Bài 3: Xã hội hóa quản lý nhà nước và công khai tuyển dụng lãnh đạo

Cuộc cách mạng 4.0 đang làm thay đổi căn bản nền sản xuất của thế giới, tác động đến tất cả phương diện, từ quản trị nhà nước đến thị trường. Doanh nghiệp (DN) vừa là trung tâm, vừa là động lực phát triển của công nghệ, ứng dụng những thành tựu khoa học - công nghệ mới vào thực tiễn đời sống.

CMCN 4.0 tác động ngày càng rõ ràng tới Việt Nam.

Hiện tại, cơ cấu tổ chức của các TĐKT phần lớn theo nguyên tắc kim tự tháp, đáy là toàn thể công nhân gánh toàn bộ cơ cấu trên vai, và các cấp bậc kiểm soát chồng chất lên nhau cho đến đỉnh. Dù hệ thống tổ chức có logic tới đâu thì vẫn ẩn chứa mầm mống của bệnh quan liêu. Toàn bộ hệ thống cấp bậc, bức vách ngăn, cấu trúc phức tạp về quản trị này đã hạn chế sự nhạy bén của các TĐKT với thị trường. Điều này đã ảnh hưởng rất lớn đến việc triển khai một chiến lược thành công.

Bàn về vấn đề “xã hội hóa quản lý nhà nước đối với doanh nghiệp”, ông Doãnh Công Khánh - Viện Nghiên cứu chiến lược, Chính sách Công Thương cho rằng đời sống kinh tế nói chung và thực tiễn kinh doanh nói riêng luôn luôn là một phần không tách rời của đời sống con người. Trong điều kiện nước ta, hãy thử nghiệm chuyển các điều kiện kinh doanh thành tiêu chuẩn kinh doanh và mặt khác, cần giảm thiểu sự can thiệp hành chính của các cơ quan nhà nước vào đời sống kinh tế thông qua phương thức được gọi là “xã hội hóa quản lý nhà nước đối với doanh nghiệp”.

Theo đó có ba biện pháp cần thực thi, thứ nhất ngoại trừ các lĩnh vực nhà nước cần duy trì việc cấp phép, chuyển các lĩnh vực còn lại, bao gồm cả lĩnh vực tự do kinh doanh (không kèm điều kiện như hiện nay) sang quản lý bằng hệ thống các tiêu chuẩn, thay vì các điều kiện kinh doanh.

Hệ thống các tiêu chuẩn kinh doanh cho từng lĩnh vực và ngành nghề sẽ bao gồm nhiều cấp độ khác nhau tùy thuộc vào sự đòi hỏi ở tính chuyên nghiệp của lĩnh vực và ngành nghề đó; đồng thời được phân loại thành tiêu chuẩn bắt buộc áp dụng theo quy định của pháp luật và tiêu chuẩn tự nguyện áp dụng theo cam kết của DN.

Không chỉ cần xã hội hóa các Dự án mà còn cần xã hội hóa cả hệ thống quản lý nhà nước đối với doanh nghiệp.

Khác với các tiêu chuẩn kỹ thuật hiện hành, hệ thống tiêu chuẩn này được thiết lập chỉ nhằm khuyến khích các quan hệ thương mại lành mạnh và bảo vệ lợi ích của người tiêu dùng. Mục tiêu hướng tới là tạo điều kiện dễ dàng và thông thoáng nhất cho sự khởi nghiệp và gia nhập thị trường của tất cả mọi người, trên cơ sở đó các DN sẽ tự phấn đấu để đạt các chuẩn bắt buộc và mong muốn trong quá trình kinh doanh.

Tiếp theo, để tránh mọi sự áp đặt chủ quan, duy ý chí và phi thực tế của các cơ quan nhà nước khi thiết lập các tiêu chuẩn kinh doanh, hãy để các hiệp hội ngành hàng và DN tự xây dựng các tiêu chuẩn kinh doanh theo khuyến nghị hoặc sự phê chuẩn sau đó của các cơ quan nhà nước. Trong điều kiện của nước ta, để áp dụng nó thì cần khẩn trương ban hành Luật về Hội để tạo điều kiện cho các hiệp hội về DN được thành lập, tổ chức và hoạt động theo hướng chuyên nghiệp.

