Cần quỹ đất cho phát triển nhà ở xã hội

14:56 | 08/05/2023

163 lượt xem
Theo dõi PetroTimes trên
|
Tính đến nay, cả nước hoàn thành đưa vào sử dụng 307 dự án nhà ở xã hội (NOXH). Kết quả này đã giúp cho hàng trăm nghìn hộ gia đình thu nhập thấp, hàng trăm nghìn công nhân được cải thiện về NOXH. Tuy nhiên, bên cạnh kết quả đạt được thì vẫn còn một số hạn chế, trong đó một trong những nguyên nhân chính là thiếu quỹ đất.

Thông tin tại Hội thảo “Phát triển nhà ở xã hội - Góc nhìn doanh nghiệp” gần đây, TS. Đặng Việt Dũng, Chủ tịch Tổng hội Xây dựng Việt Nam, hiện nay đang thiếu quỹ đất để phát triển NOXH. Mà nguyên nhân phải kể đến là, ở một số địa phương chưa quan tâm đúng mức chỉ đạo xây dựng kế hoạch, chương trình phát triển NOXH, nhà ở cho công nhân, chưa chủ động dành đủ quỹ đất để phát triển nhà ở xã hội khi phê duyệt quy hoạch đô thị, quy hoạch xây dựng nông thôn, quy hoạch xây dựng khu công nghiệp, khu nghiên cứu đào tạo... theo quy định của Luật Nhà ở. Thậm chí có địa phương chỉ trông chờ vào 20% quỹ đất dành cho nhà ở xã hội có được thông qua phát triển các dự án nhà ở thương mại, dự án phát triển đô thị. Tuy nhiên, quỹ đất 20% thường bị hạn chế do chủ đầu tư hay trì hoãn hoặc bố trí quỹ đất này ở những vị trí khó giải phóng mặt bằng, hoặc nộp thay bằng tiền theo quy định.

Cần quỹ đất cho phát triển nhà ở xã hội
Cả nước hiện có hơn 500 dự án NOXH độc lập với tổng diện tích đất hơn 1.375ha và 533 dự án được xây dựng trên quỹ đất 20% của các dự án nhà ở thương mại

Trong dự thảo sửa đổi Luật Nhà ở và dự thảo Nghị quyết của Quốc hội đã “bắt buộc” địa phương phải bố trí quỹ đất dành cho nhà ở xã hội khi lập phê duyệt quy hoạch đô thị, khu công nghiệp. Đề xuất này đã cơ bản giải quyết được quỹ đất về phát triển nhà ở xã hội nhưng là vấn đề lâu dài, còn trước mắt cần xử lý chuyển tiếp các dự án chưa dành 20% quỹ đất nhà ở xã hội và chấp hành của địa phương khi phê duyệt quy hoạch còn bỏ ngỏ…

Liên quan tới quy định về phát triển nhà ở xã hội trong quỹ đất 20%, của các dự án đầu tư xây dựng nhà ở thương mại, khu đô thị, KTS. Trần Ngọc Chính, Chủ tịch Hội Quy hoạch phát triển đô thị Việt Nam nêu: Có ý kiến cho rằng quy định này trong thực tế không thực sự hiệu quả, do việc điều tiết nhà ở xã hội, thông qua các chính sách hỗ trợ như hiện nay không đủ hấp dẫn, khó thu hút doanh nghiệp tham gia phát triển nhà ở xã hội, nên một số chủ đầu tư giữ đất nhiều năm nhưng chưa chịu triển khai xây dựng. Mặt khác, việc quy định quỹ đất 20% gắn với các khu đô thị, khu dân cư mới cũng đang gây khó khăn trong công tác xây dựng NOXH lẫn phát triển nhà ở thương mại. Vì nhiều chủ đầu tư e ngại, xây dựng NOXH đồng thời với nhà ở thương mại, ở cùng dự án sẽ làm giá trị của dự án, giá bán căn hộ thương mại xuống thấp”.

Tiến sĩ Trần Ngọc Chính cho biết​, Nhà nước cần phải tạo quỹ đất sạch cho các dự án phát triển NOXH hướng tới NOXH có giá mua, thuê hoặc thuê mua thấp để phù hợp với khả năng tài chính của các đối tượng được thụ hưởng. Việc bố trí quỹ đất cho các dự án NOXH phải thuận lợi nhất để mọi thành phần đều có thể chủ động tham gia vào phân khúc này.

Thời gian qua, nhiều chính sách về NƠXH đã được ban hành như cho vay với lãi suất ưu đãi, miễn tiền sử dụng đất, tiền thuê đất; miễn, giảm thuế giá trị gia tăng, thuế thu nhập doanh nghiệp... Tuy nhiên, các chính sách đưa ra chưa giải quyết được vấn đề cốt lõi là vừa đảm bảo lợi nhuận hợp lý cho các chủ đầu tư vừa có giá nhà hợp lý cho những người được hưởng thụ. Bên cạnh đó, KTS. Trần Ngọc Chính cho rằng Luật Nhà ở sửa đổi lần này cần theo hướng Nhà nước giữ vai trò dẫn dắt, tạo điều kiện thuận lợi, ưu đãi về đất đai, hạ tầng, tài chính cũng như cơ chế, chính sách đủ mạnh để phát triển nhà ở xã hội.

