Quốc hội thông qua Nghị quyết về đầu tư Dự án đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam

443/454 đại biểu Quốc hội tham gia biểu quyết tán thành, thông qua Nghị quyết về chủ trương đầu tư Dự án đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc - Nam.

Tầm quan trọng và mục tiêu của dự án

Dự án đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam đã được nghiên cứu và chuẩn bị trong suốt 18 năm qua. Theo ông Vũ Hồng Thanh, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế của Quốc hội, đa số ý kiến đều nhất trí với sự cần thiết triển khai dự án này, đặc biệt là trong bối cảnh nhu cầu phát triển hạ tầng giao thông của Việt Nam ngày càng cấp bách. Dự án sẽ đóng vai trò quan trọng trong việc hiện thực hóa các chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước, đồng thời giúp hiện đại hóa hệ thống giao thông quốc gia, tạo động lực phát triển kinh tế - xã hội.

Dự án đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam sẽ kết nối các vùng động lực, các đô thị lớn và các trung tâm kinh tế của cả nước, tạo ra một mạng lưới giao thông hiện đại và bền vững. Tuy nhiên, theo các đại biểu Quốc hội, cần phải tính toán kỹ lưỡng hơn trong bước nghiên cứu khả thi để bảo đảm tính khả thi và hiệu quả lâu dài của dự án.

Quy hoạch và tiến độ thực hiện

Dự án sẽ triển khai theo 3 đoạn tuyến chính: đoạn Lạng Sơn (Đồng Đăng) - Hà Nội dài 156 km, đoạn Hà Nội - TP HCM dài 1.541 km, và đoạn TP HCM - Cần Thơ dài 174 km. Trong đó, tuyến Hà Nội - TP HCM sẽ được đầu tư xây dựng đường sắt tốc độ cao, dự kiến khởi công vào năm 2027, trong khi các đoạn còn lại sẽ được nghiên cứu và triển khai theo các giai đoạn phù hợp.

Một số ý kiến đề xuất bổ sung phạm vi dự án kéo dài từ Lạng Sơn đến Cà Mau và kết nối với tuyến đường sắt TP HCM - Cần Thơ để bảo đảm tính đồng bộ. Tuy nhiên, Ủy ban Thường vụ Quốc hội giải thích rằng các đoạn tuyến từ Lạng Sơn đến Cần Thơ có nhu cầu vận tải khác nhau và sẽ được đầu tư riêng biệt, phù hợp với đặc điểm và nhu cầu vận tải của từng khu vực.

Đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc - Nam đi vào hoạt động sẽ tạo ra một bước đột phá quan trọng trong phát triển hạ tầng giao thông, góp phần thúc đẩy kinh tế - xã hội đất nước. (Ảnh minh họa)

Đánh giá hiệu quả tài chính và nguồn vốn

Về hiệu quả tài chính của dự án, một số đại biểu đề nghị cần đánh giá kỹ lưỡng khả năng thu hồi vốn và các phương án tài chính để bảo đảm dự án không gây áp lực lớn lên ngân sách nhà nước. Ông Vũ Hồng Thanh cho biết, mặc dù các dự án đường sắt tốc độ cao trên thế giới mang lại lợi ích kinh tế rất lớn, nhưng doanh thu chủ yếu từ nguồn thu vận tải và khai thác thương mại sẽ không thể bù đắp ngay trong giai đoạn đầu.

Do đó, trong 4 năm đầu khai thác, doanh thu chỉ đủ để chi trả chi phí vận hành và bảo trì, và Nhà nước sẽ cần hỗ trợ một phần từ nguồn vốn sự nghiệp kinh tế để bảo trì kết cấu hạ tầng. Chính phủ cũng sẽ triển khai các cơ chế, chính sách đặc thù để đảm bảo tính khả thi và hiệu quả trong việc thực hiện dự án.

Về khả năng bố trí vốn, dự án sẽ được phân bổ qua các kỳ kế hoạch đầu tư công trung hạn, với mức vốn phù hợp với tiến độ thực hiện. Chính phủ đã cam kết sẽ có hướng dẫn cụ thể để bảo đảm các cơ chế tài chính và chính sách hỗ trợ được triển khai hiệu quả.