Cuối cùng, cần thông qua chính sách và quy định pháp luật, khuyến khích và tăng cường tối đa sự tự giám sát của xã hội và thị trường đối với việc tuân thủ các tiêu chuẩn kinh doanh của các DN, giảm thiểu sự kiểm tra, thanh tra của các cơ quan quản lý nhà nước xuống mức tối thiểu cần thiết, song song với việc hoàn thiện và bảo đảm có hiệu lực của hệ thống tư pháp. Các thiết chế giám sát phi nhà nước sẽ bao gồm sự tham gia của các chủ thể như hiệp hội DN, hội bảo vệ người tiêu dùng, ngân hàng và các chế định tài chính, công ty bảo hiểm, công đoàn và nghiệp đoàn cũng như chính các đối tác và khách hàng của DN.

Nguồn vốn nhân lực điều hành của Việt Nam còn thấp.

Về vấn đề tuyển chọn lãnh đạo các TĐKT, ông Doãn Công Khánh - Viện Nghiên cứu chiến lược, Chính sách Công Thương cho rằng trình độ lãnh đạo và quản lý DN thể hiện ra trong việc hoạch định chiến lược, xây dựng các phương án kinh doanh, thiết kế loại hình và cơ cấu bộ máy của doanh nghiệp cũng như khả năng lãnh đạo tập thể người lao động, kiểm tra, kiểm soát các kênh hoạt động. Nhà quản lý cũng cần phải có hiểu biết sâu sắc về con người và lao động tập thể.

Trong thời gian tới việc tuyển chọn tổng giám đốc/giám đốc (TGĐ/GĐ) các TĐKT phải được đổi mới một cách căn bản, không nên tiếp tục cách làm lâu nay là một số cá nhân hoặc cơ quan quản lý nhà nước lựa chọn theo những tiêu thức tĩnh tại và chứa đầy các yếu tố chủ quan, cảm tính. Với chức năng là người điều hành hoạt động của TĐKT theo những quy định, mục tiêu, nhiệm vụ của HĐQT, TGĐ/GĐ phải do HĐQT tuyển chọn công khai bằng hình thức thi tuyển và ký hợp đồng (sau khi đã trúng tuyển).

TGĐ/GĐ phải chịu trách nhiệm trước HĐQT và trước pháp luật về việc thực hiện các điều khoản của hợp đồng tuyển dụng ký kết. HĐQT mà trực tiếp là Ban kiểm soát có trách nhiệm kiểm tra, giám sát việc chấp hành hợp đồng này.

Chân dung giám đốc điều hành “điên” nhất Nhật Bản.

Để thực hiện chủ trương “Giám đốc do HĐQT tuyển chọn và ký hợp đồng với sự chấp nhận của cơ quan hành chính có thẩm quyền” (NQ TW4). Cần thiết phải thành lập những trung tâm (trường) đào tạo giám đốc và dần hình thành một “thị trường giám đốc” để có thể tuyển chọn được những giám đốc có đủ trình độ và năng lực cho các doanh nghiệp.

Có thể thấy rằng chỉ khi nào công việc quản lý của nhà nước chủ yếu là tổ chức, quản lý công tác đào tạo, bồi dưỡng và điều tiết “thị trường giám đốc”, tạo nên môi trường cho các HĐQT và cơ quan hành chính có thẩm quyền lựa chọn, tuyển dụng thì các TĐKT mới có thể thu hút nhân tài, đổi mới thực sự toàn diện và nắm bắt được cơ hội phát triển vượt bậc.

Thành Công

	Quy định trách nhiệm quản lý nhà nước về giáo dục
	Quản lý chồng chéo về phân bón: Chuyển biến tích cực sau chất vấn
	Bà Phạm Chi Lan: "Vài năm đợi bỏ điều kiện kinh doanh đủ giết hàng vạn doanh nghiệp"
	Quản lý cứ kiểu “đúng quy trình” mà “sai hiệu quả” mãi hay sao?
	Cần thay đổi công tác quản lý nhà nước đối với ngành Công Thương
	Học viện Cán bộ TPHCM tuyển sinh ngành Quản lý nhà nước bậc ĐH