Ngành thép nửa cuối 2024: Còn lắm gian nan

Những điểm sáng

Kỳ báo cáo tài chính quý II và 6 tháng đầu năm 2024 đã lộ diện những cái tên ghi nhận kết quả kinh doanh tươi sáng của ngành thép. Trong bức tranh đan xen nhiều màu sắc trái chiều, Hòa Phát, tôn Hoa Sen, thép Nam Kim ghi nhận lợi nhuận và doanh thu nhiều tích cực.

Tập đoàn Hòa Phát (MCK: HPG) công bố Báo cáo tài chính hợp nhất quý II/2024 ghi nhận doanh thu thuần 39.936 tỷ đồng, tăng 34% so với cùng kỳ năm trước.

Lãi ròng đạt gần 3.320 tỷ đồng, tăng 127% so với cùng kỳ. Kết quả tích cực chủ yếu đến từ doanh thu tăng mạnh, biên lợi nhuận cải thiện từ 11% lên 13% và sự suy giảm của chi phí tài chính trong quý vừa qua.

So với quý trước, doanh thu hợp nhất của Hòa Phát quý này tăng 10.137 tỷ đồng, tương ứng tăng 34%.

Sự tăng trưởng về doanh thu của Hòa Phát trong quý này được lý giải bởi sản lượng tiêu thụ thép xây dựng tăng. Với giá thành và các chi phí hoạt động khác vẫn đang được duy trì ổn định, giá thép giảm làm các chỉ tiêu biên lợi nhuận của tập đoàn mỏng đi trong quý này.

Tổng chi phí tài chính của tập đoàn không có sự thay đổi đáng kể so với quý trước. Dư nợ vay dài hạn tăng lên đến từ giải ngân vốn đầu tư cho dự án nhưng dư nợ vay ngắn hạn giảm. Tổng thể chi phí lãi vay tiếp tục giảm 11% so với tháng trước, từ 636 tỷ đồng còn 564 tỷ đồng.

Lũy kế 6 tháng đầu năm 2024, Hòa Phát ghi nhận 71.029 tỷ đồng doanh thu và 6.189 tỷ đồng lợi nhuận sau thuế, tăng lần lượt 25,5% và 238% so với nửa đầu năm ngoái. Hòa Phát đã hoàn thành 51% chỉ tiêu doanh thu và 62% mục tiêu lợi nhuận năm sau 6 tháng.

Nguồn: Chứng khoán VCBS.

Điểm sáng lớn thứ hai trong bức tranh ngành thép là Công ty cổ phần Tập đoàn Hoa Sen (MCK: HSG) với doanh thu thuần quý II/2024 đạt 10.986 tỷ đồng, tăng 25,4% so với cùng kỳ năm trước.

Duy trì mức lãi trong 3 quý liên tiếp, Hoa Sen đã về đích sớm niên độ tài chính 2023 - 2024 áp dụng từ 1/4 - 30/6 với 29.200 tỷ đồng doanh thu thuần, tăng 24% so với cùng kỳ và lãi ròng đạt gần 700 tỷ đồng, vượt 80% kế hoạch lãi sau thuế đề ra chỉ sau 9 tháng.

Theo báo cáo tài chính quý III niên độ tài chính 2023 - 2024, Hoa Sen ghi nhận doanh thu thuần 10.840 tỷ đồng, tăng 25% so với cùng kỳ. Lợi nhuận gộp tăng vọt 50%, đạt 1.337 tỷ đồng. Biên lợi nhuận gộp cũng cải thiện đáng kể, từ 10,3% lên 12,3%.

Trong quý, doanh thu hoạt động tài chính tăng mạnh 141%, đạt 31 tỷ đồng, trong khi chi phí lãi vay giảm 28% xuống còn 39 tỷ đồng. Tuy nhiên, chi phí bán hàng tăng 25% lên 901 tỷ đồng, chi phí quản lý doanh nghiệp cũng tăng 12% lên 129 tỷ đồng.

Sau khi trừ các khoản chi phí, Hoa Sen ghi nhận lợi nhuận sau thuế 273 tỷ đồng trong quý, gấp 19 lần cùng kỳ. Giải trình lợi nhuận, Hoa Sen cho biết đây là mức tăng trưởng lợi nhuận đột biến kể trên chủ yếu do so sánh với mức nền thấp cùng kỳ khi ngành thép thoái trào. Còn nếu so với quý liền trước, mức lợi nhuận này vẫn thấp hơn 15%.

Đứng ngay sau Hoa Sen, Công ty cổ phần Thép Nam Kim (MCK: NKG) báo tin vui khi kết quả kinh doanh quý II/2024 vượt kỳ vọng.

Theo báo cáo tài chính quý II/2024, Nam Kim ghi nhận doanh thu thuần hơn 5.660 tỷ đồng và lợi nhuận sau thuế 220 tỷ đồng, tăng tương ứng 3% và 75% so với cùng kỳ.

Trong quý, doanh thu tài chính của Nam Kim tăng mạnh 125%, đạt 114 tỷ đồng. Đồng thời, công ty đã giảm đáng kể chi phí tài chính, giảm 44% xuống còn gần 70 tỷ đồng. Trong đó, chi phí lãi vay giảm 46%, còn 43 tỷ đồng.

Doanh nghiệp ghi nhận doanh thu thuần 10.952 tỷ đồng, tăng 11% so với cùng kỳ. Nam Kim chú trọng nhiều hơn vào xuất khẩu, với doanh thu xuất khẩu gần 7.500 tỷ đồng, còn nội địa chỉ hơn 3.500 tỷ đồng.

