CEO mới của Shell sẽ phải mang những gánh nặng nào?

Wael Sawan trở thành CEO của Shell từ 1/1/2023. Ảnh: Tư liệu.

Wael Sawan đã trở thành CEO của Shell từ 1/1/2023. Không rõ vì lý do gì mà các nhà phân tích không hy vọng về những thay đổi bước ngoặt trong thời Sawan, vì cho rằng Sawan sẽ phải thực thi chiến lược đã được vạch sẵn từ thời tiền nhiệm, Ben van Beurden, bao gồm những mục tiêu chuyển đổi đầy tham vọng. Energy Intelligence đưa những thách thức đầy khó khăn mà Sawan phải đối mặt của vị trí đứng đầu một trong các hãng năng lượng lớn nhất thế giới.

Trước hết là lĩnh vực kinh doanh khí đốt

Lĩnh vực kinh doanh khí đốt của Shell vốn chiếm vai trò hàng đầu của Shell, giữ cho Shell luôn là số một trong danh mục LNG hàng đầu thế giới, đặc biệt trong bối cảnh khủng hoảng nguồn cung khí mà LNG đang thay thế tại thời điểm hiện nay.

Shell sẽ công bố kết quả hàng năm và quý IV/2022 vào ngày 2/2, được biết trong quý III/2022, Shell và TotalEnergies đã thu về hơn 13 tỷ USD tiền lợi nhuận. Dự kiến Shell sẽ trả 2 tỷ USD tiền thuế bổ sung theo công bố của EU trong quý IV/2022.

Vậy mà theo đánh giá chung, khối lượng LNG của Shell trong năm qua ở vị thế yếu nhất trong bảy năm, một phần do sự gián đoạn kéo dài trong các dự án LNG ở Prelude và Curtis Queensland, Australia. Là trưởng bộ phận phụ trách khí đốt, Giám đốc điều hành mới Sawan được chọn để xoay chuyển công việc kinh doanh LNG này.

Shell có các dự án khí ở Ai Cập, Trinidad, Tobago, Qatar và Sawan có thể kỳ vọng vào đây cũng như vai trò của Shell trong việc mở rộng mỏ Bắc, để đảm bảo việc khối lượng LNG tăng.

Theo EnergyIntel thì điểm khó khăn của Shell là Australia. Ba tài sản LNG ở Australia đang hoạt động không hiệu quả, đây là vấn đề ưu tiên. Ông Sawan sẽ phải đưa ra các giải pháp cho khu vực Australia, hy vọng sẽ có đột phá tại Hội thảo hàng năm “Tầm nhìn LNG” vào tháng hai 2023.

Các danh mục thoái vốn

Shell đã định hướng thoái vốn hàng năm 4 tỷ đô la để đạt mục tiêu Net zero.

Các nhà phân tích cho rằng việc thoái bớt tài sản có thể đem đến rủi ro về danh tiếng và sức ép về môi trường sẽ làm khó vị CEO mới.

Một trong những khoản đó là Danh mục đầu tư ở ngoài khơi Nigeria được Shell cho là không tốt. Quá trình bán dự án này đã bị dừng lại sau khi toà án tối cao Nigeria nói phải chờ kết quả phán quyết về một sự cố tràn dầu năm 2019. Thoái vốn khỏi dự án ngoài khơi Nigeria sẽ không xuôi chèo, sau khi bán bên mua vận hành thì khí thải lại tăng lên gây ra sự phản đối.

Những kế hoạch thoái vốn khác tiến triển kéo dài bao gồm 37% cổ phần nhà máy lọc dầu PCK Schwedt, Đức, đã hai lần thất bại trong hai năm qua. Đối với Shell thì nhà máy này không có tính chiến lược.

Điều thú vị là dự án liên doanh dầu khí Salym ở Nga, việc rút khỏi dự án được một toà án ở Moscow chấp thuận. Điều này sẽ khiến Shell không còn khai thác ở Nga nữa, nó là tín hiệu quan trọng cho các nhà đầu tư, các chính trị gia khi xung đột bùng phát ở Ukraina.

