Obama hủy toàn bộ chuyến công du, châu Á nghi ngờ vai trò của Mỹ

“Vì vụ chính phủ liên bang bị đóng cửa, kế hoạch công du của tổng thống đến Indonesia và Brunei đã được huỷ bỏ. Tổng thống đưa ra quyết định này dựa trên những khó khăn trong chuyến công du, trong lúc chính phủ liên bang bị đóng cửa, và quyết định của tổng thống cho thấy ông tiếp tục gây sức ép để phía Cộng hòa chấp nhận một ngân sách, để chính phủ hoạt động trở lại”- Jay Carney, phát ngôn viên Nhà Trắng, cho biết.

Ban đầu, ông Obama định đến bốn quốc gia Indonesia, Brunei, Phillippines và Malaysia. Tại Indonesia, theo dự trù, Tổng thống Obama sẽ dự hội nghị thượng đỉnh APEC được tổ chức ở Bali.

Hồi đầu tuần này, vì vụ đóng cửa chính phủ, ông Obama quyết định cắt ngắn chuyến đi, chỉ thăm Indonesia và Brunei.

Ông Carney nói thêm rằng: “Việc tổng thống hủy chuyến công du Ðông Nam Á là một hậu quả khác của việc đảng Cộng hòa làm cho chính phủ liên bang phải đóng cửa”.

Nếu không bị vụ chính phủ đóng cửa, ông Obama sẽ rời nước Mỹ vào hôm nay, 5/10.

Nhà Trắng cho biết ông sẽ thực hiện chuyến công du vào một dịp khác.

“Tổng Thống Obama mong đợi được tiếp tục công việc của ông với các đồng minh và đối tác ở Châu Á-Thái Bình Dương và sẽ trở lại khu vực vào một ngày khác”- ông Carney nói.

Từ phải: Ngoại trưởng Indonesia Marty Natalegawa, Ngoại trưởng Mỹ Jonh Kerry, Đại diện Thương mại Mỹ Michael Froman và Bộ trưởng Thương Mại Indonesia Gita Wirjawan tại hội nghị APEC ở Bali, Indonesia, ngày 4/10

Quyết định bãi bỏ chuyến công du 4 quốc gia châu Á của Tổng thống Obama đã khơi ra những thắc mắc trong giới lãnh đạo khu vực về sự cam kết của chính phủ Mỹ đối với vùng này.

Chuyến công du của ông Obama theo kế hoạch nhắm mục đích tăng cường cam kết kinh tế và quân sự với khu vực Ðông nam châu Á. Ngoại trưởng John Kerry nay đang đại diện cho Tổng thống tại cuộc họp thượng đỉnh Hợp tác Kinh tế châu Á Thái bình Dương, tức APEC, ở Indonesia.

Một số tham dự viên, như đồng chủ tịch Hội đồng Hợp tác Kinh tế Thái Bình Dương, ông Jusuf Wanandi, bày tỏ sự thất vọng trước việc hủy bỏ chuyến đi. Ông nói: “Thực là đáng tiếc, bởi vì dĩ nhiên là có cảm giác thất vọng, mà còn có ảnh hưởng phần nào đến uy tín của giới lãnh đạo Mỹ trong tương lai nữa. Bởi vì ông đã không có mặt ở Vladivostok dự hội nghị APEC 2012, và nay lại không có mặt ở đây. Do đó theo tôi, họ phải cứu xét một vấn đề quan trọng, một cách nghiêm túc hơn trong tương lai”.

Ông Aleksius Jemadu, giáo sư môn quan hệ quốc tế của Đại học Pelita Harapan ở Jakarta, cho rằng việc hủy bỏ chuyến đi nêu lên những nghi vấn về cam kết của nhà lãnh đạo Mỹ đối với khu vực này. "Tôi nghĩ rằng chính phủ của ông Obama phải một lần nữa ra sức thuyết phục các đối tác ở châu Á là Mỹ thật sự nghiêm túc về kế hoạch chuyển trọng tâm sang Châu Á, trong bối cảnh của sự trỗi dậy về kinh tế của các nước như Trung Quốc và Ấn Độ cùng với những thị trường mới nổi như Indonesia trong vùng Châu Á Thái Bình Dương".

Trong 5 năm tới đây, khoảng 70% sự tăng trưởng của kinh tế thế giới sẽ phát xuất từ các thị trường mới nổi, trong đó Trung Quốc và Ấn Độ chiếm hơn 40% của khoản gia tăng đó.

Chiến lược “xoay trục châu Á” của chính phủ Obama được loan báo năm 2011 như một sự chuyển dịch trọng tâm ngoại giao và quân sự sang một khu vực được xem là vô cùng quan trọng cho tương lai của nước Mỹ.

Nhưng với cuộc nội chiến ở Syria, một cuộc đảo chánh quân sự ở Ai Cập và vụ bế tắc ở Quốc hội hiện nay, các nhà phân tích nói rằng sự chú ý của chính phủ ở Washington đã chuyển đi nơi khác.

Cựu Thứ trưởng Quốc phòng Mỹ Walter Slocombe đã lên tiếng bênh vực cho cam kết của Mỹ đối với châu Á. Ông phát biểu như sau tại một cuộc họp báo ở Philippines: "Sở dĩ có việc hủy bỏ là vì Tổng thống Obama phải có mặt ở Washington để ứng phó với một vấn đề chính trị nội bộ quan trọng và không thể có mặt ở nước ngoài trong một thời gian dài. Việc này không liên hệ gì tới chính sách của Mỹ. Nó xảy ra vì chúng tôi đang có một vụ đối đầu chính trị ở Washington và Tổng thống phải có mặt ở đó để xử lý".

Nhưng những người khác tại cuộc họp có một luận điệu hòa hoãn hơn. Ông Charles Morrison, chủ tịch Trung tâm Ðông Tây, nói sự vắng mặt của ông Obama chắc sẽ không có ảnh hưởng đến sự cam kết của Mỹ với khu vực.

Ông Morrison nói: “Theo tôi, có một số người sẽ lập luận rằng có thể nó có nghĩa là việc Mỹ tái quân bình hướng về châu Á bớt khả thi hơn so với trước đây. Tôi không nghĩ thế. Tôi nghĩ đó là một sự tái quân bình toàn bộ một xã hội, nhất là về mặt doanh nghiệp, đã tiếp diễn lâu nay rồi”.

Chuyến công du của Tổng thống Obama bị huỷ bỏ đã được dự trù bao gồm một cuộc hội kiến thủ tướng Shinzo Abe của Nhật Bản.

Hội nghị thượng đỉnh APEC sẽ được tổ chức ở Bali từ ngày 5 đến 7/10 và sẽ tiếp đón các vị nguyên thủ quốc gia trong khắp vùng, kể cả Trung Quốc, Nhật Bản, Triều Tiên, Nga, Malaysia và Philippines.

Hội nghị diễn ra vào lúc Mỹ đang cố gắng tham gia Ðối tác Xuyên Thái Bình Dương, một hiệp định thương mại tự do quan trọng giữa 12 quốc gia, không có Trung Quốc.

Với 21 thành viên, APEC đại diện cho điều mà nhiều chuyên gia phân tích coi là khối kinh tế năng động nhất thế giới.