Tiềm năng cao, năng lực thấp

Hẳn điều này là một trong những lý do để Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc vừa chủ trì hội nghị toàn quốc về phát triển du lịch tại thành phố Hội An, tỉnh Quảng Nam được giới chuyên môn đánh giá là Hội nghị Diên Hồng của du lịch Việt.

Nguyên Chủ tịch Quảng Nam Nguyễn Xuân Phúc không phải là người xa lạ với Hội An, nhưng cuộc rảo bộ trên phố cổ, trò chuyện với du khách, người dân ở điểm hẹn du lịch kỳ thú Hội An của người đứng đầu Chính phủ khá bất ngờ vào chiều muộn ngày 8-8 đã thu hút sự quan tâm, chú ý của rất đông du khách trong nước và nước ngoài. Nhiều du khách tỏ ra thích thú khi được chụp ảnh lưu niệm với Tân Thủ tướng Việt Nam nhiệm kỳ mới. Trước sự quan tâm đó, Thủ tướng nói vui rằng, ông đang quảng bá cho du lịch Hội An!

Thì ra quảng bá cho du lịch Việt Nam xưa nay vẫn là khâu quá yếu kém và đáng chê trách, chẳng khác gì cung cách dịch vụ chặt chém, chụp giật diễn ra nhiều lúc, nhiều nơi. Cứ nhớ lại việc đưa hình ảnh của Trung Quốc vào gian hàng Việt Nam và các gian hàng sản phẩm Việt không bằng ở chợ quê nó lèo tèo, vô duyên mang tên Việt Nam đủ khiến người ta lộn ruột. Trên truyền hình quốc gia, chương trình du lịch thì khó mà chán hơn bởi nó chỉ xứng tầm với du lịch phượt của giới trẻ không thể nào cuốn hút được du khách. Nhớ lại việc quảng bá du lịch Việt Nam tốn tiền tấn này sẽ hiểu vì sao Thủ tướng phải đích thân quảng bá du lịch.

Du khách nước ngoài thăm phố cổ Hội An

Trong ngành du lịch, tiềm năng phát triển vẫn được sử dụng như một bảo bối để khỏa lấp những lệch lạc, yếu kém và thiếu hẳn một cương lĩnh đầy đủ, sáng tạo về phát triển du lịch. Trong bảng xếp hạng năng lực cạnh tranh của du lịch Việt Nam được Ngân hàng Thế giới công bố năm 2015, Việt Nam xếp thứ 75/141 nước tham gia đánh giá, chỉ trên Lào, Myanmar.

Tư duy phát triển du lịch, làm sao để thành ngành kinh tế mũi nhọn đã được Thủ tướng chia sẻ nhiều lần tại các cuộc làm việc, các hội nghị xúc tiến đầu tư tại địa phương và tại không ít cuộc họp với bộ, ngành kể từ khi ông nhậm chức. Tại đó, Thủ tướng nhấn mạnh cách làm du lịch từ chính cộng đồng, nơi hưởng lợi trực tiếp từ du lịch cũng là nơi làm du lịch tốt nhất.

Nhớ lại hội nghị xúc tiến đầu tư vào tháng 4-2016 tại Quảng Trị, một trong những tỉnh nghèo nhất cả nước, Thủ tướng nhấn mạnh, có thể du lịch Quảng Trị thiếu cơ sở vật chất như các khách sạn 4, 5 sao, những resort hấp dẫn, nhưng nếu cộng đồng người dân sống sạch sẽ, ngăn nắp, chân thành với du khách thì điều đó sẽ ấn tượng mãi với du khách.

Rồi tại hội nghị xúc tiến đầu tư tại thành phố Đà Lạt, tỉnh Lâm Đồng vào tháng 6-2016, Người đứng đầu Chính phủ lưu ý việc hình thành ý thức về một thành phố du lịch văn minh, ấn tượng trong suy nghĩ của chính người dân thành phố mộng mơ này và cộng đồng. Đà Lạt phải đảm bảo tốt an ninh, trật tự và đặc biệt là phải làm sao cho mỗi du khách ghé thăm Đà Lạt đều được yêu mến như người nhà.

Phát biểu tại Hội An, Phó thủ tướng Vương Đình Huệ - người được Bộ Chính trị giao chỉ đạo việc xây dựng Đề án đưa du lịch thành ngành kinh tế mũi nhọn, nhấn mạnh nguy cơ tụt hậu của du lịch Việt Nam rất lớn. Lượng khách quốc tế tới Việt Nam tuy đứng thứ 5 trong 10 nước ASEAN, nhưng 70% khách đến Việt Nam không quay trở lại vì 7 nỗi sợ: Sợ cướp giật, sợ trộm cắp, sợ kẹt xe, sợ tai nạn giao thông, sợ thái độ phục vụ và sự trân trọng du khách, sợ nhà vệ sinh mất vệ sinh, sợ ô nhiễm môi trường.

Từ năm 2011 đến 2015, tăng trưởng du lịch của nước ta là 7%, trong khi của Campuchia là 8%, Singapore 10%, Thái Lan 12%, Lào 15%, Myanmar 51%.

Phó thủ tướng Vương Đình Huệ khẳng định, du lịch Việt Nam có nhiều tiềm năng nhưng thiếu khả năng, thiếu dịch vụ, thiếu sản phẩm du lịch đặc trưng là 3 điểm yếu cốt tử của du lịch Việt Nam.

Để thành ngành kinh tế mũi nhọn du lịch phải đạt từ 10% GDP trở lên, phải thành ngành kinh tế có tính chuyên nghiệp cao, hệ thống cơ sở đồng bộ hiện đại, sản phẩm du lịch mang đậm dấu ấn bản sắc, hiện đại, có sức cạnh tranh. Theo đó, các cơ quan, doanh nghiệp, địa phương phải coi đây là cơ hội để tái cơ cấu mạnh mẽ ngành du lịch, đặt trong tổng thể tái cơ cấu kinh tế đất nước. Trong đó, quan trọng nhất là phải thay đổi tư duy, coi du lịch là một ngành kinh tế dịch vụ, ứng xử với ngành này theo các quy luật của kinh tế thị trường, chứ không phải chỉ đơn thuần là ngành vui chơi giải trí, mang nặng tính bao cấp.

Nhà nước có trách nhiệm rất lớn với phát triển du lịch, nhưng cũng không thể thiếu trách nhiệm của doanh nghiệp và mỗi người dân. Và với cuộc đi bộ bất ngờ trên phố cổ Hội An. Thông điệp của Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc về du lịch là giản dị nhưng cũng rất cần thiết: Mỗi người đều có thể góp phần làm đất nước đẹp hơn trong mắt du khách và nhiều khi, chỉ cần một nụ cười.