Bất chấp đe dọa trừng phạt, dầu Iran tiếp tục chảy sang Trung Quốc

(Ảnh: OP)

Các cường quốc châu Âu tham gia thỏa thuận hạt nhân Iran năm 2015, hay còn gọi là Kế hoạch Hành động Chung Toàn diện (JCPOA), hồi cuối tháng 8 đã khởi động tiến trình kéo dài 30 ngày nhằm khôi phục các lệnh trừng phạt của Liên Hợp Quốc đối với Iran vào ngày 27/9, nếu không đạt được thỏa thuận nào trước thời hạn.

Thỏa thuận JCPOA năm 2015 bao gồm một điều khoản - được gọi là cơ chế “snapback” - cho phép bất kỳ thành viên nào của JCPOA tái áp đặt các lệnh trừng phạt của Liên Hợp Quốc trong trường hợp Iran “không thực hiện nghiêm túc” các cam kết.

Ba cường quốc châu Âu, bao gồm Pháp, Đức và Anh muốn Iran cho phép các thanh sát viên Liên Hợp Quốc tiếp cận lại các cơ sở hạt nhân, giải quyết những lo ngại về mức độ làm giàu uranium, và tham gia đàm phán với Mỹ.

Mỹ, quốc gia đã rút khỏi JCPOA dưới thời Tổng thống Donald Trump vào năm 2018, hiện gia tăng áp lực và các biện pháp trừng phạt đối với Iran cùng hoạt động xuất khẩu dầu mỏ của nước này trong những tháng đầu của nhiệm kỳ tổng thống thứ hai, trong khuôn khổ chiến dịch “gây áp lực tối đa” nhằm ngăn Iran sở hữu vũ khí hạt nhân.

Bất chấp lệnh trừng phạt của Mỹ, Iran vẫn tiếp tục xuất khẩu gần như toàn bộ lượng dầu sang Trung Quốc trong những năm gần đây.

Dữ liệu hải quan chính thức của Trung Quốc cho thấy không có nhập khẩu dầu thô từ Iran kể từ năm 2022. Tuy nhiên, trên thực tế, Trung Quốc mua gần 90% tổng lượng dầu xuất khẩu của Iran thông qua các hành trình nhiều chặng, chuyển tải từ tàu này sang tàu khác, sử dụng đội tàu “bóng tối” vốn đã bị Bộ Tài chính Mỹ đưa vào danh sách đen.

Trước viễn cảnh lệnh trừng phạt của Liên Hợp Quốc sẽ chồng thêm vào lệnh trừng phạt của Mỹ, Bộ trưởng Dầu mỏ Iran Mohsen Paknejad khẳng định về hoạt động xuất khẩu dầu sang Trung Quốc: “Chúng tôi sẽ tiếp tục, không có vấn đề gì”.

“Trong những năm qua, chúng tôi đã phải đối mặt với những hạn chế khắc nghiệt từ các lệnh trừng phạt đơn phương và bất công của Mỹ, nên trên thực tế, các biện pháp trừng phạt của Liên Hợp Quốc sẽ không tạo thêm nhiều khác biệt”, ông Paknejad nói.

Trước đó, phát biểu trước Đại hội đồng Liên Hợp Quốc, Tổng thống Iran Masoud Pezeshkian khẳng định nước này không có ý định chế tạo vũ khí hạt nhân. Tuyên bố được đưa ra chỉ vài ngày trước khi các lệnh trừng phạt quốc tế có thể được áp đặt trở lại đối với Iran.

Tổng thống Iran chỉ trích động thái của các cường quốc châu Âu là "bất hợp pháp", cho rằng nó được thực hiện theo chỉ thị của Mỹ. "Họ đã gạt bỏ thiện chí. Họ đã lách luật. Họ tìm cách mô tả các biện pháp khắc phục hợp pháp của Iran là hành vi vi phạm", ông Pezeshkian nói.

Mỹ, các đồng minh châu Âu và Israel cáo buộc Tehran sử dụng chương trình hạt nhân làm vỏ bọc cho những nỗ lực phát triển năng lực sản xuất vũ khí. Đáp lại, Iran khẳng định chương trình hạt nhân của họ luôn hướng đến mục tiêu hòa bình.

Trong bối cảnh lệnh trừng phạt đang rình rập và các cuộc đàm phán cuối cùng đang diễn ra bên lề Đại hội đồng Liên Hợp Quốc, vẫn còn những bất đồng giữa Tehran và các cường quốc châu Âu về một thỏa thuận nhằm ngăn chặn việc các lệnh trừng phạt được áp đặt trở lại.