Thỏa thuận hạt nhân với Iran đạt được bước đột phá

>> Thế giới sắp chứng kiến bước ngoặt lớn

Ngoại trưởng Mỹ John Kerry và người đồng cấp Iran Mohammad Javad Zarif (phải).

Tại cuộc họp báo công bố kết quả đàm phán, người phụ trách chính sách đối ngoại của Liên minh châu Âu, bà Federica Mogherini và Ngoại trưởng Iran Mohammad Javad Zarif tuyên bố: “Hôm nay, chúng tôi đã thực hiện một bước đi quyết định. Chúng tôi đã nhất trí được các thông số chính của một giải pháp chính trị toàn diện”.

Tổng thống Iran Hassan Rouhani cũng đã khẳng định thông tin trên khi viết trong microblog của mình trên Twitter  rằng việc chuẩn bị các tài liệu cuối cùng về chương trình hạt nhân của Tehran sẽ được hoàn tất vào ngày 30 tháng 6.

"Đã thỏa thuận các nguyên tắc cơ bản cần thiết để đạt được hiệp định cuối cùng” -  microblog của ông Hassan Rouhani trên Twitter cho biết.

Trong khi đó, từ Nhà Trắng, Tổng thống Mỹ Barack Obama phát biểu, kết quả đàm phán sẽ “cắt hết mọi đường” cho Iran phát triển vũ khí hạt nhân và tạo điều kiện cho việc hình thành các cuộc thanh tra xâm nhập hệ thống nhất trong lịch sử (đối với chương trình hạt nhân của Iran)”.

“Nếu Iran lừa, cả thế giới sẽ biết điều đó”, ông chủ Nhà Trắng hùng hồn tuyên bố.

Theo RIA Novosti, "bộ sáu" trung gian quốc tế và Iran đã nhất trí rằng 2/3 công suất làm giàu uranium của Iran sẽ bị đình chỉ trong vòng 10 năm. Ngoài ra, hầu hết dự trữ uranium của Iran sẽ bị nghèo đi hoặc dỡ bỏ ra khỏi đất nước.

Đổi lại, nếu Iran tuân thủ các cam kết trên, Liên minh châu Âu và Mỹ sẽ bắt đầu dỡ bỏ các biện pháp trừng phạt đang áp đặt với Tehran.

Cũng tại cuộc họp báo công bố kết quả sau đàm phán, trưởng phái đoàn Iran, Ngoại trưởng Mohammad Javad Zarif cho biết, tất cả các biện pháp trừng phạt sẽ được dỡ bỏ sau khi thỏa thuận cuối cùng được ký kết.

Trong khi đó, người đồng cấp Mỹ của ông Zarif – Ngoại trưởng John Kerry tỏ ra khá dè dặt khi khẳng định một số yếu tố của thỏa thuận “sẽ không bao giờ hết hạn”, chủ yếu là yêu cầu kiểm tra. Iran sẽ phải cho phép cơ quan năng lượng nguyên tử kiểm tra bất cứ nơi nào họ muốn.

Giới quan sát cho rằng, các tuyên bố của ông Zarif và ông Kerry phản ánh những thách thức chính trị của họ tại quê hương. Ngoại trưởng Iran nhấn mạnh rằng Iran đã không đồng ý đóng cửa bất cứ cơ sở hạt nhân nào. Nhân dân Iran sẽ không bao giờ cho phép điều đó xảy ra.

Còn ông Kerry thì nhấn mạnh rằng Mỹ và đối tác đã cắt đứt mọi con đường có thể dẫn tới việc sản xuất bom nguyên tử của Iran, đồng thời khẳng định phương Tây có thể tái áp đặt lệnh trừng phạt bất cứ lúc nào nếu Tehran vi phạm thỏa thuận.

Như vậy, những gì mà hai bên đạt được ở Lausanne cơ bản là cân bằng: Iran vẫn được phép giữ lại các cơ sở hạt nhân nhưng bị hạn chế, còn Mỹ thì cũng đạt được mục tiêu của ông Obama, đó là kéo dài thời gian mà Tehran có thể sản xuất được vật liệu vũ khí hạt nhân.

Linh Phương (tổng hợp)