Đề xuất sáp nhập một số tỉnh dân số ít, diện tích nhỏ nhất

Bộ Nội vụ vừa có dự thảo báo cáo, tờ trình và Nghị quyết sửa đổi, bổ sung một số điều trong Nghị quyết số 1211 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về tiêu chuẩn của đơn vị hành chính và phân loại đơn vị hành chính để lấy ý kiến người dân.

Theo đó, Bộ Nội vụ quy định tiêu chuẩn mới cho đơn vị hành chính cấp tỉnh, thành phố, huyện, thị xã. Với tiêu chuẩn của đơn vị hành chính cấp tỉnh, Bộ chia thành 2 loại là tỉnh miền núi, vùng cao và còn lại.

Với tỉnh miền núi, vùng cao, tiêu chuẩn phải có số dân từ 900.000 người trở lên, diện tích tự nhiên ít nhất 8.000 km2. Trường hợp tỉnh có diện tích tự nhiên rộng hơn ít nhất 150% so với mức tiêu chuẩn, thì quy mô dân số từ 700.000 người trở lên.

Đối với những tỉnh không phải miền núi, phải có quy mô dân số từ 1,4 triệu người và diện tích tự nhiên từ 5.000 km2 trở lên.

Bộ Nội vụ đề nghị sửa đổi theo hướng: tỉnh, huyện, xã miền núi, vùng cao có diện tích tự nhiên rộng hơn từ 150% trở lên so với mức tiêu chuẩn chung thì quy mô dân số được giảm 25% so với quy định.

Hướng sửa đổi này nhằm phù hợp với đặc thù của đơn vị hành chính miền núi, vùng cao có diện tích tự nhiên lớn, địa hình phức tạp, dân số ít.

Với đơn vị hành chính thành phố trực thuộc tỉnh thì quy mô dân số ít nhất là 180.000 người.

Riêng với thành phố thuộc thành phố, quy mô dân số được quy định từ 250.000 người trở lên. Diện tích tự nhiên từ 150 km2 trở lên. Số đơn vị hành chính cấp xã trực thuộc có ít nhất 10 đơn vị. Số phường đạt từ 70% trở lên so với tổng số đơn vị hành chính cấp xã.

Theo kết quả Tổng điều tra dân số năm 2019 của Tổng cục Thống kê, top 10 tỉnh dân số ít nhất là: Bắc Kạn, Lai Châu, Cao Bằng, Kon Tum, Ninh Thuận, Điện Biên, Đắk Nông, Quảng Trị, Lào Cai, Hậu Giang.

Trong số 10 tỉnh này, dân số chỉ giao động từ 314- 733 nghìn người. 5 tỉnh ít dân nhất là các tỉnh thuộc khu vực miền núi phía Bắc. Trong đó, Bắc Kạn là tỉnh ít dân nhất, chỉ với 314 nghìn người. Đứng thứ hai là Lai Châu, tỉnh có diện tích lớn nhưng dân số chỉ hơn 460 nghìn người. Đứng vị trí thứ 3 là Cao Bằng với trên 530 nghìn người.

Có 2 tỉnh dân số ít thuộc vùng Tây Nguyên là Kon Tum với 540 nghìn người và Đắk Nông có 622 nghìn người.

Về diện tích tự nhiên, 10 tỉnh có diện tích nhỏ nhất cả nước là: Bắc Ninh, Hà Nam, Hưng Yên, Vĩnh Phúc, Đà Nẵng, Ninh Bình, Cần Thơ, Vĩnh Long, Hải Phòng, Thái Bình.

Bắc Ninh là tỉnh có diện tích nhỏ nhất chỉ với 822,7 km2. Tỉnh này nằm tiếp giáp với Bắc Giang và Thành phố Bắc Ninh nằm cách trung tâm TPHà Nội 30 km. Tuy diện tích nhỏ nhất cả nước, nhưng Bắc Ninh lại có dân số tương đối lớn, với khoảng 1,37 triệu người.

Đứng vị trí thứ hai là tỉnh Hà Nam với 860,9 km2, thuộc vùng Đồng bằng sông Hồng, giáp nhiều tỉnh như Hà Nội, Nam Định, Thái Bình.

Tỉnh diện tích nhỏ nhất kế tiếp là Hưng Yên với 930,2 km2, giáp giáp Bắc Ninh, Hải Dương, Hà Nội.

Với diện tích 1.235,2 km2, Vĩnh Phúc ở vị trí thứ tư trong số các tỉnh có diện tích nhỏ nhất Việt Nam. Vĩnh Phúc giáp tỉnh Thái Nguyên, Phú Thọ và TP Hà Nội.

Đà Nẵng là thành phố trực thuộc Trung ương, nhưng chỉ với diện tích 1.284,9 km2, đứng thứ 5 trong số các tỉnh, thành có diện tích nhỏ nhất. Đà Nẵng giáp Thừa Thiên Huế, Quảng Nam.

Theo dự thảo của Bộ Nội vụ, các đơn vị hành chính phải được rà soát, đánh giá theo tiêu chuẩn mới quy định tại Nghị quyết. Trường hợp không đạt tiêu chuẩn về quy mô dân số và diện tích tự nhiên của đơn vị hành chính, địa phương phải sáp nhập, sắp xếp theo quy định của Ủy ban Thường vụ Quốc hội và cơ quan có thẩm quyền.

Bên cạnh đó, việc thành lập, điều chỉnh địa giới đơn vị hành chính sẽ căn cứ thêm các yếu tố về bảo vệ chủ quyền quốc gia, quốc phòng, an ninh, bảo tồn, phát triển di sản văn hóa, lịch sử và du lịch quốc gia.

Trong quý IV năm nay, Bộ Nội vụ sẽ trình Ban Cán sự đảng Chính phủ để trình Bộ Chính trị, Ban Chấp hành Trung ương xem xét thông qua Đề án thực hiện sắp xếp các đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã và thực hiện làm điểm sắp xếp một số đơn vị hành chính cấp tỉnh trong giai đoạn 2022-2026, định hướng đến 2030.

Theo quy trình, sau khi đề án được Ban Chấp hành Trung ương thông qua, Bộ Nội vụ sẽ xây dựng nghị quyết về thực hiện để trình Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét, ban hành.

Dự kiến quý I/2022, sẽ sắp xếp lại các đơn vị hành cấp huyện, cấp xã và làm điểm ở cấp tỉnh.

T.H