Phía sau “làn sóng than nhiệt” của Malaysia: Chiến lược LNG đầy tham vọng của Petronas

Ảnh minh hoạ

Sau nhiều năm bị giới môi trường chỉ trích, ngay cả Liên minh châu Âu (EU) cũng đã chấp nhận rằng khí tự nhiên - dưới bất kỳ hình thức nào có thể - sẽ tiếp tục giữ vai trò trong cơ cấu năng lượng thêm một thời gian dài nữa. Mỹ đang xây dựng thêm năng lực xuất khẩu với tốc độ chóng mặt; Qatar tăng mạnh sản lượng; còn Malaysia thì lại tăng nhập khẩu than để có thêm khí LNG cho xuất khẩu.

Trong nửa đầu năm nay, Malaysia đã nhập khẩu lượng than nhiệt (than dùng để phát điện) ở mức kỷ lục - tổng cộng 20,9 triệu tấn, chiếm tới 60% sản lượng điện trong cùng kỳ. Chưa dừng lại ở đó, nhập khẩu than vẫn duy trì ở mức cao sau tháng 6. Theo nguồn tin của Reuters, làn sóng nhập khẩu than này có liên quan trực tiếp đến tham vọng tăng xuất khẩu LNG của Malaysia, đồng thời bày tỏ lo ngại về lượng phát thải CO2 tăng mạnh từ lĩnh vực phát điện.

Malaysia vốn đã là một trong những quốc gia xuất khẩu LNG hàng đầu thế giới. Tuy nhiên, khác với các nước xuất khẩu lớn khác, Malaysia lại gặp khó khăn trong việc tăng sản lượng khí tự nhiên và LNG. Sản lượng khí suy giảm diễn ra song song với nhu cầu năng lượng nội địa tăng mạnh - xu hướng được dự báo sẽ tiếp tục trong những năm tới, đồng nghĩa nhu cầu than vẫn sẽ duy trì ở mức cao. Không chỉ vậy, Malaysia còn sẽ phải bắt đầu nhập khẩu LNG.

Thực tế, vào tháng trước, tập đoàn Woodside Energy của Australia đã ký hợp đồng cung cấp cho Petronas (Malaysia) 1 triệu tấn LNG mỗi năm, bắt đầu từ năm 2028 và kéo dài trong 15 năm. Trong khi đó, Petronas vẫn đang tích cực tìm kiếm các mỏ khí mới để đảm bảo nguồn cung cho tương lai, theo báo cáo của Wood Mackenzie về xu hướng nhu cầu và cung năng lượng của Malaysia. Công ty tư vấn này dự báo nhu cầu năng lượng sẽ tiếp tục tăng mạnh trong cả lĩnh vực phát điện lẫn công nghiệp, trong khi sản lượng nội địa - đặc biệt ở bán đảo Malaysia - sẽ giảm mạnh từ năm nay trở đi.

Dù vậy, điều này sẽ chưa ảnh hưởng ngay đến xuất khẩu LNG của Malaysia. Theo Wood Mackenzie, nước này vẫn sẽ duy trì vị thế xuất khẩu ròng LNG ít nhất đến những năm 2040, và trong thời gian đó, khả năng cao vẫn dựa vào than để sản xuất điện. Lý do rất đơn giản: nhập khẩu than rẻ hơn nhiều so với lợi nhuận mà Petronas thu được từ xuất khẩu LNG.

Vì muốn duy trì đà tăng xuất khẩu khí và nguồn thu từ đó, Malaysia đang đi ngược lại xu hướng toàn cầu chuyển từ than sang khí tự nhiên trong phát điện. Trong khi nhiều nước cố gắng thay thế than bằng khí tự nhiên, thì Malaysia lại chứng kiến tỷ trọng khí trong cơ cấu điện giảm mạnh - từ khoảng 80% vào thập niên 2000 xuống chỉ còn 30% trong năm nay, theo dữ liệu của tổ chức nghiên cứu khí hậu Ember.

Xét theo góc độ chuyển dịch năng lượng, đây là một hướng đi "ngược dòng". Tuy nhiên, việc Malaysia chọn dùng than lại giúp dành phần LNG cho các quốc gia khác - những nước mà nếu không có LNG, họ sẽ phải quay lại đốt than.

Từ đó, có thể rút ra một kết luận rõ ràng: dù khí tự nhiên ngày càng được ưa chuộng, than vẫn sẽ còn được sử dụng cho đến khi chi phí của nó trở nên đắt đỏ.

Malaysia, một cách khá nghịch lý, sẽ thử thay đổi điều này vào năm tới, khi quốc gia Đông Nam Á dự định áp thuế carbon đối với các công ty điện lực và ngành công nghiệp nặng, như một phần trong nỗ lực chuyển dịch năng lượng. Tuy nhiên, nhiều khả năng Malaysia vẫn sẽ tiếp tục nhập than để giữ lại nhiều khí tự nhiên hơn cho xuất khẩu, cho đến khi nguồn cung LNG vượt nhu cầu.