Tiêu chí lựa chọn cổ phiếu phổ thông

Nghịch lý thị trường

Chỉ số chứng khoán mang ý nghĩa to lớn phản ánh trạng thái TTCK nói riêng và nền kinh tế Việt Nam nói chung. Chỉ số VN-Index biến động phản ánh các tin tức vĩ mô, giá trị giao dịch, tổng cung cầu trên thị trường và đóng vai trò thước đo hiệu quả của một danh mục đầu tư.

Nhìn chung, năm 2018 là năm mà TTCK Việt Nam điều chỉnh về điểm số trong phần lớn thời gian. Nhiều nhà đầu tư cá nhân, tổ chức, kể cả các quỹ chuyên nghiệp đều ghi nhận những khoản lỗ, kết quả đầu tư yếu kém, cho dù nền kinh tế đang trong giai đoạn tăng trưởng, dòng vốn đầu tư trực tiếp và gián tiếp nước ngoài vẫn gia tăng trong các năm gần đây, nhiều nhóm ngành nghề được hưởng lợi trong bối cảnh tỷ giá biến động mạnh, Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (FED) điều chỉnh lãi suất...

Đầu tư cổ phiếu thường trong bối cảnh TTCK điều chỉnh là việc không dễ dàng

Nghịch lý cho thấy kinh tế tăng trưởng nhưng TTCK lại bước vào giai đoạn điều chỉnh trong suốt năm 2018. Đầu tư cổ phiếu phổ thông trong bối cảnh này là việc không hề dễ dàng, thậm chí đòi hỏi các nhà đầu tư phải có những phẩm chất vượt trội. Các kỹ thuật phân tích và kỹ thuật lựa chọn cổ phiếu phổ thông đều phải xuất phát từ các phương pháp phân tích cơ bản, thận trọng, kỹ lưỡng và với thái độ nắm giữ phù hợp.

Tiêu chí để lựa chọn

Trước đây, các tiêu chí để lựa chọn cổ phiếu đầu tư được ưu tiên hàng đầu đó là hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp, các doanh nghiệp trả cổ tức cao, các cổ phiếu hàng đầu các nhóm ngành với các chỉ tiêu tài chính vững mạnh. Song, qua những con số thống kê trên TTCK Việt Nam, dường như các tiêu chí đó lại rất khó có thể xây dựng một danh mục đầu tư hiệu quả.

Thực tế cho thấy, một doanh nghiệp hàng đầu với vốn hóa thị trường lớn, số lượng cổ phiếu “trôi nổi” trên thị trường rất nhiều. Để tăng giá tốt cần có lực cầu mua vào rất lớn và điều này chỉ xảy ra khi thị trường bước vào giai đoạn “Uptrend” - tỷ lệ sinh lời kỳ vọng thường thấp so với các nhóm cổ phiếu có vốn hóa nhỏ hơn. Việc đầu tư cổ phiếu lớn đôi khi lại là bước đi sai lầm khi thị trường bước vào giai đoạn điều chỉnh như năm 2018.

Tiêu chí chọn cổ phiếu được chi trả cổ tức cao cũng không còn phù hợp với môi trường đầu tư mới. Doanh nghiệp trả cổ tức cao đồng nghĩa với việc giá cổ phiếu không rẻ, thậm chí cao hơn so với mặt bằng chung.

Việc đầu tư vào các doanh nghiệp tốt đôi lúc lại gặp họa bởi rất có thể doanh nghiệp đó đang ở giai đoạn đỉnh cao của sự phát triển, giá cổ phiếu ở mức cao vì nhiều lý do và không mang lại nhiều lợi ích cho các cổ đông nhỏ lẻ hay những nhà đầu tư cá nhân ưa thích giao dịch ngắn hạn đối với các cổ phiếu có nhiều tin tức hỗ trợ.

Như vậy, để có thể đầu tư hiệu quả hơn trong môi trường kinh tế đầy biến động, những rủi ro ngắn hạn, nhiều thông tin tốt xấu lẫn lộn ảnh hưởng đến môi trường, tâm lý nhà đầu tư, cần phải xem lại và điều chỉnh các tiêu chí đầu tư cổ phiếu phổ thông.

Đầu tiên, tiêu chí về chất lượng doanh nghiệp, kết quả kinh doanh, lợi nhuận tốt nhường chỗ cho xu thế kiếm lợi nhuận của doanh nghiệp. Một doanh nghiệp có xu hướng kiếm được nhiều tiền hơn, kể cả khởi điểm ở mức thấp, sẽ thu hút sự quan tâm từ phía các nhà đầu tư hơn.

Thứ hai, sức mạnh của việc kiếm được lợi nhuận của doanh nghiệp tại một số thời điểm nhất định sẽ rất quan trọng trong quá trình ra quyết định đầu tư.

Thứ ba, tiêu chí cổ tức cũng cần phải xem xét về lịch sử quá trình trả cổ tức của doanh nghiệp, có thể tỷ lệ trả cổ tức không cao nhưng phải có sự ổn định và duy trì liên tục nhiều năm. Đây có thể là yếu tố then chốt phản ánh sự ổn định trong hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp.

Cuối cùng, chất lượng tài sản của doanh nghiệp luôn là điều mà nhà đầu tư quan tâm, đặc biệt là nguồn tài sản ngắn hạn. Ngay cả hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp đi xuống nhưng những tài sản chất lượng tốt mà doanh nghiệp đang sở hữu cần phải được nghiên cứu kỹ lưỡng. Đôi khi đây là những doanh nghiệp đáp ứng được các tiêu chuẩn đầu tư nhưng lại bị các nhà đầu tư thờ ơ và quên lãng.

Dù thế nào, đầu tư thành công trên TTCK giai đoạn thị trường bùng nổ, tăng điểm sẽ luôn dễ dàng hơn việc đầu tư trong giai đoạn thị trường đi ngang “side way” hoặc điều chỉnh giảm. Việc giữ được tiền và đầu tư sinh lời thỏa đáng trong bất kỳ giai đoạn nào của thị trường đều là những thử thách trình độ, tâm lý cũng như sự kiên nhẫn của các nhà đầu tư.