Cục diện Syria có gì khác?

Ngày 20/10, Tổng thống Syria Bashar Assad đã bất ngờ tới thăm Moskva. Đây không chỉ là dịp để nhà lãnh đạo Syria cảm ơn Tổng thống Nga Vladimir Putin mà còn là lúc hai bên bàn tính chuyện lâu dài.

Kể từ ngày 30/9, theo yêu cầu của Tổng thống Bashar al-Assad, Nga bắt đầu cuộc không kích vào các cứ điểm của IS ở Syria. Trong thời gian này, lực lượng Không quân Nga đã tiến hành khoảng 750 cuộc không kích, tiêu diệt hàng trăm chiến binh, hàng chục trung tâm chỉ huy, kho vũ khí và các cơ sở khác của chiến binh khủng bố. Ngoài ra, Hạm đội Caspi của Nga đã phóng 26 tên lửa hành trình, tấn công trúng các đối tượng IS.

Theo Bộ Tổng tham mưu các lực lượng vũ trang Nga, dưới sự tấn công của máy bay chiến đấu Nga, chiến binh IS đã bắt đầu rút lui, bị mất hầu hết các loại vũ khí và trang thiết bị tại đường biên với quân đội Syria. Để kiểm soát tình hình, máy bay trinh sát không người lái của Nga đã tăng số lượng các chuyến bay.

Tuy nhiên, theo giới quan sát tình thế trên chiến trường chưa thể đảo ngược được. Các đơn vị quân chính phủ Syria đã đồng loạt tiến hành tổng cộng 5 đợt phản công, ở phía Bắc, phía Tây, miền Trung và xung quanh thủ đô Damas. Sau các cuộc tiến công này, theo một nguồn tin an ninh Syria, quân chính phủ chỉ đột phá được tại hai khu vực, phía nam thành phố Alep và phía bắc thành phố Homs. Nhà phân tích Yezid Sayigh, Trung tâm Carnegie tại Beyrouth, Liban, xác nhận: “Sự hỗ trợ của không quân Nga không đủ để thay đổi cán cân lực lượng, có lợi cho chính quyền Assad, bởi có nhiều điểm yếu và lỗ hổng trong lực lượng bộ binh Syria hiện nay”.

Hiện tại so với thời điểm khởi đầu cuộc nội chiến, quân đội Syria với khoảng 300.000 binh sĩ đã mất đi đến một nửa quân số, do thương vong trên chiến trường, do đào ngũ. Can thiệp của Nga được tiến hành đúng vào lúc chính quyền của Tổng thống Assad chỉ còn kiểm soát được hơn 20% lãnh thổ.

Trước chiến dịch của Nga, tinh thần của binh sĩ Damas xuống rất thấp. Các binh sĩ rời bỏ vị trí chiến đấu một cách dễ dàng, ngay cả khi không có đụng độ với đối phương. Rất nhiều thanh niên từ chối nhập ngũ, khiến quân đội không có lực lượng bổ sung.

Về mặt vũ khí, tình hình tồi tệ không kém. Theo một chuyên gia Arập, hiện đang làm việc tại Syria, không quân Syria gần như cạn kiệt đạn dược, tên lửa do Nga cung cấp trước kia. Nhiều nhà quan sát ghi nhận không quân Syria thường dùng đến các dây thuốc nổ tự chế, với độ chính xác rất thấp.

Các chiến xa của Syria là mục tiêu dễ dàng của các xạ thủ phe nổi dậy, sử dụng tên lửa chống tăng TOW, do Mỹ cung cấp.

Dù sao, theo các chuyên gia, sự hậu thuẫn của Nga, cùng với sự hỗ trợ của hàng chục nghìn dân quân Syria, các chiến binh lực lượng Herbollah từ Liban và lực lượng Cận vệ cộng hòa của Iran, đã giúp cho quân đội Damas không rơi vào sự tan rã hoàn toàn. Chuyên gia Trung tâm Carnegie khẳng định với AFP: “Việc can thiệp của Nga đã giúp cho quân đội Syria “lấy lại tinh thần”. Tuy nhiên, việc chiếm lại các vùng đất cũ là một vấn đề khác.

Theo chuyên gia Chris Kozak, một viện nghiên cứu về chiến tranh tại Washington, “quân đội Damas đã bị thiệt hại ghê gớm về nhân mạng và phương tiện, do sức kháng cự ghê gớm của phe nổi dậy”, và với lực lượng như hiện nay, quân đội Syria sẽ rất dễ bị tổn thương, khi bị quân nổi dậy phản công.

Hiện tại chính quyền Syria và các đồng minh đang chuẩn bị cho một cuộc chiến trường kỳ. Theo một nguồn tin quân sự Syria, chắc chắn phải đợi kết thúc chiến dịch không kích 90 ngày của Nga, mới có thể đánh giá được hết các hệ quả của chiến dịch này. Một chuyên gia quân sự Liban, thành viên Hezbollah, tin tưởng với thời gian, một khi không kích Nga làm suy yếu phe nổi dậy, quân đội Syria và các đồng minh có thể giành thắng lợi dễ dàng hơn trên thực địa.

Chuyến thăm bất ngờ tới Nga hôm 20/10 của ông Assad được đánh giá là dịp để Syria và Nga bàn thảo những bước tiếp theo trong cuộc chiến này. Liệu tại cuộc gặp có xem xét kịch bản hoạt động mặt đất của Nga tại Syria hay không? Theo đánh giá của chuyên gia người Iran, Shoeyb Bachmann, kể từ đầu hoạt động quân sự tại Syria, lãnh đạo quân đội Nga nhấn mạnh rằng sẽ chỉ tiến hành chiến dịch không kích mà thôi. Và những hoạt động của không quân Nga đã mang lại kết quả. Họ đã hỗ trợ từ trên không cho quân đội của chính phủ Syria đang tấn công chống khủng bố và có đủ tiềm năng cần thiết để tiêu diệt kẻ thù trên mặt đất. Những cơ chế phối hợp đó đã rất hiệu quả, có mọi lý do để mong đợi sự thành công của chiến dịch. Theo quan điểm của ông Bachmann, rõ ràng hiện nay không có điều kiện tiên quyết để triển khai quân đội Nga trên mặt đất ở Syria.

Đánh giá về hiệu quả tổng thể chiến dịch hoạt động của không quân Nga tấn công vào các căn cứ của chiến binh IS, ông S. Bachmann cho rằng các mục tiêu đã bị tiêu diệt, và đó là điều không thể không vui mừng. Đồng thời kẻ thù vẫn còn rất nguy hiểm, rất cơ động. Rõ ràng là các vụ đánh bom sẽ tiếp tục một thời gian nữa. Tuy nhiên, không hề nghi ngờ gì về sự thành công cuối cùng trong chiến dịch của Nga, đặc biệt là khi tương tác với Trung tâm Thông tin Nga tại Baghdad (với sự tham gia của Iran, Syria và Iraq).