Lao động điện tử

Tay nghề càng thấp càng bấp bênh

07:05 | 03/03/2018

542 lượt xem
Theo dõi PetroTimes trên
|
Mặc dù không ít doanh nghiệp điện tử ngày càng phát triển tại Việt Nam, nhưng có một nghịch lý là tay nghề của các lao động trong lĩnh vực này lại yếu về chuyên môn và thiếu kỹ năng làm việc khoa học. Vậy phải làm thế nào để giải quyết vấn đề này?   

70% NLĐ không có bằng cấp

Theo thống kê của Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội (Bộ LĐ-TB&XH), hiện có hơn 1.000 doanh nghiệp (DN) hoạt động trong lĩnh vực điện tử và có 500.000 lao động đang làm việc trong các DN này. Theo dự báo, xu hướng này tiếp tục tăng do sự phát triển của ngành điện tử sẽ khiến nhu cầu sử dụng lao động cao. Tuy nhiên, tay nghề, chuyên môn của nguồn nhân lực nói trên nhìn chung không cao, thậm chí còn thấp đến mức có nguy cơ mất việc.

Ông Đào Quang Vinh, Viện trưởng Viện Khoa học Lao động và Xã hội, Bộ LĐ-TB&XH nói: “Ngành điện tử mở cửa đón người lao động (NLĐ), nhưng là lao động có trình độ chuyên môn, kỹ năng làm việc; còn với lao động tay nghề thấp, nếu họ không cố gắng thì có thể mất việc như ở nhiều ngành nghề khác”.

tay nghe cang thap cang bap benh
Người lao động tại Samsung Bắc Ninh

Để lý giải tình trạng trên thì không khó khăn gì, vì có tới gần 70% lao động đang làm việc ở các DN điện tử chưa có bằng cấp, chứng chỉ. Trong khi lao động có trình độ đại học chỉ chiếm 11,15%, trên đại học chiếm 0,14%. Do đó, số lao động trình độ học vấn thấp chỉ được giao những việc làm đơn giản như bán hàng, bảo vệ, vận hành máy móc… Tuy nhiên, điều đáng nói hơn là trình độ của lao động thấp, dẫn đến khó khăn không chỉ cho DN mà cả NLĐ. NLĐ đứng trước nguy cơ mất việc do không đáp ứng yêu cầu, đòi hỏi ngày càng cao của công việc.

Một điểm khác cũng đáng nói là do trình độ chuyên môn của lao động trong ngành điện tử không cao, mà tỷ lệ lao động làm việc không có hợp đồng là chủ yếu, chỉ thỏa thuận miệng hoặc có hợp đồng dưới 3 năm. Theo thống kê, con số này chiếm hơn 70% tổng số lao động đang làm việc tại các DN điện tử. Từ đó cho thấy tình trạng việc làm thiếu bền vững trong ngành điện tử là rất cao. “Đa số lao động tại các DN điện tử là nữ, dưới 35 tuổi, từ nơi khác đến. Ở độ tuổi này, họ phải thực hiện cùng lúc nhiều nghĩa vụ, trách nhiệm đối với bản thân, gia đình và xã hội nên rất cần có công việc ổn định. Làm việc trong trạng thái không biết bản thân gắn bó với công việc trong bao lâu nên NLĐ khó có thể cống hiến hết mình”, bà Chử Thị Lân, Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu môi trường và điều kiện lao động, Viện Khoa học Lao động và Xã hội phân tích.

NLĐ phải tích cực nâng cao trình độ

Để giải quyết bài toán chất lượng lao động nói trên, đồng thời bảo đảm việc làm bền vững cho NLĐ tại các DN điện tử, ông Đào Quang Vinh cho rằng, trước hết các DN ở lĩnh vực này nên tổ chức đào tạo cho NLĐ hoặc đưa đi đào tạo tại các cơ sở giáo dục nghề, chủ động đặt hàng các cơ sở giáo dục nghề nghiệp để có được nguồn nhân lực đầu vào chất lượng. Bên cạnh đó, NLĐ nên tích cực học hỏi, nâng cao trình độ chuyên môn, tay nghề, không ngừng sáng tạo trong quá trình làm việc.