Lũy kế bán niên, lợi nhuận sau thuế của doanh nghiệp đạt 370 tỷ đồng, gấp gần 5 lần so với cùng kỳ. Mức tăng trưởng mạnh của lợi nhuận đến từ sự hồi phục của ngành thép và so với mức nền thấp cùng kỳ.

Top 10 thị trường xuất khẩu thép của Việt Nam trong 6 tháng đầu năm. Nguồn: Hiệp hội Thép Việt Nam.

Chặng đường 2024 còn gian nan

Mặc dù kết quả kinh doanh của 3 doanh nghiệp trên được đánh giá là tăng trưởng tốt trong ngành thép, dựa trên kết quả cùng kỳ năm ngoái ở mức thấp, lợi thế quy mô, thương hiệu, công nghệ, giá nguyên liệu đầu vào ổn định và nhạy bén trước cơ hội xuất khẩu.

Tuy nhiên, Chứng khoán Vietcombank (VCBS) cho rằng những lợi thế và điểm sáng hiện tại chỉ là nhất thời, không thực sự bền vững do một số chính sách mới ban hành của EU sẽ có tác động bất lợi tới hoạt động xuất khẩu. Giá nguyên liệu cũng giảm khá nhanh vào cuối quý II có thể tạo ra áp lực trích lập giảm giá hàng tồn kho trong quý III/2024.

Xét về các cơ hội cuối năm, VCBS dự báo giá thép Trung Quốc sẽ duy trì mặt bằng giá thấp quanh 3.000 nhân dân tệ/tấn như hiện nay cho tới ít nhất cuối năm 2024 do nhu cầu thép chưa hồi phục, niềm tin người mua nhà suy yếu, các chính sách hỗ trợ cho thị trường bất động sản cần thêm nhiều thời gian để thẩm thấu.

Dựa trên chỉ số bất động sản của Trung Quốc (RMI) dưới mốc 100, VCBS cho rằng việc cắt giảm nguồn cung thép và các gói chính sách đưa ra của chính phủ sẽ chưa thể mang lại hiệu quả rõ ràng trong ngắn hạn, vì vậy cần đẩy mạnh thanh lý hàng tồn kho trong bối cảnh dư thừa nguồn cung thép.

Cùng với đó, VCBS cũng cho rằng mặt bằng giá tại hai thị trường Mỹ và EU có thể tạo đáy do biện pháp bảo hộ cho ngành sản xuất nội địa, từ đó giảm sự ảnh hưởng của nguồn thép giá rẻ tại Trung Quốc.

VCBS không cho rằng giá thép xuất khẩu tại các quốc gia này có thể phục hồi mạnh do bị ảnh hưởng bởi xu hướng chung, tuy nhiên đà giảm mạnh vừa qua có thể sẽ dừng lại trong ngắn hạn.

Đối với thị trường nội địa, giá thép thanh tại Việt Nam sau đà giảm liên tiếp đã đi ngang ở mốc 14 triệu đồng/tấn (thấp nhất trong nhiều năm) bên cạnh thép giá rẻ của Trung Quốc tràn vào. VCBS cho rằng giá thép có thể sẽ tiếp tục có sự điều chỉnh giá trước bối cảnh giá thép Trung Quốc giảm mạnh và tạo ra mức giảm giá lớn. Cùng với đó, mùa mưa là thấp điểm xây dựng có thể tạo áp lực giảm giá đối với giá thép trong nước.

Việc áp dụng biện pháp chống bán phá giá tạm thời đối với sản phẩm HRC và tôn mạ tới từ Trung Quốc, Ấn Độ và Hàn Quốc dự kiến sớm nhất sẽ có thể được ban hành vào tháng 10, 11/2024.

Cuộc tranh cãi giữa Hòa Phát và nhóm các doanh nghiệp tôn mạ, ống thép, trong đó có Hoa Sen và Nam Kim vẫn diễn ra căng thẳng xung quanh việc có hay không khởi kiện điều tra chống bán phá giá thép cán nóng (HRC).

VCBS đánh giá tác động của chính sách có khả thi và tạo sự ảnh hưởng nhất với sản phẩm thép HRC do thị trường tiêu thụ của công ty này tại nội địa là chính. Trong khi đó, các doanh nghiệp tôn mạ, ống thép lo sợ việc Hòa Phát độc quyền thị trường sẽ có ưu thế buộc họ phải mua HRC với giá cao.

Số liệu 7 tháng đầu năm của Hiệp hội Thép Việt Nam cho thấy, sản xuất thép thô đạt hơn 12,8 triệu tấn, tăng 21% so với cùng kỳ năm 2023. Sản xuất thép thành phẩm các loại đạt gần 17 triệu tấn, tăng 9,4%. Trong đó, sản xuất thép tôn mạ kim loại và sơn phủ màu đạt cao nhất là 29,2%; thép xây dựng 14,6%; HRC là 2,9%; thép cuộn cán nguội và ống thép đều ghi nhận mức tăng trưởng âm 14,9% và 1,1%.

Các doanh nghiệp bán hàng thép thành phẩm đạt 16,8 triệu tấn, tăng 14,3% so với 7 tháng 2023. Xuất khẩu thép thành phẩm 7 tháng đầu năm 2024 đạt 4,9 triệu tấn thép, tăng trưởng 6,8% so với cùng kỳ 2023. Mức tăng trưởng cuộn cán nguội CRC đạt cao nhất 40,6%, tiếp đến là tôn mạ kim loại, sơn phủ màu, thép xây dựng, tuy nhiên xuất khẩu ống thép giảm 1,2% và HRC giảm nhẹ 0,8% so với cùng kỷ 2023.