"Sống chung" với đường ống dẫn nước

>> Đường ống nước sông Đà - Hà Nội: Vỡ lần thứ 6

Đường ống dẫn nước DN1500 từ Nhà máy nước Sông Đà (Hòa Bình) về Hà Nội do Tổng Công ty Cổ phần Vinaconex làm chủ đầu tư. Nguồn nước được sử dụng từ nước mặt sông Đà đưa về hệ thống nhà máy nước sạch trên địa bàn Hà Nội để xử lý. Năm 2008, Đường ống dẫn nước DN1500 được hoàn thiện giai đoạn 1 và đưa vào sử dụng với công suất 300.000m3/ngày. Hệ thống dẫn nước bao gồm các hạng mục chính là kênh dẫn nước, các trạm bơm, nhà máy xử lý nước, bể chứa điều hòa và các tuyến ống truyền tải dẫn nước sạch từ nhà máy về đến vành đai III Hà Nội.

Hiện hơn 47,5km đường ống đưa 220.000m3 nước/ngày đêm từ Nhà máy Nước sạch sông Đà (huyện Kỳ Sơn, tỉnh Hòa Bình) về đến xã Mỹ Đình (huyện Từ Liêm, TP Hà Nội). Đây được coi là nguồn cung cấp nước sinh hoạt chính cho hơn 70.000 hộ dân thuộc các quận Hoàng Mai, Thanh Xuân, Cầu Giấy và 2 huyện Từ Liêm, Thanh Trì. Chính vì vậy, mỗi lần xảy ra sự cố, việc cấp nước sinh hoạt sẽ phải dừng lại và phạm vi ảnh hưởng khá lớn.

Từ khi đi vào khai thác đến nay, đường ống dẫn nước DN1500 xảy ra 6 lần vỡ đường ống. Sự cố vỡ đường ống dẫn nước từ sông Đà về Hà Nội xảy ra lần đầu tiên sáng ngày 4/2/2012, tại KM10+900 đại lộ Thăng Long. Sự cố dẫn đến việc tạm dừng cấp nước cho các khách hàng thuộc các quận Thanh Xuân, Cầu Giấy, Hoàng Mai và huyện Từ Liêm. Còn lần vỡ đường ống dẫn nước mới nhất xảy ra vào ngày 25/4/2014, tại Km 26+600 trên Đại lộ Thăng Long. Với sự cố này, đơn vị quản lý đường ống dẫn nước DN1500 là Công ty Cổ phần Đầu tư và Kinh doanh nước sạch Viwaco phải ngừng cấp nước, gây ảnh hưởng đến khoảng 70.000 hộ dân là khách hàng sử dụng nước sạch của Viwaco.

Hình ảnh Viwaco khắc phục sự cố vỡ đường ống dẫn nước xảy ra vào tháng 11/2013.

Sau mỗi lần xảy ra sự cố, Viwaco đã phải huy động hàng trăm công nhân cùng các phương tiện máy móc để khắc phục và mỗi lần như vậy đơn vị quản lý đường ống phải chi hàng tỉ đồng. Theo lý giải từ phía Viwaco, nguyên nhân ban đầu có thể do nền đất yếu, cộng với việc gần đường cao tốc Đại lộ Thăng Long nên đường ống bị rung và dịch chuyển gây nên sự cố.

Việc Viwaco đổ lỗi cho tuyến Đại lộ Thăng Long, ông Nguyễn Sỹ Trung - Kỹ sư trưởng Dự án mở rộng và hoàn thiện đường Láng - Hòa Lạc (Viện Khoa học và Công nghệ Giao thông Vận tải) cho biết, phía Viwaco đổ lỗi cho tuyến Đại lộ Thăng Long là không chính xác. Tuyến đường này có chiều dài gần 30km, chạy qua nhiều vùng địa chất khác nhau. Đặc biệt, có 5,4km chạy qua nền đất yếu, nằm rải rác tại 29 điểm với độ sâu trung bình từ 5-30m, dài 20-200m. Khi làm đường, chúng tôi đã phải xử lý nền đất yếu rất tốn kém và mất thời gian bằng công nghệ cọc cát, giếng cát, thay đất… khi nền ổn định mới xây dựng công trình. Đến bây giờ có thể khẳng định, tuyến đường rất ổn định.

