Thợ điện trên “cổng trời”

Những con đường “độc nhất, vô nhị”

Tôi đến Quản Bạ vào một ngày đầu tháng 7. Trời nắng gắt, theo chân Đội Tổng hợp số 1, Điện lực Quản Bạ (Công ty Điện lực Hà Giang) vào thôn Tả Ván (xã Tả Ván) xử lý sự cố, tôi được nghe thợ điện trao đổi với nhau về chuyện nghề, chuyện bản, mới thấy, phải yêu nghề, yêu người dân địa phương nhiều lắm thì họ mới có thể vượt qua được những khó khăn, nguy hiểm trong công việc hằng ngày.

Đội Tổng hợp số 1 Điện lực Quản Bạ xử lý sự cố tại Trạm biến áp Tả Ván (thôn Tả Ván, xã Tả Ván)

Con đường vào thôn rộng khoảng nửa mét, lổn nhổn đá sỏi, quanh co, dốc dựng đứng, một bên là núi cao, một bên là vực sâu. Tôi ngồi sau xe máy của anh Nguyễn Đình Quảng, người đã có hơn 10 năm công tác trong nghề và thông thuộc địa hình Quản Bạ. Mới ngồi lên xe, anh Quảng đã nhắc tôi: “Chị nhớ co chân lên, bám chặt. Nếu vô ý thả chân xuống là “đi luôn” cái móng chân đấy!”.

Chiếc xe máy ì ạch, “bò” qua từng đoạn đường. Bình thường, đi xe máy từ trung tâm xã vào thôn Tả Ván mất 40 phút cho quãng đường 6km, còn vào ngày mưa phải đi mất 1 giờ 20 phút. Dù là “tay lái lụa”, quen đường, nhưng anh Quảng cũng như những thợ điện khác chỉ dám đi một mình một xe. Hôm nào đặc biệt lắm mới liều lĩnh đèo thêm người.

“Đến thôn Tả Ván còn gần, chứ từ trung tâm huyện Quản Bạ đến các xã Bát Đại Sơn phải mất 3 giờ di chuyển, cả đi lẫn về mất ít nhất 6 giờ. Thế nên, mới có chuyện thợ điện đi xử lý sự cố ở các xã giáp biên phải ở nhờ nhà dân khi công việc chưa xong mà màn đêm đã xuống. Từ trung tâm xã, đi đến các thôn, bản, nhiều nơi còn chưa có đường, không đi được xe máy, phải cuốc bộ” - anh Quảng nói.

Những sự cố về đường dây, trạm biến áp xảy ra vào mùa đông là nỗi ám ảnh đối với thợ điện trên cao nguyên đá. Có những khi Đội Tổng hợp số 1 nhận tin về sự cố lúc nửa đêm. Họ bật dậy, mặc vội quần áo, ngoài đường trời rét căm căm, sương mù dày đặc. Họ mò mẫm đi trong đêm. Đến nơi, họ lần mò tìm vị trí xảy ra sự cố. Nhưng vì trời lại đổ mưa, họ lại phải chờ đến sáng, đợi tạnh mưa mới xử lý được.

Tháng 4-2019, tại xã Thái An có 2 cột điện bị đổ. Đội Tổng hợp số 1 huy động tất cả công nhân vào dựng lại cột. Sau 2 ngày làm việc, ăn và nghỉ tại chỗ, thợ điện đã hoàn toàn xử lý được sự cố, cấp lại điện cho dân.

Anh Cấn Văn Chung, một thợ điện có nhiều năm gắn bó với vùng cao, cho biết: “Để kéo đường dây điện vào tận các thôn, bản giáp biên, đa số vật liệu, vật tư, thiết bị đều phải vận chuyển thủ công. Cột, xà, sứ cho lên xe ba gác, nhờ bà con dân bản đẩy giúp. “Tôi nhớ năm 2017, đóng điện ở Trạm biến áp Chống Chài. Trong quá trình thi công, bà con đã nấu cơm, tiếp nước cho thợ điện. Bà con coi thợ điện như người nhà. Họ gọi chúng tôi là chú thợ điện, như bộ đội, công an, vì nhân dân phục vụ”, anh Chung chia sẻ về mối quan hệ thắm thiết giữa thợ điện và người dân.

Thợ điện biết… 5 thứ tiếng

Thợ điện nơi cực Bắc của Tổ quốc hiện đã biết thêm nhiều ngôn ngữ của người dân bản địa, trong đó thông thạo nhất là tiếng Mông, bởi địa bàn quản lý đa số là người Mông. “Anh em tham gia lớp học tiếng Mông. Giờ cũng đủ để giao tiếp được với bà con hằng ngày rồi”, anh Chung cho biết.

Anh Tẩn Phú Lìn được mệnh danh là một thợ điện giỏi về ngôn ngữ của đồng bào nhất Đội Tổng hợp số 1. Anh Lìn biết 5 thứ tiếng của người dân tộc sống trên địa bàn, gồm: Mông, Dao, Hán, Tày, Nùng. Cả đội gọi vui anh là người phiên dịch đa năng nhất của Điện lực Quản Bạ. Vì giao tiếp được với dân, thợ điện Quản Bạ càng gắn bó với nghề, càng thân thiết với dân. Những đêm ở lại bản, bên bếp lửa hồng, cùng ăn cơm với gia đình người Mông, thợ điện lại tranh thủ hướng dẫn cho bà con sử dụng điện an toàn, tiết kiệm.

Biết tiếng Mông và một số tiếng của người dân tộc khác trên đất Quản Bạ là “chìa khóa” giúp thợ điện hiểu sâu về văn hóa, phong tục, tập quán của người dân địa phương. Ví như, người Mông không bao giờ đóng bảng điện vào cột chính. Vì thế, khi lắp điện cho gia đình người Mông, thợ điện phải hỏi gia đình về vị trí cột chính và nơi họ muốn lắp bảng điện, để từ đó tư vấn cho người dân đóng bảng điện đúng chỗ thuận tiện và an toàn.

Khó khăn, gian khổ luôn hiện hữu, thậm chí sẽ còn tăng lên khi thời tiết biến động. Nhưng với lòng yêu nghề, cùng với sự yêu thương của bà con vùng cao, những người thợ điện nơi cổng trời Quản Bạ sẽ tiếp tục bám rừng, bám bản, giữ cho ánh điện luôn tỏa sáng trên những nẻo đường vùng cao, biên giới.