THẾ GIỚI 24H: Mỹ bắn hạ máy bay Nga ở Ai Cập?

Các chuyên gia Nga xét nghiệm các mãnh vỡ máy bay Metrojet

Kênh truyền hình Press TV của Iran ngày 3/11 dẫn phát biểu của James Henry Fetzer, một học giả đồng thời cũng là nhà nghiên cứu người Mỹ, cho rằng có rất nhiều khả năng là Mỹ đã bắn một quả tên lửa không đối không từ một trong những máy bay không người lái tối tân mới của nước này nhằm bắn rơi chiếc máy bay chở khách của Nga tại Ai Cập hôm 31/10 khiến 224 người tử vong.

Trả lời phỏng vấn Press TV qua thư điện tử, ông Fetzer nói: “Các nguồn tin có quan hệ với Cơ quan Tình báo Trung ương Mỹ (CIA) cho biết rằng Washington mới đây đã bán các tàu cho Ai Cập để đổi lấy một căn cứ máy bay không người lái và tiền”.

Dữ liệu mới này củng cố khả năng Mỹ phải chịu trách nhiệm về việc dùng tên lửa không đối không bắn đi từ một trong những chiếc máy bay không người lái mới hoặc thậm chí gây ra một vụ va chạm trên không.

Ông Fetzer cũng đề cập đến khả năng CIA đã cung cấp các tên lửa chống máy bay cho IS.

Cũng trong ngày hôm qua, kênh NBC News dẫn lời một quan chức cấp cao Mỹ cho biết vệ tinh hồng ngoại của nước này đã phát hiện luồng ánh sáng lạ vào đúng thời điểm chiếc máy bay Nga gặp nạn và cũng ở gần vị trí đó trên bán đảo Sinai, Ai Cập.

Các giới chức Nga hiện quyết tâm dùng mọi nỗ lực để xác định nguyên nhân gây ra tai nạn rơi máy bay ở Ai Cập.  Tổng thống Nga Vladimir Putin hứa sẽ điều tra thấu đáo tai nạn máy bay của hãng Metrojet.

Vào ngày 21/12/1988, chiếc Boeing 747 của công ty hàng không Mỹ Pan Am, nay đã ngưng hoạt động, bị tan vỡ trên bầu trời thành phố Lockerbie, Scotland-Anh, chỉ vài phút sau khi cất cánh, giống như trường hợp chiến Airbus A 321 của hãng hàng không Nga MetroJet vừa qua. Các nhà điều tra Mỹ chỉ mất có bốn ngày để kết luận máy bay bị đặt bom nhưng phải mất thêm ba năm mới nhận dạng được thủ phạm là mật vụ Libya.

Ban lãnh đạo MetroJet, công ty khai thác chiếc Airbus lâm nạn trên bầu trời Ai Cập khẳng định, nhưng không giải thích rõ, máy bay của họ bị “một yếu tố bên ngoài” làm tan vỡ trên không.

Tại hiện trường, công việc điều tra là tìm xác nạn nhân và mảnh vụn máy bay được mở rộng ra 40km vuông thay vì 20 như lúc ban đầu. Rõ ràng là máy bay bị vỡ tan theo như kết luận đầu tiên của chuyên gia Nga hôm 1/11/2015. Nếu máy bay còn tốt, phi công kinh nghiệm không phạm sai lầm thì vì sao không điều khiển được máy bay, không liên lạc với đài kiểm soát không lưu?

Theo AFP, trong tình thế này, mọi cặp mắt đều nhìn về nhánh thánh chiến IS tại Ai Cập. Vài giờ sau vụ rớt máy bay Nga, phe này lên tiếng nhận thành tích trả thù Nga oanh kích vào Syria.

Tuy nhiên, Cơ quan liên bang Nga đặc trách hàng không dân dụng Rosaviatsia cho rằng MetroJet kết luận quá sớm. Cần phải có nhiều thời gian xem xét hai hộp đen và mảnh vỡ của máy bay.

Chính quyền Nga cũng như Mỹ đều tuyên bố không biết tổ chức IS có can dự thật hay không. Theo thẩm định của Giám đốc tình báo Mỹ DNI, James Clapper, thì rất ít khả năng chi nhánh IS ở Ai Cập có vũ khí phòng không bắn hạ một máy bay dân sự nhưng ông « không thể loại trừ giả thuyết này.

Theo AFP, điều chắc chắn là máy bay vỡ thành nhiều mảnh trên không, khác với các tai nạn ngẫu nhiên hay do cố ý gây tai nạn tự sát.

Các chuyên gia được AFP đặt câu hỏi đều cho rằng tổ chức Nhà nước Hồi giáo không có vũ khí đủ sức bắn hạ máy bay ở độ cao 9. 000m. Tuy nhiên, không loại trừ trường hợp máy bay bị gài bom từ phi trường Charm el-Cheikh nơi mà khủng bố có thể xâm nhập được. Hoặc là máy bay bị trúng tên lửa địa đối không loại cầm tay khi hạ thấp xuống vì một lý do nào đó chưa rõ.

