hành lang pháp lý để phát triển mô hình kinh tế báo chí, chuyển đổi số, khai thác nội dung đa nền tảng, hình thành cơ quan truyền thông chủ lực đa phương tiện, tiền đề để hình thành các tập đoàn báo chí quốc gia trong tương lai.

Đối với đội ngũ những người làm báo, Luật nâng cao giá trị nghề nghiệp, bảo vệ quyền tác nghiệp hợp pháp, đồng thời loại bỏ những cá nhân lợi dụng báo chí để trục lợi. Đối với xã hội, Luật giúp công dân tiếp cận thông tin trung thực, chính xác, an toàn, góp phần xây dựng môi trường truyền thông lành mạnh, củng cố niềm tin của người dân đối với Đảng, đối với chế độ xã hội chủ nghĩa.

Làm rõ tiêu chí và cơ chế tài chính cho cơ quan truyền thông chủ lực đa phương tiện

Trình bày Báo cáo thẩm tra, Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa và Xã hội Nguyễn Đắc Vinh cho biết Ủy ban tán thành sự cần thiết sửa đổi toàn diện Luật Báo chí nhằm thể chế hóa chủ trương của Đảng, khắc phục bất cập, đáp ứng yêu cầu phát triển mới.

Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa và Xã hội Nguyễn Đắc Vinh trình bày báo cáo thẩm tra.

Ủy ban đồng tình với việc xác định 4 loại hình báo chí (báo in, báo nói, báo hình, báo điện tử), song đề nghị nghiên cứu kỹ thuật ngữ để bảo đảm thống nhất với thông lệ trong nước và quốc tế.

Về cơ quan truyền thông chủ lực đa phương tiện, Ủy ban cơ bản nhất trí việc bổ sung quy định tại khoản 6 Điều 16, nhưng đề nghị làm rõ tiêu chí xác định, cơ chế tài chính đặc thù và phạm vi mở rộng - có thể xem xét thêm một số cơ quan báo chí ở địa phương hoặc đơn vị có uy tín, năng lực nổi bật ngoài 6 cơ quan đã được quy hoạch tại Quyết định 362/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ.

Về “kinh tế báo chí”, Ủy ban thống nhất với định hướng của dự thảo Luật là tạo điều kiện cho cơ quan báo chí đa dạng hóa nguồn thu, tăng tính tự chủ tài chính, nhưng đề nghị làm rõ hơn khái niệm, cơ chế đầu tư công, nguồn thu từ hoạt động kinh doanh và chính sách tài chính đặc thù.

Đối với hoạt động báo chí trên không gian mạng, Ủy ban đề nghị bổ sung các quy định về: Trách nhiệm pháp lý của nền tảng mạng xã hội nước ngoài khi kênh nội dung của báo chí bị xâm nhập, sửa đổi trái phép hoặc chứa nội dung vi phạm; Cơ chế bảo đảm quyền tác giả, quyền liên quan đối với tác phẩm báo chí, nhất là khi sử dụng trí tuệ nhân tạo (AI); Nguyên tắc phối hợp giữa cơ quan báo chí và các tổ chức liên quan trong bảo vệ nội dung số.

Đa số ý kiến thống nhất đưa tạp chí khoa học vào phạm vi điều chỉnh như một loại hình báo chí đặc thù. Tuy nhiên, cũng có ý kiến cho rằng nên quy định trong Luật Xuất bản để phù hợp hơn với đặc thù hoạt động và kinh nghiệm quốc tế.