TP HCM - 40 năm sau ngày thống nhất

Năng lượng Mới số 416+417+418

PV: Được biết, PGS là người lính từ chiến trường trở về sau 30-4-1975 và trở thành công dân TP HCM. Chứng kiến một quá trình đi lên của thành phố trên tất cả phương diện trong gần trọn 40 năm sau giải phóng, khi nhìn về sự thay da đổi thịt của thành phố hiện nay, PGS có cảm xúc gì?

PGS.TS Hà Minh Hồng

PGS.TS Hà Minh Hồng: Từ chiến trường trở về, tôi trở thành một công dân TP HCM. Cũng như mọi người khác, tôi cũng cố gắng phát huy những bản chất tốt đẹp vốn có của một quân nhân. Đặc trưng của TP HCM là dám nghĩ, dám làm, do đó công dân của TP HCM cũng phải như vậy. Không làm được thì không xứng đáng là công dân thành phố.

Thực tế cuộc sống sẽ đòi hỏi mỗi chúng ta phải học, phải làm tất cả, từ những công việc nhỏ nhất, từ thực tiễn hằng ngày, chứ không vội mơ mộng đến những điều gì đó cao siêu. Tôi làm đủ các công việc như trông xe, bán nước vỉa hè, trồng rau, mang rau ra chợ bán… Và tôi đi lên, tích lũy từ đó.

Tôi luôn nhắc nhở học trò của mình, nếu các em không cố gắng học ngoại ngữ, không cố gắng đi học ở nước ngoài thì không bao giờ vượt qua được các thầy cô. Học thầy không có nghĩa là thầy làm thế nào, học trò làm theo như vậy, mà học trò phải biết vượt qua thầy cô. Tôi kể cho các em học trò của tôi những gì tôi đã làm, nhưng tôi cũng chỉ ra rằng tôi không muốn các em chỉ làm theo như vậy.

Tôi muốn nhắn nhủ tới thế hệ trẻ rằng: Hãy học theo những gì người khác đã làm, nhưng không được lặp lại, mà phải sáng tạo và vượt bậc hơn. Đó mới là cách chúng ta sống ở thành phố năng động này!

PV: Thưa PGS, trên phương diện của một nhà nghiên cứu lịch sử, xin ông cho biết, kể từ 30-4-1975 cho đến nay, TP HCM đã có những bước chuyển biến như thế nào?

Thành phố Hồ Chí Minh sau 40 năm giải phóng

PGS.TS Hà Minh Hồng: Sau 40 năm giải phóng, đó là khoảng thời gian còn dài hơn cả thời kỳ chiến tranh của TP Hồ Chí Minh và cho đến nay, thành phố đã có những chuyển biến thật sự, phát triển rực rỡ chứ không phải chỉ là hình thức hay một sự gượng ép.

Một là, hòa bình đã tạo mang tới sự thống nhất đất nước sau 20 năm chia cắt. Quá trình này được TP hoàn thành sau hơn 1 năm từ tháng 4-1975 đến tháng 7-1976. Trong thời điểm năm 1975-1976, nếu không thực hiện được công việc đó thì nó sẽ ảnh hưởng trực tiếp tới toàn bộ sự nghiệp hòa bình chúng ta đã định. Bởi ngay sau đó, 2 cuộc chiến tranh ập đến và các thế lực bên ngoài ngăn trở, áp sát kìm hãm thắng lợi của chúng ta. Do đó, hòa bình gắn liền với thống nhất với đất nước là một thành tựu to lớn của cả dân tộc. Chúng ta không thể thấy được thành tựu đó ở nơi nào khác, ngoài TP HCM.

Hai là, việc tháo gỡ những khó khăn của nền kinh tế là một trong những cách thức bắt đầu của TP HCM. Đó là: Tháo gỡ, khắc phục khó khăn về mặt kinh tế, giải quyết những lợi ích về mặt kinh tế và tìm ra được những cách thức để có thể khắc phục khủng hoảng, tạo ra những tư duy mới về mặt kinh tế, góp phần tìm ra con đường đổi mới.

Ba là, cơ sở hạ tầng của TP HCM cũng là một nét rất nổi bật của thành phố sau 40 giải phóng. Từ đường sá, cầu cống, bộ mặt của thành phố đã được thay đổi theo hướng khang trang, hiện đại. Diện mạo của TP HCM đã thay đổi hoàn toàn sau 40 năm qua. Số lượng cầu, cụm cầu ở cửa ngõ cho tới nội đô là biểu hiện rõ nhất về sự thay đổi cơ sở hạ tầng của TP HCM. Có thể nói, trong thời gian 40 năm qua, không có thành phố nào có sự phát triển cơ sở hạ tầng nhanh như TP HCM.

