Chứng khoán phái sinh tăng nhanh sau hai năm ra mắt

Theo thống kê của Sở giao dịch chứng khoán Hà Nội (HNX), trong 2 năm qua đã có hơn 36 triệu hợp đồng tương lai được giao dịch. Riêng trong 7 tháng đầu năm nay, khối lượng giao dịch hợp đồng tương lai chỉ số VN30 xấp xỉ 100.000 hợp đồng mỗi phiên, gấp 1,27 lần so với năm 2018 và gần 10 lần so với năm 2017. Nếu so sánh với thị trường Thái Lan, mức giao dịch này tương đương khoảng 70% giao dịch bình quân của hợp đồng tương lai chỉ số SET50.

Đến nay, thị trường vận hành với 7 sản phẩm hợp đồng tương lai theo thông lệ quốc tế, gồm 4 hợp đồng tương lai chỉ số cổ phiếu VN30 và 3 hợp đồng tương lai trái phiếu chính phủ kỳ hạn 5 năm.

Khối lượng hợp đồng mở (OI) đã tăng 2,7 lần từ 8.077 hợp đồng cuối năm 2017 lên 20.494 hợp đồng ngày 31/7/2019. Trong các giai đoạn thị trường cơ sở giảm mạnh, giao dịch trên thị trường phái sinh trở nên sôi động, ví dụ phiên giao dịch ngày 23/5/2019 khối lượng OI đạt mức kỷ lục gần 40.000 hợp đồng (gấp 1,85 lần so với cuối năm 2018 và gần 5 lần so với cuối năm 2017).

Số lượng tài khoản giao dịch phái sinh cũng liên tục tăng từ ngày đầu vận hành thị trường. Đến cuối tháng 7/2019, đã có 78.445 tài khoản giao dịch phái sinh được mở, gần gấp đôi so với cùng kỳ năm ngoái. Hệ thống thành viên giao dịch và bù trừ của đến nay đã có 14 công ty chứng khoán.

Tuy nhiên, xét về tỷ trọng giao dịch, nhà đầu tư cá nhân trong nước vẫn chiếm vai trò chính với 91% khối lượng giao dịch toàn thị trường, dù con số này đã giảm so với mức 99% cuối năm 2018. Giao dịch của nhà đầu tư tổ chức trong nước (bao gồm tự doanh) chỉ chiếm một phần rất nhỏ, với 1,54%. Còn nhà đầu tư nước ngoài chiếm 0,58% tổng khối lượng giao dịch toàn thị trường.

Đối với sản phẩm hợp đồng tương lai trái phiếu chính phủ kỳ hạn 5 năm, các giao dịch đều được thực hiện bởi các nhà đầu tư tổ chức là các ngân hàng, giao dịch tự doanh của các công ty chứng khoán chỉ chiếm 10% khối lượng giao dịch.

Trong năm 2019, HNX cho biết sẽ tiếp tục nghiên cứu xây dựng hợp đồng tương lai trên chỉ số VNX200 và trong thời gian tới dự kiến sẽ tiếp tục nghiên cứu các sản phẩm phái sinh mới là hợp đồng quyền chọn trên chỉ số cổ phiếu, hợp đồng tương lai trên cổ phiếu đơn lẻ (SSF), và hợp đồng quyền chọn trên cổ phiếu đơn lẻ (SSO).