Thông điệp tầm chiến lược từ bài phát biểu của Thủ tướng ở Shangri-La

Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng phát biểu khai mạc Đối thoại Shangri La lần thứ 12 - Ảnh VGP/Nhật Bắc

Thứ trưởng Bộ Ngoại giao Phạm Quang Vinh đã có cuộc trao đổi với báo chí về kết quả chuyến thăm Singapore, dự và phát biểu dẫn đề tại Đối thoại Shangri La lần thứ 12 của Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng.  

Tại Đối thoại Shangri La lần thứ 12, Thủ tướng Chính phủ đã có bài phát biểu dẫn đề trong phiên khai mạc tối 31/5, được dư luận trong và ngoài khu vực quan tâm trông đợi và hoan nghênh. Xin Thứ trưởng cho biết nội dung và thông điệp của bài phát biểu quan trọng này?

Thứ trưởng Phạm Quang Vinh: Hội nghị cũng như dư luận trong và ngoài khu vực trông đợi, hưởng ứng và đã đưa tin rộng rãi về sự kiện Thủ tướng ta dự và phát biểu chính tại Đối thoại Shangri La lần thứ 12.

Thực tế là, dư luận chung, trong đó có Tổng thống và Thủ tướng Singapore, Trưởng Ban tổ chức Tiến sỹ John Chipman, nhiều vị Trưởng đoàn các nước, truyền thông khu vực và thế giới đã đánh giá cao bài phát biểu của Thủ tướng và những thông điệp chính sách lớn, mang tầm chiến lược về những vấn đề thuộc quan tâm chung nổi lên tại Châu Á-Thái Bình Dương.

Đây là bài phát biểu chính sách lớn, mang tầm chiến lược. Với hiểu biết của mình, ở đây, tôi chỉ xin phép chia sẻ một số điểm rất có ý nghĩa mà bản thân lĩnh hội được như sau.

Thứ nhất, bài phát biểu của Thủ tướng đã chuyển thông điệp quan trọng xuyên suốt là xây dựng lòng tin chiến lược vì hòa bình, hợp tác và thịnh vượng của Châu Á-Thái Bình Dương; nhấn mạnh muốn có hòa bình, phát triển, thịnh vượng thì phải tăng cường xây dựng và củng cố lòng tin chiến lược. Đặc biệt, đối với Việt Nam thì lòng tin chiến lược cần được hiểu trên hết là sự thực tâm và chân thành. Điều kiện tiên quyết để xây dựng lòng tin chiến lược là phải tôn trọng Hiến chương Liên hợp quốc, luật pháp quốc tế và các nguyên tắc, chuẩn mực ứng xử chung; không chấp nhận chính trị cường quyền, áp đặt hay can thiệp nội bộ; cần tôn trọng lẫn nhau, hợp tác bình đẳng, cùng có lợi.

Thứ hai, bài phát biểu của Thủ tướng đã phân tích sâu sắc bức tranh tổng thể khu vực Châu Á-Thái Bình Dương, nêu trúng những vấn đề thuộc quan tâm chung nổi lên ở khu vực, ở tầm chiến lược và với cách tiếp cận xây dựng, phù hợp, đáp ứng trông đợi của khu vực và thế giới; trong đó nhấn mạnh Việt Nam có niềm tin sâu sắc vào tương lai tươi sáng trong hợp tác phát triển của khu vực, nhưng với xu thế tăng cường cạnh tranh và can dự-nhất là từ các nước lớn-thì bên cạnh những mặt tích cực, cũng tiềm ẩn những rủi ro tiêu cực mà các nước cần phải cùng nhau chủ động ngăn ngừa.

Để xây dựng lòng tin chiến lược, các nước cần tuân thủ luật pháp quốc tế, đề cao trách nhiệm của các quốc gia, nhất là các nước lớn, và nâng cao hiệu quả thực thi của các cơ chế hợp tác an ninh đa phương.

Nói đến hòa bình, ổn định, hợp tác, thịnh vượng của khu vực Châu Á-Thái Bình Dương, không thể không nói đến một ASEAN đồng thuận, đoàn kết và với vai trò trung tâm trong nhiều cơ chế hợp tác đa phương.