Ông Trần Thu Tâm - Giám đốc khối Đầu tư Tập đoàn Bcons đề xuất cho phép nhà đầu tư tự quyết định giá thuê, giá thuê mua, giá bán NOXH, Nhà nước thực hiện tổ chức hậu kiểm theo giá tại thời điểm lập hồ sơ hoàn công và quyết toán công trình đưa dự án vào khai thác vận hành để nhà đầu tư có thể sớm huy động vốn, hoặc cho phép áp dụng giá trần. Nhà nước mạnh dạn cấp các gói tín dụng với lãi suất thấp, khoảng từ 1-2%/năm.

Một trong các nguyên nhân dẫn đến sự chậm trễ trong việc đầu tư NOXH trong thời gian qua là thủ tục lựa chọn nhà đầu tư và chấp nhận chủ trương đầu tư NOXH còn phức tạp, chồng chéo. Đối tượng hưởng chính sách được quy định khá chi tiết dẫn đến yêu cầu về thủ tục và xét duyệt mất nhiều thời gian. Do đó doanh nghiệp kiến nghị xây dựng cơ sở dữ liệu đất đai, dân cư để xác định điều kiện về chỗ ở của đối tượng được hưởng chính sách. Mở rộng đối tượng mua, thuê NOXH (bỏ quy định NOXH trong khu công nghiệp chỉ dành cho công nhân trong khu công nghiệp); đơn giản hóa thủ tục để người dân dễ dàng tiếp cận NOXH.

Đưa ra ý kiến, ông Hà Quang Hưng, Phó Cục trưởng Cục Quản lý nhà và thị trường bất động sản, cho rằng trước hết các bộ, ngành cần tập trung sửa đổi ngay những văn bản quy phạm thuộc thẩm quyền còn chồng chéo nhằm đảm bảo sự đồng bộ, thông thoáng...

Về phía địa phương, UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương khẩn trương hoàn thành công tác lập, sửa đổi, bổ sung chương trình, kế hoạch phát triển nhà ở của địa phương, nhất là làm rõ các mục tiêu về nhà ở xã hội dành cho người thu nhập thấp, công nhân khu công nghiệp. Người đứng đầu địa phương phải xác định đây là nhiệm vụ chính trị quan trọng; lập, phê duyệt kế hoạch cần triển khai cụ thể đối với việc đầu tư các dự án nhà ở xã hội, theo từng năm và từng giai đoạn từ nay đến năm 2030, sao cho đảm bảo nhu cầu của địa phương. Đồng thời có giải pháp đẩy nhanh việc đầu tư xây dựng dự án đang triển khai thực hiện, dự án đã có chủ trương đầu tư, hay việc quy hoạch, bố trí quỹ đất đã giải phóng mặt bằng phục vụ phát triển NOXH, nhà ở công nhân. Đảm bảo đến năm 2030 hoàn thành đầu tư ít nhất 1 triệu căn hộ trên phạm vi cả nước.

Cũng theo ông Hưng, địa phương phải có trách nhiệm công khai, giới thiệu quỹ đất đầu tư NOXH cho doanh nghiệp để nghiên cứu, đề xuất đầu tư. Quy hoạch, bố trí dự án nhà ở xã hội, nhà ở cho công nhân độc lập tại vị trí phù hợp, thuận tiện có quy mô lớn, đầy đủ hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội… Theo đánh giá của các chuyên gia, đây là điều cần thiết giúp phát triển NOXH, dù có thể không sinh lời trực tiếp nhưng những lợi ích cùng tác động gián tiếp cho nền kinh tế lại vô cùng to lớn. Bởi đi đôi với công ăn việc làm thì cần ổn định chỗ ăn ở, sinh hoạt cho người công nhân nói riêng và người lao động nói chung.

Theo báo cáo, đến nay cả nước đã có 507 dự án NOXH độc lập với tổng diện tích đất hơn 1.375ha và 533 dự án được xây dựng trên quỹ đất 20% của các dự án nhà ở thương mại, dự án phát triển đô thị, với tổng diện tích đất hơn 1.983ha. Cả nước hoàn thành đưa vào sử dụng 307 dự án nhà ở xã hội khu vực đô thị, quy mô xây dựng khoảng 157.100 căn, với tổng diện tích gần 8 triệu m2. Đang tiếp tục triển khai 418 dự án (bao gồm các dự án đang xây dựng và dự án đã được chấp thuận chủ trương đầu tư), với quy mô xây dựng khoảng 432.400 căn, với tổng diện tích khoảng 22,5 triệu m2. Kết quả này đã giúp cho hàng trăm nghìn hộ gia đình thu nhập thấp, hàng trăm nghìn công nhân được cải thiện về NOXH.

Minh Châu