Chiến tranh Nga – Ukraina, dẫn đến việc Shell buộc rút khỏi toàn bộ các khoản đầu tư Nga sẽ là một gánh nặng không dễ gì thoát ra đối với Shell. Sakhalin-2 nơi Shell có cố phần đã bị Chính phủ Nga chuyển giao cho một công ty nhà nước của Nga, 7,5% cổ phần trong dự án Sakhalin-2 được Chính phủ Nga định giá 94,8 tỷ rúp và được biết là đang rao bán.

Shell cũng tìm cách chuyển nhượng mạng lưới bán lẻ gồm 370 trạm nhiên liệu và một khu phức hợp vận tải và hậu cần với các cơ sở dầu khí ở Nga, nhưng theo sức lệnh của Tổng thống Nga, Shell chỉ có thể bán cho công ty Nga.

Năng lượng sạch

Shell sẽ được tập trung vào các công việc chuyển đổi năng lượng.

Thời gian qua, Shell tập trung chuyển sang năng lượng tái tạo và các giải pháp năng lượng xanh, với bộ phận kinh doanh mới được tách ra khỏi bộ phận khí đốt khổng lồ trước đây.

Theo EnergyIntel, không có sự chuyển đổi nào là không đau đớn. Thay đổi chiến lược của cả một ngành công nghiệp, phải đảm bảo chuỗi cung ứng, và lãi suất cao, trong khi các mô hình kinh doanh mới định hình như các vấn đề về sản xuất hydrogen và lưu trữ khí carbon.

Khi cam kết rằng tạo dựng giá trị trong năng lượng sạch, có rất nhiều hoài nghi trong thị trường. Làm sao thuyết phục thị trường rằng Shell đang đi con đường đúng đắn và không hủy hoại giá trị vốn có của công ty.

Với Hợp đồng mua Nature Energy 1.9 tỷ đô la trong tháng 11, nhà sản xuất khí tự nhiên tái tạo lớn nhất châu Âu, Sawan phải chứng minh rằng các mục tiêu mua lại đáp ứng được các tiêu chuẩn thu nhập hai con số của Shell.

Đảm bảo chiến lược trong điều kiện khủng hoảng

Một vấn đề rất lớn Sawan phải đương đầu là cần đảm bảo chiến lược của Shell phù hợp với sự can thiệp ngày càng nhiều từ Chính phủ trong vấn đề năng lượng, không chỉ từ Chính phủ Anh, EU mà cả từ chính phủ các nước sở tại nơi Shell có dự án.

Chiến lược của Shell được CEO tiền nhiệm Van Beurden tiến hành trong một thế giới mà thị trường năng lượng ngày càng được tự do hoá và toàn cầu hoá đang tiến lên nhanh chóng. EnergyIntel giữ quan điểm rằng, cuộc chiến của Nga ở Ukraina và các kết quả của các cuộc cấm vận cùng với sự thiếu hụt năng lượng đã đẩy các mô hình này lên tầm cao. Nhưng thực tế lại cho thấy các chính phủ đang đóng vai trò lớn hơn trên thị trường năng lượng, qua việc đánh thuế thu nhập bổ sung, áp giá trần và áp đặt các lệnh cấm vận.

Do đó, việc của CEO mới Wael Sawan sẽ là làm sao vận hành chiến lược đã được thông qua trước đây của Shell vào điều kiện hiện tại, chịu đựng sự can thiệp chính trị gia tăng, vận dụng các chính sách bị áp đặt toàn cầu, nhiều khi mang tính thời chiến.

Thách thức mà giới chuyên gia cho là hầu như không thể vượt qua, thậm chí họ còn đưa ra những bài học vỡ lòng cho vị lãnh đạo mới này của Shell, khuyên Sawan xây dựng các mối quan hệ ngoại giao với các nhà lãnh đạo của các nước khai thác và tiêu thụ để tìm hiểu các khía cạnh các chính sách về thị trường và chuyển đổi năng lượng.