Ngoài ra, Nhà nước nên có những chính sách hỗ trợ phù hợp cho NLĐ và cả DN. Bà Phạm Thị Thu Hương, Trưởng phòng Quan hệ lao động, Công ty Samsung Thái Nguyên cho biết, công ty này đã đưa 1.000 NLĐ đi đào tạo tại các trường nghề, trong đó có 500 người đã tốt nghiệp. Sau khi học nghề, năng suất, hiệu quả công việc của NLĐ tăng lên đáng kể. "Đào tạo chuyên môn cho NLĐ là hình thức DN và NLĐ hỗ trợ nhau vượt qua khó khăn, phấn đấu vì lợi ích lâu dài, bền vững của cả hai phía", bà Phạm Thị Thu Hương khẳng định.

Tuy nhiên, đề cập đến vấn đề việc làm bền vững trong các DN điện tử, các nhà chức trách cũng phản ánh một vấn đề cần quan tâm đó là sức khỏe của NLĐ. Bởi thực tế hiện nay, hầu hết các DN đều huy động NLĐ làm việc tăng ca vượt quá mức quy định. Ông Nguyễn Tiến Tùng, Chánh thanh tra Bộ LĐ-TB&XH nói: "100% DN điện tử tổ chức làm thêm giờ, trong đó có khoảng 60% DN vi phạm quy định của Bộ luật Lao động về làm thêm giờ. Luật cho phép làm thêm tối đa 300 giờ/năm, nhưng nhiều DN huy động NLĐ làm thêm tới 400-500 giờ/năm, thậm chí nhiều hơn. Như vậy dẫn tới cuộc sống và sức khỏe của NLĐ bị ảnh hưởng nghiêm trọng".

Một khảo sát của Viện Khoa học Lao động và Xã hội cũng cho thấy, 80% lao động trong ngành điện tử tham gia làm thêm giờ, dẫn tới NLĐ ít có thời gian dành cho các hoạt động vui chơi, giải trí, chăm sóc sức khỏe, càng không có thời gian để học tập, rèn luyện nâng cao trình độ chuyên môn, tay nghề. Chưa kể NLĐ làm thêm giờ quá nhiều còn tiềm ẩn nguy cơ mất an toàn lao động, mắc các bệnh nghề nghiệp. Bộ Y tế đã có thống kê, hơn 22% số công nhân lắp ráp linh kiện điện tử bị các bệnh nội khoa; hơn 16% bị các bệnh về mắt. Hơn 80% số người đã trải qua khâu trắc nghiệm tâm lý cho rằng, công việc rất đơn điệu, thời gian phải tập trung quan sát, chú ý chiếm đa số thời gian làm việc khiến họ cảm thấy căng thẳng.

Như vậy, để bảo đảm việc làm của NLĐ trong ngành điện tử bền vững và phát triển cần giữ gìn và nâng cao thể trạng cho họ. Mà điều này chỉ có thể là sự phối hợp của DN điện tử, NLĐ và cơ sở đào tạo dưới sự quản lý, hỗ trợ của cơ quan hữu trách trong việc tạo điều kiện cho các bên phát huy năng lực, sở trường.

Năm 2017, các cơ quan chức năng đã tiến hành thanh tra, kiểm tra hơn 200 doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực điện tử, phát hiện 1.794 lượt sai phạm (bình quân 8,3 sai phạm/doanh nghiệp). Sai phạm phổ biến là nội dung hợp đồng lao động không đúng quy định; huy động người lao động làm thêm vượt quá số giờ quy định…

Nguyễn Anh

  • bidv-tiet-kiem-mua-vang-ron-rang-tai-loc