Bốn là, về vấn đề đối ngoại. TP HCM lại nổi lên như một trung tâm với vai trò đầu tàu. Trong quan hệ với các tỉnh thành thuộc khu vực Nam Bộ, TP HCM giữ vai trò là một đầu mối, một trung tâm về khoa học kỹ thuật, văn hóa, là nơi tập trung để liên hệ, phối hợp hợp tác như một trung tâm thứ 2 của cả nước. Trong Nghị quyết của Đảng, TP HCM đã được coi như "cửa ngõ phía Nam của Tổ quốc" với vai trò, vị trí hết sức quan trọng.

Năm là, sự ổn định về mặt chính trị. Với một thành phố vốn là sào huyệt của chủ nghĩa thực dân sau chiến tranh với nhiều tầng lớp, nhiều lực lượng tan rã tại chỗ và là trọng điểm đánh phá của các thế lực chống đối sau chiến tranh với nhiều cơ sở của các Đảng phái ở nơi khác về đây hoạt động... thì sự ổn định về mặt chính trị là một thành tựu rất lớn của TP HCM. Thành phố không để xảy ra bạo loạn, mọi âm mưu bạo loạn và các tổ chức chống phá đều bị đập tan.

Sáu là, sự đóng góp của TP HCM đối với đất nước và đối với khu vực, cũng như toàn thế giới. TP HCM luôn giữ vững vị trí hàng đầu trong việc đóng góp vào GDP và ngân sách quốc gia. TP HCM không chỉ là nơi sản xuất lớn, mà còn là đầu mối giao thương các loại hàng hóa từ hàng hóa gia dụng, hàng hóa công nghiệp, nông sản…

Bảy là, vấn đề hòa hợp dân tộc. Những lần "mở lòng" của cố Thủ tướng Võ Văn Kiệt với tướng lĩnh Việt Nam Cộng hòa mang ý nghĩa chính trị rất lớn đối với chính quyền một đô thị lớn và chính quyền cách mạng nói chung. Đó cũng là cơ sở cho sự trở về của họ sau này. Trong quá trình đó có những sai lầm, vấp váp không thể tránh khỏi, nhưng có thể nói chính TP HCM là nơi xuất hiện và giải quyết tốt nhất, kiên quyết nhất những vấn đề liên quan đến hòa giải, hòa hợp dân tộc. Có như vậy chúng ta mới có thể giữ vững được chính quyền, hạn chế tổn thất.

Kế đến là các thành tựu về an ninh quốc phòng, về vấn đề đóng góp và xây dựng đường lối đổi mới, về mô hình phát triển của TP HCM.

Tóm lại, những vấn đề mà tôi nêu ra ở trên cũng là vấn đề của cả nước, nhưng nó xuất phát ở TP HCM và đang tiếp tục được phát triển tại TP này!

Bên trong Bưu điện TP

PV: Nếu nói ngắn gọn về bài học lịch sử về sự đi lên của TP HCM sau giải phóng thì PGS sẽ nói điều gì?

PGS.TS Hà Minh Hồng: Năng động và chủ động là yếu tố quan trọng và không thể thiếu được cho bất kỳ vấn đề gì, trong bất cứ giai đoạn, bất cứ chặng đường nào của TP HCM. Tất nhiên, trong sự năng động và chủ động đó phải dám làm, dám chịu.

Xuất phát và đi lên từ thực tế là yếu tố quan trọng thứ hai. Với bất kỳ công việc gì, trước khi bắt tay vào thực hiện phải thấy được thực tế như thế nào và điểm xuất phát của mình. Muốn đi thì phải biết đi từ đâu, đến đâu. Muốn học thì phải biết trình độ của mình đang ở mức nào. Muốn phát triển thì phải biết mình sẽ phát triển từ đâu. Không biết mình là ai thì không làm được bất cứ việc gì.

Không chỉ với thành phố, mà với mỗi người dân ở đây cũng phải biết rằng mìnhlà ai, biết nhận diện điểm xuất phát của mình.

PV: Xin cảm ơn PGS đã chia sẻ!

Lê Trúc - Thành Ngọc

(thực hiện)