Thứ ba, bài phát biểu đã trình bày một cách hệ thống quan điểm, đường lối đối ngoại của Đảng và Nhà nước ta, chính sách quốc phòng của Việt Nam; trong đó khẳng định: Việt Nam kiên định nhất quán đường lối đối ngoại độc lập tự chủ; đa dạng hóa, đa phương hóa; là bạn, là đối tác tin cậy của tất cả các nước; tích cực chủ động hội nhập quốc tế và là thành viên có trách nhiệm của cộng đồng quốc tế.

Theo đó, Việt Nam không ngừng nỗ lực làm sâu sắc thêm và xây dựng quan hệ đối tác chiến lược, đối tác hợp tác cùng có lợi với các quốc gia; mong muốn thiết lập quan hệ đối tác chiến lược với tất cả các nước thành viên thường trực Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc một khi nguyên tắc độc lập chủ quyền, không can thiệp nội bộ, tôn trọng lẫn nhau, hợp tác bình đẳng cùng có lợi được cam kết và nghiêm túc thực hiện.

Chính sách quốc phòng của Việt Nam là hòa bình và tự vệ; Việt Nam không là đồng minh quân sự của nước nào và không để nước ngoài nào đặt căn cứ quân sự trên lãnh thổ Việt Nam; Việt Nam không liên minh với nước này để chống lại nước khác.

Chúng ta thông báo Việt Nam đã quyết định tham gia các hoạt động gìn giữ hòa bình của Liên Hợp Quốc, trước hết là trong lĩnh vực công binh, quân y, quan sát viên quân sự.  

Về vấn đề Biển Đông, chúng ta khẳng định Việt Nam tuân thủ nhất quán Tuyên bố Nguyên tắc 6 điểm của ASEAN; nỗ lực làm hết sức mình cùng ASEAN và Trung Quốc nghiêm túc thực hiện DOC và sớm đạt được COC. Là quốc gia ven biển, Việt Nam khẳng định và bảo vệ quyền, lợi ích chính đáng của mình theo đúng luật pháp quốc tế, đặc biệt là Công ước LHQ về Luật biển 1982 (UNCLOS).

Thứ trưởng Phạm Quang Vinh

Thứ tư, trong tổng quan tình hình châu Á-Thái Bình Dương, bài phát biểu cũng đã phân tích sâu sắc ở tầm chiến lược và đề xuất những giải pháp thực tiễn phù hợp, trên cơ sở hợp tác và xây dựng lòng tin, về nhiều vấn đề chung nổi lên của khu vực.

Mỗi quốc gia luôn phải là một thành viên có trách nhiệm đối với hòa bình và an ninh chung. Các quốc gia, dù lớn hay nhỏ, cần có quan hệ bình đẳng, tôn trọng lẫn nhau và cao hơn là có lòng tin chiến lược vào nhau. Các nước lớn có vai trò và có thể đóng góp nhiều hơn, đồng thời có trách nhiệm lớn hơn trong việc tạo dựng và củng cố lòng tin chiến lược.

Về các nước lớn, đặc biệt coi trọng vai trò của một nước Trung Hoa đang trỗi dậy mạnh mẽ và của Hoa Kỳ - một cường quốc Châu Á-Thái Bình Dương; trông đợi và ủng hộ Hoa Kỳ và Trung Quốc khi mà các chiến lược, các việc làm của hai cường quốc này tuân thủ luật pháp quốc tế, tôn trọng độc lập, chủ quyền của các quốc gia, vừa đem lại lợi ích cho chính mình, đồng thời đóng góp thiết thực, mang tính xây dựng vào hòa bình, ổn định, hợp tác và thịnh vượng chung.

Thủ tướng khẳng định ASEAN là hình mẫu của nguyên tắc đồng thuận và lòng tin vào nhau; thành công của ASEAN là thành quả của cả quá trình kiên trì xây dựng lòng tin và văn hóa đối thoại, hợp tác cũng như ý thức trách nhiệm chia sẻ vận mệnh chung giữa các nước Đông Nam Á; là cơ sở để các nước ngoài khu vực gửi gắm lòng tin vào ASEAN với tư cách là “người trung gian thực tâm” trong vai trò dẫn dắt nhiều cơ chế hợp tác khu vực.

