Chuyện của "ý thức"

Cách đây vài ngày, một đoạn clip ghi lại cảnh xô bồ, bát nháo của một nhóm thực khách trong một nhà hàng buffet trên đường Kỳ Đồng, Q.3, TP HCM được tung lên mạng. Trong clip là cảnh hơn 20 người nhiều lứa tuổi, mặc đồ lịch sự vây kín bàn bày biện thức ăn. Mỗi khi phục vụ mang hải sản tươi sống như tôm và hàu ra mọi người chen lấn, giành giật kịch liệt. Thậm chí có người còn lấy tay bốc tôm và hàu bỏ vào đĩa của mình.

Họ đều là những công dân thành phố văn minh, nơi có mặt bằng văn hóa, xã hội cao nhất nhì đất nước. Họ không quá già để có thể lú lẫn, cũng không quá trẻ để hành động bồng bột, thiếu suy nghĩ. Nhưng, thực tế là từ những hành động giành giật nhau thức ăn, dùng tay lấy thức ăn, rồi hò hét của họ đã cho thấy một điều là họ đã không hề suy nghĩ về hành vi của mình. Bởi nếu có chút suy nghĩ thì hẳn họ sẽ nhận ra ngay một điều rằng: Làm người lớn ai lại hành động như thế trước mặt bao nhiêu người! Nhưng nếu nói rằng, những thực khách trong bữa tiệc buffet đó không hề suy nghĩ, có thể chỉ là võ đoán. Bởi chắc chắn họ đã có những ý nghĩ đến trước hành vi ấy. Song, đáng buồn thay đó chỉ là ý nghĩ về lợi ích nhỏ nhoi của cá nhân mình. Và lợi ích vặt vãnh ấy đã che mờ tất cả cái gọi là văn minh và ý thức nơi công cộng của họ!

Lợi ích ấy là gì? Đó chỉ đơn giản là được một bữa ăn no nê thỏa thích và “xứng đáng” với đồng tiền mà họ đã bỏ ra để mua một suất ăn trong tiệc buffet hôm đó. Tiền của họ bỏ ra, dù chỉ là 100 ngàn đồng nhưng cũng là tiền chứ không phải giấy vụn, họ phải ăn lời so với số ấy! Có thể đó là tâm lý của không phải ít người tham dự trong các tiệc buffet tại các nhà hàng. Thậm chí khi xem clip xong, có người còn cho rằng, hàng safe off ở đâu mà không tranh nhau như thế, huống gì những món hải sản tươi sống ấy là những món ngon có giới hạn trong tiệc giảm giá ấy! Song, từ ý nghĩ về lợi ích bữa ăn ấy đến hành động giành giật như cướp từ những thực khách trong clip là một khoảng cách rất xa, nó được kiểm soát bởi suy nghĩ và ý thức văn minh nơi công cộng của từng người. Nếu có ý thức như thế, người ta có lấy nhiều thức ăn hơn hoặc thậm chí là nhanh tay hơn để lấy thức ăn chứ không đến nỗi phải xô nhau, giành giật nhau và dùng tay bốc hốt thức ăn tươi sống vốn tanh hôi như thế!

Trước đó không lâu, cũng trong tháng 7, đó là vào một buổi chiều Chủ nhật nhiều nắng, một đường ống nước sạch trên đường Trần Duy Hưng, đoạn gần cổng siêu thị BigC, Cầu Giấy, TP Hà Nội bị vỡ, nước sạch cứ thế phun trào, làmnhiều đoạn mặt đường ngập sâu tới 30cm. Hàng chục người đi xe máy thản nhiên dừng đỗ ngay bên đường để rửa xe từ nguồn nước sạch này. Nước sạch cứ thế ào ạt phun trào trong nhiều giờ vì các cơ quan hữu trách thờ ơ, hoặc không nắm được thông tin do người dân thờ ơ không báo tin. Những hình ảnh được chụp lại từ sự việc hôm đó cho thấy những người dân trên đường Trần Duy Hưng rất hớn hở, tranh thủ sự cố để rửa xe máy của mình thay vì báo tin hay thúc giục cơ quan chức năng kịp thời khắc phục sự cố.

Những công dân rửa xe hôm ấy chắc chắn đều biết rằng, dòng nước sạch đang tuôn chảy kia không tự nhiên, cũng không phải dễ dàng có được. Đó là một khoản đầu tư lớn từ ngân sách Nhà nước, tức là từ tiền thuế của mọi người mà trong đó có cả họ. Không những thế mà còn là công sức làm việc của cả một đội ngũ kỹ sư với máy móc để biến nước ngầm, nước sông thành nước sạch phục vụ cho nhu cầu sinh hoạt hằng ngày của họ. Vì thế mỗi khối nước bị thất thoát đều là mồ hôi, là công sức của nhân dân và đương nhiên là trong đó có họ. Vậy mà họ vẫn hào hứng với sự thất thoát ấy!

Hành động đó cho thấy rằng, ý thức về lợi ích nhỏ của bản thân cao hơn rất nhiều so với ý thức về trách nhiệm công dân.

Từ câu chuyện “giành ăn” của một nhóm người trong nhà hàng tiệc buffet ở TP HCM và câu chuyện về tận dụng nước sạch do đường ống vỡ để rửa xe của các công dân thủ đô cho thấy một mối nguy hại lớn đang rình rập trong xã hội ngày nay. Một xã hội mà mỗi công dân luôn xác định phải tận dụng những cơ hội nhỏ nhất cho lợi ích của mình mà không quan tâm đến những thiệt hại lớn cho cộng đồng, cũng như bỏ qua luôn cả những ý thức và hành vi văn minh tối thiểu. Đúng là nguy hại thật!

Trúc Vân