Cũng theo các chuyên gia, chiếc Airbus của MetroJet có thể bị chấn động mạnh và bất ngờ đến mức độ phi công không thể điều khiển được. Nhưng sức mạnh nào có thể làm máy bay tan vỡ? Trục trặc kỷ thuật ? Có thể nhưng cực kỳ hiếm. Cuối cùng chỉ còn giả thuyết bị gài bom với sự trợ giúp của một nhân viên ở sân bay.

Luật hình sự mới của Trung Quốc có gì mới?

Trung Quốc đã bắt đầu thực thi một tập hợp những tu chính án luật hình sự mới trong đó quy định những hình phạt đối với người sử dụng Internet cho điều mà chính phủ gọi là "tung tin đồn trên mạng".

Theo luật mới có hiệu lực vào ngày 1/11, khi cư dân mạng lan truyền "tin tức giả" qua Weibo và những mạng xã hội khác, hoặc đăng những thông điệp "bịa đặt tình hình giả tạo về mối nguy, bệnh tật, thiên tai, cảnh sát" trên những diễn đàn trên mạng, họ có thể bị truy tố và bị kết án lên đến 7 năm tù.

Làm thế nào quyết định liệu bị cáo có "cố ý lan truyền tin tức sai giả hay không"? Một số người dùng Internet Trung Quốc lo lắng chính phủ sẽ lạm dụng luật này. Một người dùng Internet cảnh báo những cư dân mạng khác "ngậm miệng và chỉ giao tiếp bằng mắt".

Một số người tin rằng chính phủ Trung Quốc và truyền thông chính thức thường che giấu, hoặc nói dối về số người thương vong trong những vụ tai nạn, thiên tai, hoặc hoạt động của cảnh sát. Câu hỏi là liệu luật pháp cũng sẽ áp dụng cho họ.

Chính phủ Trung Quốc đã tăng cường kiểm soát Internet và bắt một số cư dân mạng về tội  "lan truyền tin đồn" để làm gương.

Thí dụ, năm nay cảnh sát Bắc Kinh cáo buộc một người sử dụng Internet lan truyền tin đồn và kết án ông ta 5 ngày câu lưu hành chính sau khi ông ta nói rằng mình nhìn thấy những nhà đầu tư tự sát trong vụ sụp đổ thị trường chứng khoán hồi tháng 7.

Sau vụ nổ lớn tại một nhà kho ở Thiên Tân vào tháng 8, chính quyền ban đầu im tiếng về số thương vong, nhưng khi hai người dùng Internet địa phương truyền đi những thông điệp nói rằng có 1.300 người tử vong, họ bị bắt và bị buộc tội lan truyền tin thất thiệt và gây rối trật tự công cộng. Họ cũng bị câu lưu hành chính.

Cơ hội chấm dứt cuộc khủng hoảng Syria

Ngày 2/11, Đặc phái viên Liên hợp quốc Staffan de Mistura đã hối thúc các bên đối địch tại Syria tiến tới một thỏa thuận ngừng bắn mới, xây dựng niềm tin vào các nỗ lực ngoại giao, mở ra cơ hội chấm dứt cuộc chiến kéo dài hơn 4 năm qua tại quốc gia Trung Đông này.

Phát biểu trước khi kết thúc chuyến thăm thủ đô Damascus của Syria, ông de Mistura khẳng định việc các phe đối địch tại Syria đạt thỏa thuận ngừng bắn sẽ thúc đẩy các cuộc đàm phán chính trị tạo ra tác động tích cực đối với tình hình tại Syria.

Đặc phái viên Liên hợp quốc nhấn mạnh: "Ngừng bắn và giảm bạo lực là những gì chúng ta cần có trên thực địa. Điều này sẽ tạo sự khác biệt lớn, qua đó người dân Syria sẽ cảm nhận được rằng các cuộc đàm phán ở Vienna đang mang lại hiệu quả".

Trước đó, ngày 1/11, ông de Mistura đã gặp Ngoại trưởng Syria để thảo luận các vấn đề liên quan đến hội nghị quốc tế mở rộng về cuộc chiến ở Syria, cũng như trao cho Ngoại trưởng nước chủ nhà "bản báo cáo chi tiết" cuộc đàm phán giữa các cường quốc toàn cầu cũng như Liên hợp quốc và EU diễn ra hôm 30/10 tại thủ đô Vienna của Áo.

Các đại diện của Liên hợp quốc và EU cùng với các nhà ngoại giao hàng đầu đến từ 17 quốc gia đã tham gia cuộc đàm phán mở rộng nói trên nhằm thu hẹp những bất đồng và chia rẽ về cuộc chiến tại Syria.

Các nước tham dự hội nghị Vienna đã kêu gọi một lệnh ngừng bắn tại Syria, đồng thời nhất trí đề nghị Liên hợp quốc làm trung gian cho một thỏa thuận hòa bình giữa chính quyền và phe đối lập để dọn đường cho một hiến pháp mới và các bầu cử có sự giám sát của LHQ.

Hình ảnh ấn tượng

Một người phụ nữ Palestine biểu tình dùng rìu để phá một phần bức tường ngăn cách gây tranh cãi của Israel ngăn thành phố Abu Dis thuộc Bờ Tây khỏi phía đông Jerusalem, trong cuộc đụng độ với lực lượng an ninh Israel.