Trong khi đó, đường ống nước sông Đà được đặt cách vai đường Láng - Hòa Lạc 12,5m, độ sâu từ 4-6m so với mặt đất tự nhiên, không nằm trong phạm vi xử lý nền đường. Đường ống không nằm trong nền đường cao tốc, do đó cũng không thể nói nền đường Đại lộ Thăng Long gây sụt lún dẫn đến vỡ ống. Hơn nữa, độ rung từ mặt đường cao tốc do ô tô đi lại gây ảnh hưởng đến đường ống về mặt định lượng gần như bằng không. Khi hai dự án cùng thực hiện (đường Láng - Hòa Lạc và đường ống nước sạch sông Đà), không dưới 5 lần tại các cuộc họp kỹ sư Trung đã cảnh báo khá gay gắt chủ đầu tư, đơn vị thiết kế, thi công dự án nước sạch sông Đà về địa chất yếu. Tuy nhiên, họ không nghe mà vẫn tiến hành đặt đường ống mà không xử lý nền yếu.

Kỹ sư Nguyễn Sỹ Trung quả quyết: "Các điểm xảy ra sự cố vỡ đường ống dẫn nước đều trùng khớp với các điểm có nền đất yếu mà chúng tôi từng cảnh báo chủ đầu tư, đơn vị thiết kế, thi công dự án nước sạch sông Đà. Tôi khẳng định, đường ống dẫn nước này còn xảy ra sự cố và sẽ xảy ra ở 23 điểm khác nữa trong năm tới".

Nói về nguyên nhân dẫn đến các sự cố của đường ống dẫn nước DN1500, ông Nguyễn Sỹ Trung nhận định, do người thiết kế và nhà thầu thi công chưa xử lý móng của tuyến ống, để nó chạy trên nền đất yếu. Vật liệu của ống lại là composite, là vật liệu mới được áp dụng gần như đầu tiên ở Việt Nam, không chịu được lực tác động trực tiếp là lực uốn và biến dạng. Bởi vậy khi móng của đường ống không đều, tuyến ống sẽ vỡ.

Như vậy, trong quá trình xây dựng đường ống dẫn nước DN1500, đã có sự cẩu thả và vô trách nhiệm. Nhà thầu làm cho xong, còn chủ đầu tư, đơn vị nghiệm thu nhắm mắt cho qua. Không thể đặt đường ống trên tất cả các địa hình đã được cảnh báo. Chỉ tính riêng trên toàn bộ Đại lộ Thăng Long, có tới 5,4km là đất yếu, nếu không thể xử lý đường ống toàn tuyến chí ít cũng phải ưu tiên xử lý đoạn đường có nền đất quá yếu này. Và sau một thời gian đưa vào khai thác, đường ống xuống cấp nên bộc lộ rõ về sự cẩu thả, vô trách nhiệm của chủ đầu tư, nhà thầu qua 6 lần vỡ.

Chẳng phải bỗng dưng mà ông Nguyễn Sỹ Trung lại dự báo, đường ống dẫn nước DN1500 từ Nhà máy nước Sông Đà (Hòa Bình) về Hà Nội sẽ còn vỡ 23 điểm nữa. Sự việc xem như đã rồi, giờ tìm được nguyên nhân thì nên khắc phục theo hướng “sống chung với lũ”. Một là đơn vị quản lý, khai thác có thể xây dựng một bể chứa dự phòng phía gần nội đô, khi có sự cố xảy ra sẽ lấy nước từ đây bơm về; hai là làm một đường ống nước thứ 2 có quy mô tương tự. Còn đối với khách hàng đang sử dụng nước sinh hoạt từ đường ống này, cũng nên tự trang bị cho mình bể chứa nước đủ dùng trong vài ngày. Nếu không, đường ống dẫn nước này còn xảy ra nhiều lần vỡ tiếp và người dân vẫn phải gánh chịu cảnh mất nước sinh hoạt.

Liên tiếp các sự cố xảy ra khiến dư luận càng nghi ngại về tính ổn định của đường ống dẫn nước sạch sông Đà, cũng như chất lượng đường ống. Với nền đất yếu không được xử lý, ai dám khẳng định sẽ không còn xảy ra sự cố lần thứ bảy, thứ tám...

Thiên Minh