Làng - nơi trình diễn tâm hồn Czech

Người Đức, vốn nổi tiếng về tính kỷ luật, chê người Czech là lộn xộn trong câu thành ngữ "Như một làng người Czech". Có thể trong mắt người Đức, thì một làng quê Czech điển hình không được quy hoạch nghiêm ngắn, và lối sống của người dân ở đây cũng phần nào hơi "buông thả".

Bụi liễu – nguyên liệu đan giỏ, đồ dùng gia đình, trang trí nội thất

Nhưng nếu đã một lần lướt qua một làng người Czech, bạn không thể nào không yêu mến và muốn ở lại nơi đây. Do địa hình đồi rừng trập trùng xen lẫn sông, suối, nên khó có thể quy hoạch nhà cửa ở làng một cách nghiêm ngắn chằn chặn được. Nhà trong làng nằm vắt vẻo trên sườn đồi, dọc theo triền sông, nối nhau lên đỉnh núi, hoặc thình lình hiện ra sau một vách núi che khuất tầm nhìn, cũng có thể cô đơn đứng giữa bình nguyên xanh, như một bức tranh tuyệt đẹp. Ngắm những ngôi nhà xinh xắn nằm nơi hoang vắng hoặc hiểm trở, tôi từng tự hỏi, làm thế nào mà hệ thống cung cấp các dịch vụ sinh hoạt như điện, nước, gaz… lại có thể phục vụ đầy đủ cho những ngôi nhà đứng ở các vị trí bất thường này?

Điều kỳ lạ, là sự phân bố nhà trong làng, tưởng chừng không có chút quy hoạch nào ấy, lại hợp cảnh hợp tình đến mức, nhà cửa, đồi núi, rừng cây, cánh đồng và sông suối hợp với nhau, hòa quyện vào nhau như tiết tấu trong bản nhạc của Dvorak – nhà sáng tác nhạc thiên tài người Czech. Nhà ấy, phải có dáng hình ấy, phải nằm đúng nơi ấy, không thể khác được, và tạo nên vẻ đẹp trung du châu Âu nên thơ, quyến rũ đến lạ, không thể tìm được ở nơi nào khác.

Các em bé trong trang phục truyền thống chuẩn bị nhảy múa

Làng cũng là nơi người Czech khoe sự khéo tay của mình. Đi các làng, bạn sẽ thấy bên triền sông mọc nhiều bụi liễu. Những bụi liễu này qua mùa đông sẽ rụng trụi lá, khoe thân cành óng ả màu hổ phách. Đó là lúc các mẹ, các chị ra sông thu hoạch thân, cành liễu. Những cành nhỏ như chiếc đũa, dài tới 2m-3m, được mang về nhà ngâm nước, rồi phơi khô, sau đó có thể sơn hoặc không, trở nên dẻo, dai, mềm mại, là thứ nguyên liệu truyền thống hàng ngàn năm nay người Czech dùng để đan giỏ xách, làn, khay, bồ, bình, thùng đựng đồ, trang trí nội thất… giống như dân Việt dùng chất liệu từ cây mây vậy. Tại các hội chợ trong làng, bạn sẽ mê mẩn trước cơ man nào là các món đồ gia dụng được đan bằng nhành liễu. Tất cả là đồ hand-made. Có lẽ vì thế mà người Czech mặc nhiên được coi là có đôi bàn tay khéo léo nhất châu Âu.

Dàn nhạc làng Chodoun

Làng là nơi diễn ra các lễ hội truyền thống. Tháng Ba sẽ có lễ Phục sinh, khi các chàng trai mang roi liễu ra đường, chờ các cô gái đi qua và các cô sẽ tặng các chàng những quả trứng trang trí đẹp mắt hoặc nhuộm màu rực rỡ, nếu không sẽ bị các chàng dùng roi liễu quật yêu vào mông. Khi mùa nho chín vào mùa thu, sẽ có Lễ hội mừng mùa nho mới, từ trẻ em tới người lớn có thể thưởng thức đã đời món Burcak, thứ nước nho tươi vừa lên men thơm ngọt ngon mềm môi trong tiếng nhạc rộn rã và xem các đấu sỹ cưỡi ngựa đấu kiếm như thời trung cổ.

Khi tháng Năm tới, tháng mà trong tiếng Czech còn có nghĩa là Tháng hoa nở, thì có lễ hội tình yêu. Các chàng trai và cô gái trẻ mặc trang phục truyền thống, chuẩn bị trước những cỗ xe ngựa trang trí với tua vải hoặc giấy nhiều màu rực rỡ, nhiều món ngon và nhất là rượu mận, loại rượu đặc sản chế từ quả mận, mọc khắp nơi trên các vùng đất Czech cho bữa tiệc tưng bừng. Sau đó, đoàn rước sẽ đưa các chàng trai trẻ tới nhà có nhiều con gái chưa thành hôn nhất làng để mời các cô gái ra Lễ hội. Khi các cô gái bước ra cửa, dàn nhạc của làng sẽ tấu lên bản nhạc tình yêu lãng mạn, và họ cùng chuốc rượu tất cả mọi người có mặt, ăn món truyền thống, nhảy múa ngay trước cửa nhà các cô gái. Cuối cùng đoàn rước kéo nhau ra trước cửa Ủy ban làng, hoặc bãi cỏ và tiếp tục nhảy múa nhiều điệu múa có từ ngàn năm trước. Đặc biệt là các em bé cũng mặc trang phục truyền thống, được dạy các điệu múa này từ khi các em mới chập chững biết đi, và các em cũng hào hứng tham gia nhảy múa với nhau. Bé trai sẽ ân cần dìu bé gái từng bước, rất đáng yêu. Hát, nhảy múa là món ăn tinh thần từ thơ bé của mỗi người Czech, vì thế nên đại đa số người Czech đều yêu âm nhạc, biết chơi một loại nhạc cụ nào đó. Châu Âu từng coi mỗi người dân Czech là một nghệ sỹ.

Mời rượu trong lễ hội tình yêu

Với làng Czech, bạn có thể đi miên man cả ngày thưởng thức nét đặc trưng văn hóa giàu có, bạn đi về có thể kể miên man cả ngày không hết chuyện kiếm từ đây. Thế nên, có dịp đi châu Âu, ngoài lăng tẩm đền đài nổi tiếng mà truyền thông hay đề cập, thì theo tôi, không gì bằng một chuyến home stay tại làng quê Czech. Nơi mà bạn biết, điều giá trị nhất của cuộc sống là tình yêu, và sự tận hưởng hương vị tình yêu hiện hữu, hương vị món ngon trong từng phút giây còn có mặt trên đời.

Một ngôi nhà gỗ truyền thống trong làng Myto

Nhà dưới chân núi

Xe ngựa trong đoàn rước lễ hội tình yêu ở làng Chodoun

Nhảy múa với tình yêu