Khi thi hành luật lại trở thành… “ăn vạ”!

Hai đêm nhạc Khánh Ly diễn ra ở Hà Nội và Đà Nẵng là hai đêm nhạc sĩ Phó Đức Phương thân chinh đến tận rạp đòi tiền… tác quyền. Tuy không phải lần đầu tiên vị nhạc sĩ này hành xử như vậy, nhưng những gì đã diễn ra khiến công chúng không khỏi ngao ngán. Họ cho rằng thánh đường sân khấu đã bị hoen ố bởi chính mục đích thương mại tầm thường.

Đã có nhiều ý kiến trì trích rằng: Nhạc sĩ Phó Đức Phương hành xử như vậy là không xứng tầm một nhạc sĩ lớn, thậm chí còn gắn cho ông cái mác “ăn vạ”… Xét một cách công bằng, thì những gì nhạc sĩ Phó Đức Phương đã làm là không sai, thậm chí là quyết liệt trước vấn đề bảo vệ quyền tác quyền còn nhiều nhức nhối hiện nay.

Liveshow Khánh Ly "kém vui" vì chuyện... tác quyền

Xưa nay, tình trạng vi phạm bản quyền trong lĩnh vực nghệ thuật nói chung ở xứ ta diễn ra là khá phổ biến. Cũng chính bởi thói quen thích dùng chùa, xài chùa, nghiễm nhiên coi những tác phẩm nghệ thuật là… của chung nên khi bất ngờ bị trả tiền, thu phí… thì mới ngã ngửa. Khi bắt buộc phải trả phí thì lại có hiện tượng lập lờ giữa các chương trình thương mại và phi thương mại rồi tìm mọi cách để sống được trên lưng các tác giả.

Cũng phải nói thêm, công chúng xưa nay vẫn thói quen đứng xa… “chiêm ngưỡng” nghệ sĩ. Nói không ngoa khi nhiều người thần tượng nghệ sĩ đến nỗi quá đáng như thể họ không phải là những người tầm thường, không cần ăn, mặc, không cần mưu sinh… nên chỉ cần nghệ sĩ mà liên quan đến “tiền” thôi, chứ chưa cần đến “đòi tiền” là ngay lập tức thần tượng sụp đổ.

Trong khi đó, chính các tác giả, các nghệ sĩ là người sở hữu hợp pháp các sản phẩm tinh thần của mình nhưng khi bị xâm phạm lại chỉ tặc lưỡi cho qua, phần nhiều không dám đòi quyền lợi. Thành thử, với những gì mà nhạc sĩ Phó Đức Phương đã và đang làm gây “rúng động” cũng là đương nhiên. Có lẽ phải thân chinh đến tận sân khấu để đòi tiền cũng là việc cực chẳng đã của vị nhạc sĩ này. Và mục đích ông làm là đúng, trước nhất là đúng trên phương diện một người thi hành luật. Thế nhưng, việc thi hành luật này lại đang trở nên yếu thế. Cái yếu thế ở đây là làm luật, nhưng không rõ luật.

Nhạc sĩ Phó Đức Phương

Phân trần sau khi trở về từ chuyến “đòi nợ” show Khánh Ly tại Đà Nẵng, nhạc sĩ Phó Đức Phương cũng nhận ra thiếu sót của mình mà chia sẻ: “Quả thực, tôi cũng lúng túng vì chưa chuẩn bị chu đáo. Họ viện cớ giấy ủy quyền các tác phẩm của nhạc sĩ Trịnh Công Sơn phải có đầy đủ chữ ký của những người thân còn lại trong gia đình ông thì chúng tôi chưa có, chỉ có giấy có chữ ký của đại diện gia đình. Về vấn đề này tôi cũng không rõ có cần thiết hay không, vì trước đó tôi cũng chưa trao đổi với luật sư”.

Một cơ quan làm nhiệm vụ bảo vệ tác quyền mà lại mơ hồ về luật quả là không ổn. Và kết quả bị “mời khỏi khán phòng” bi đát như vây cũng là một bài học cho cách làm việc thiếu chuyên nghiệp. Nói về luật thì trước nay vẫn có nhiều kẽ hở nên chuyện lách luật đã không còn là hiếm. Vậy nên, quả thực bi đát khi những hành động mà nhạc sĩ Phó Đức Phương đang làm lại được ví như một hành động… ăn vạ.

Trước vấn nạn về tác quyền còn nhiều nhức nhối, việc nhạc sĩ Phó Đức Phương làm là cần cổ súy, nhưng để đạt hiệu quả thì hiểu và nắm chắc về luật là điều cần thiết. Thêm nữa, sử dụng một tác phẩm nghệ thuật vì bất cứ mục đích gì thì việc trả phí cũng là điều đương nhiên. Ai đó đã nói rằng: “Một các phẩm nghệ thuật có giá trị khi nó được mua bằng tiền. Điều đó có phần đúng so với nền nghệ thuật thị trường như hiện nay, khi mà công chúng chỉ bỏ tiền ra cho những sản phẩm họ thực sự thích.

Huy An