Sáng kiến thứ 18 về hòa bình cho Syria

Nhiều thành phố ở Syria đã bị chiến tranh tàn phá

Phải phân chia thì mới ổn?

Những nỗ lực của Mỹ và Nga nhằm đạt được thỏa thuận ngừng bắn ở Syria đã gặp hết thất bại nay đến thất bại khác, nhưng các nhà chức trách Mỹ, vốn đã cạn kiệt ý tưởng, vẫn đang cố gắng để đạt được một lệnh ngừng bắn dù biết rằng đàm phán chắc chắn không thành công, , nhà báo Bret Stephens, bình luận viên của tờ báo Mỹ The Wall Street Journal viết. Trong 5 năm, đã có 17 sáng kiến ​​hòa bình lớn cho Syria, nhưng tất cả đều "nếm mùi thất bại". Kết quả của các kế hoạch này là khoảng 5 triệu người phải ra nước ngoài tị nạn, 8 triệu người phải di tản trong nước và 400.000 người bỏ mạng.

"Tại sao ông Obama cho rằng sẽ đạt được một thỏa thuận ngừng bắn khi mà tất cả các nỗ lực trước đó đều thất bại? Chắc chắn bản thân ông ấy không tin rằng lần tiếp theo sẽ thành công" - bài báo viết.

Nhưng chỉ còn 4 tháng nữa là ông Obama rời Nhà Trắng, và tổng thống mới sẽ cần phải xác định chính sách của mình đối với Syria, đưa ra một chiến lược khả thi để giải quyết cuộc khủng hoảng, Stevens bình luận.

"Bước đầu tiên và quan trọng nhất: từ bỏ cái gọi là "nguyên tắc cơ bản" rằng "Syria phải vẫn là một nhà nước duy nhất" - Stevens viết.

Cuộc chiến ở Syria là một cuộc đấu tranh cho quyền lực, mà chỉ có thể có một người chiến thắng: hoặc Tổng thống Syria Bashar Assad, hoặc đối thủ của ông, vì thế, theo ý kiến của nhà báo Stevens, phân chia đất nước là phương pháp tiếp cận vấn đề tốt nhất để né tránh phương châm "chiến thắng hay là chết". Dĩ nhiên biện pháp này cũng sẽ làm này sinh một số thách thức, đặc biệt là về việc xác định ranh giới mới của Syria, tuy nhiên, nó là khả dụng nhất so với bất kỳ nỗ lực đàm phán ngoại giao nào.

Phân vùng lãnh thổ ra sao?

"Liệu những người ủng hộ quá trình hiện tại có thừa nhận thất bại của mình khi mà số lượng nạn nhân bỏ mạng sẽ đạt con số nửa triệu người? Hay phải chờ đợi đến khi con số đó tăng lên một triệu?" – Stevens nêu câu hỏi.

Để củng cố lập luận cho ý tưởng của mình, nhà báo Stevens đưa ra phương án phân vùng lãnh thổ của Syria.

"Nhà nước Alawite tương lai với phần lãnh thổ nằm ven bờ Địa Trung Hải của Syria có thể đảm bảo sự sống chính trị của triều đại Assad. Khu vực này có thể sẽ là một nơi sinh sống an toàn cho những người dân ủng hộ ông Assad, đặc biệt là nếu được Nga bảo tợ về mặt an ninh. Khu vực người Kurd, mà sẽ hợp nhất với vùng Kurdistan của Iraq, sẽ được Thổ Nhĩ Kỳ coi là mối đe dọa, tuy nhiên, khu vực này có thể trở thành nơi cư trú an toàn cho người dân nếu họ được các lực lượng không quân Mỹ bảo vệ" - tác giả bài báo đặt giả thiết.

Đối với phần còn lại của Syria, việc giải quyết cuộc xung đột giữa các phe phái đối lập ở đó sẽ cần đến "sự can thiệp hạn chế nhưng quyết định của NATO" để trước hết đánh bật lực lượng khủng bố Nhà nước Hồi giáo (IS), sau đó giúp quân đội Syria giải phóng Aleppo để rồi nối liền phần đất của chính phủ Assad với Damascus, cũng như thuyết phục Ả Rập Saudi, Ai Cập và Arập Xê út thiết lập một khu vực bình ổn chung, Stevens viết.

Thành công hay hệ lụy?

"Thế giới từng phải đối mặt với một cuộc xung đột tương tự trong những năm 90 của thế kỷ trước tại khu vực Balkan, và hồi đó Mỹ đã thành công khi đạt được một kết quả chính trị quan trọng", Stevens viết. Theo ông, liên bang Nam Tư cũ đã được chia ra thành 7 quốc gia khác nhau, có thể trở thành một điển hình về "thành tựu ngoại giao", rất nên được các tổng thống Mỹ tiếp theo học hỏi.

Dĩ nhiên, ý tưởng của nhà báo Stevens chỉ có giá trị tham thảo, còn việc thực hiện chắc chắn sẽ gặp vô vàn trở ngại. Khi được các nhà báo Pháp hỏi về ý tưởng này, Tổng thống Assad trả lời rằng nếu phân chia Syria thì các quốc gia nhỏ sẽ đánh nhau triền miên suốt hàng thế kỷ không dứt.