Hoàn thiện Luật Quy hoạch đô thị và nông thôn theo hướng phân cấp, tinh gọn

Bộ trưởng Bộ Xây dựng Trần Hồng Minh trình bày Tờ trình.

Theo Bộ trưởng Trần Hồng Minh, việc sửa đổi, bổ sung Luật nhằm hoàn thiện hệ thống pháp luật về quy hoạch đô thị và nông thôn, bảo đảm phù hợp với chủ trương, đường lối của Đảng, Nhà nước trong đổi mới tư duy lập pháp, sắp xếp tổ chức bộ máy, thực hiện mô hình chính quyền địa phương hai cấp, tăng cường phân quyền, phân cấp và cải cách thủ tục hành chính. Dự án Luật đồng thời đáp ứng yêu cầu phát triển khoa học, công nghệ, chuyển đổi số, cải thiện môi trường đầu tư - kinh doanh, và phát triển kinh tế tư nhân.

Dự thảo Luật gồm 2 điều, trong đó Điều 1 sửa đổi, bổ sung 38 khoản thuộc 16 điều của Luật hiện hành để thống nhất với các luật liên quan về quy hoạch, đất đai, xây dựng; đồng thời phân định rõ thẩm quyền, phân cấp và đơn giản hóa thủ tục hành chính. Ngoài ra, dự thảo cũng chỉnh lý kỹ thuật 21 điều, bãi bỏ 2 điều và giữ nguyên 20 điều khác. Luật dự kiến được Quốc hội thông qua tại Kỳ họp thứ 10 (tháng 10/2025) và có hiệu lực từ ngày 1/1/2026.

Thay mặt cơ quan thẩm tra, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính Phan Văn Mãi cho biết, Ủy ban nhất trí với sự cần thiết ban hành Luật theo quy trình rút gọn. Hồ sơ dự án đã đáp ứng yêu cầu theo Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật. Tuy nhiên, cơ quan thẩm tra đề nghị tiếp tục rà soát, bảo đảm sự đồng bộ của dự thảo với các luật đang được sửa đổi như Luật Quy hoạch và Luật Đất đai; đồng thời đánh giá kỹ tác động để tránh phát sinh điểm nghẽn mới trong thực tiễn triển khai.

Về cấp độ quy hoạch, nhiều ý kiến đề xuất Nhà nước chỉ phê duyệt Quy hoạch chung và Quy hoạch phân khu (1/2000), không phê duyệt Quy hoạch chi tiết, nhằm tinh gọn thủ tục nhưng vẫn bảo đảm đầy đủ các chỉ tiêu cần thiết cho công tác quản lý nhà nước và định hướng phát triển dài hạn. Một số ý kiến khác cho rằng cần duy trì phê duyệt Quy hoạch chi tiết đối với các dự án, công trình đặc biệt quan trọng hoặc có giá trị chính trị, văn hóa, quốc phòng - an ninh.

Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính Phan Văn Mãi.

Liên quan đến quy hoạch chung Thành phố, nhiều đại biểu đề xuất chỉ lập một quy hoạch tổng thể duy nhất trên cơ sở hợp nhất nội dung Quy hoạch chung Thành phố và Quy hoạch tỉnh. Tuy nhiên, cũng có ý kiến cho rằng nên tiếp tục lập riêng hai loại quy hoạch, trong đó Quy hoạch tỉnh xác định định hướng phát triển chiến lược, còn Quy hoạch chung Thành phố tập trung vào định hướng phát triển đô thị.

Về thẩm quyền phê duyệt, có hai luồng ý kiến: một là giao Ủy ban nhân dân thành phố phê duyệt để đồng bộ với Luật Quy hoạch (sửa đổi); hai là giữ thẩm quyền của Thủ tướng Chính phủ do tính chất đặc biệt và vai trò trung tâm của các đô thị lớn. Ủy ban Kinh tế và Tài chính đề nghị Chính phủ rà soát kỹ để bảo đảm thống nhất, tránh chồng chéo trong thực hiện.

Đối với thẩm quyền phê duyệt và thẩm định quy hoạch đô thị, nông thôn, cơ quan thẩm tra nhấn mạnh cần tiếp tục hoàn thiện quy định về phân cấp, ủy quyền mạnh mẽ cho địa phương; đồng thời, quy định rõ nội dung từng cấp độ quy hoạch, chỉ bao gồm những vấn đề thật sự cần thiết, phù hợp đặc thù của từng loại đô thị, khu kinh tế.

Ủy ban cũng đề nghị Chính phủ bám sát chỉ đạo của Trung ương, Bộ Chính trị và Tổng Bí thư trong quá trình hoàn thiện Luật, đặc biệt là tinh thần của Nghị quyết số 06-NQ/TW về quy hoạch, xây dựng và phát triển bền vững đô thị Việt Nam, cùng Nghị quyết số 19-NQ/TW về nông nghiệp, nông dân, nông thôn. Việc hoàn thiện Luật cần hướng tới một hệ thống pháp luật đồng bộ, khả thi, bảo đảm tổ chức thực hiện hiệu quả trong mô hình chính quyền địa phương hai cấp.