Một ASEAN thiếu thống nhất, hay một ASEAN mà các quốc gia thành viên buộc phải lựa chọn đứng về bên này hay bên kia vì lợi ích riêng của mình trong mối quan hệ với các nước lớn, thì sẽ tự đánh mất vị thế và không có lợi cho bất cứ một ai, kể cả các nước ASEAN và các đối tác.

Về an ninh hàng hải và vấn đề Biển Đông, trước những diễn biến, nguy cơ, thách thức đối với an ninh, an toàn và tự do hàng hải ở Biển Đông, ASEAN và Trung Quốc cần đề cao trách nhiệm, cùng nhau củng cố lòng tin chiến lược, trước hết là thực hiện nghiêm túc Tuyên bố về ứng xử của các bên ở Biển Đông (DOC), nỗ lực hơn nữa để sớm có Bộ Quy tắc ứng xử (COC) phù hợp với luật pháp quốc tế, đặc biệt là Công ước Liên Hợp Quốc về Luật Biển 1982 (UNCLOS). ASEAN và các nước đối tác có thể và cần cùng nhau xây dựng một cơ chế khả thi để bảo đảm an ninh, an toàn, tự do hàng hải ở khu vực.

Xin Thứ trưởng cho biết kết quả chính trong các cuộc hội kiến giữa Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng và các nhà lãnh đạo Singapore?

Thứ trưởng Phạm Quang Vinh: Trong chuyến thăm này, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Tấn Dũng đã có các cuộc hội kiến chính thức với Tổng thống Tony Tan và Thủ tướng Lý Hiển Long của Singapore. Hai bên đã có những cuộc trao đổi sâu rộng và thực chất nhằm thúc đẩy và tăng cường hơn nữa quan hệ hợp tác Việt Nam - Singapore trên tất cả các lĩnh vực, nhất là tổ chức các hoạt động kỷ niệm 40 năm quan hệ ngoại giao hai nước và ký kết văn kiện nâng quan hệ Việt Nam - Singapore lên Đối tác chiến lược trong chuyến thăm Việt Nam của Thủ tướng Lý Hiển Long trong năm 2013.

Hai bên nhất trí thúc đẩy mạnh mẽ hơn nữa hợp tác trên các lĩnh vực chính trị, kinh tế, thương mại và đầu tư, an ninh quốc phòng, giáo dục, văn hóa, du lịch; đánh giá cao hiệu quả thành công của các khu công nghiệp Việt Nam-Singapore (VSIP), coi đây là điểm sáng trong hợp tác hai nước. Các Nhà Lãnh đạo Singapore đánh giá cao quan hệ hợp tác song phương tin cậy với Việt Nam cũng như vai trò và vị thế của Việt Nam tại khu vực; mong muốn tăng cường quan hệ hợp tác với Việt Nam, cả trên bình diện song phương và đa phương.

Các nhà lãnh đạo Singapore cũng đánh giá cao việc Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng dự và phát biểu tại Đối thoại Shangri La lần thứ 12, đề cao ý nghĩa thông điệp về xây dựng lòng tin chiến lược, mà trên hết là sự thực tâm và chân thành, vì hòa bình, hợp tác, thịnh vượng của Châu Á-Thái Bình Dương. Về các vấn đề khu vực cùng quan tâm, hai bên ủng hộ ASEAN đoàn kết, xây dựng thành công Cộng đồng ASEAN và phát huy vai trò trung tâm của ASEAN ở khu vực.

Về Biển Đông, hai bên cũng nhất trí về tầm quan trọng của bảo đảm hòa bình, an ninh, an toàn, tự do hàng hải; giải quyết tranh chấp bằng biện pháp hòa bình; ủng hộ Tuyên bố Nguyên tắc 6 điểm của ASEAN, thực hiện đầy đủ DOC và sớm tiến tới COC.

Cổng TTĐT Chính phủ