Lấy khoa học - công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số và phát triển xanh làm trụ cột

Tại phiên thảo luận, các đại biểu Quốc hội đánh giá cao những kết quả nổi bật trong năm 2025. Theo báo cáo của Chính phủ, nước ta đã đạt và vượt 22/26 chỉ tiêu kinh tế - xã hội chủ yếu, xấp xỉ đạt 2 chỉ tiêu, trong đó toàn bộ chỉ tiêu về xã hội và an sinh xã hội đều vượt kế hoạch.

Năm 2025, GDP dự kiến tăng trên 8%, bình quân giai đoạn 2021-2025 đạt 6,3%, cao hơn nhiệm kỳ trước. Quy mô nền kinh tế từ 346 tỷ USD năm 2020 tăng lên khoảng 510 tỷ USD năm 2025, nâng vị thế Việt Nam lên vị trí 32 thế giới. GDP bình quân đầu người ước đạt 5.000 USD, tăng 1,4 lần so với năm 2020.

Các đại biểu nhận định, báo cáo của Chính phủ đã thể hiện rõ sự chuyển đổi tư duy phát triển - từ giai đoạn phục hồi sau đại dịch sang phát triển sáng tạo, tự lực tự cường và hội nhập sâu rộng. Đây được xem là bước tiến quan trọng, thể hiện quyết tâm và hiệu quả trong công tác điều hành.

Đại biểu Nguyễn Thị Lan phát biểu tại phiên thảo luận.

Phát biểu tại phiên thảo luận, đại biểu Nguyễn Thị Lan cho rằng kế hoạch 5 năm 2026-2030 với định hướng lấy khoa học - công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số và phát triển xanh làm trụ cột là chủ trương đúng đắn, thể hiện tầm nhìn phát triển bền vững. Trong đó, nông nghiệp tiếp tục đóng vai trò nền tảng, bảo đảm an ninh lương thực và sinh kế cho hàng triệu nông dân. Chính phủ định hướng phát triển nông nghiệp theo hướng xanh, phát thải thấp, gắn với xây dựng nông thôn mới và hiện đại hóa nông nghiệp.

Đại biểu Nguyễn Thị Lan đề nghị thí điểm cơ chế sandbox cho doanh nghiệp khoa học - công nghệ trong lĩnh vực nông nghiệp, đồng thời thúc đẩy chuyển đổi mô hình nông nghiệp ven đô theo hướng sản xuất xanh kết hợp du lịch sinh thái và kinh tế trải nghiệm.

Liên quan đến phát triển kinh tế biển, đại biểu Tạ Đình Thi dẫn báo cáo của Chính phủ cho biết kinh tế biển tiếp tục là động lực tăng trưởng quan trọng, song vẫn chủ yếu dựa vào các ngành truyền thống, trong khi tiềm năng của các ngành kinh tế xanh như năng lượng tái tạo, công nghệ cao chưa được khai thác hiệu quả. Đại biểu đề xuất cần tổng kết Nghị quyết 36 của Trung ương về Chiến lược phát triển kinh tế biển, cập nhật, bổ sung các nội dung đột phá phù hợp tình hình mới. Đồng thời, tập trung nguồn lực cho nghiên cứu khoa học - công nghệ biển, ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI), công nghệ số, gắn với bảo vệ môi trường, phục hồi hệ sinh thái biển và mở rộng hợp tác quốc tế.

Trong lĩnh vực phòng chống thiên tai, Hòa thượng Thích Bảo Nghiêm nêu rõ vẫn còn nhiều hạn chế như hạ tầng đê điều, hồ chứa chậm được sửa chữa, năng lực dự báo còn yếu, trang thiết bị thiếu đồng bộ, tư duy ứng phó còn nặng về “chống” hơn “phòng”. Đại biểu đề nghị chuyển trọng tâm từ chống sang phòng thích ứng, lấy phòng ngừa là chính, đặt an toàn tính mạng người dân lên hàng đầu. Ông kiến nghị tăng đầu tư công, huy động vốn xã hội hóa cho hạ tầng phòng chống thiên tai, đồng thời đẩy mạnh ứng dụng công nghệ hiện đại, trí tuệ nhân tạo, dữ liệu lớn và kinh nghiệm quốc tế trong cảnh báo sớm và quy hoạch phát triển thích ứng với thiên nhiên; song song với đó là giáo dục đạo đức sinh thái trong cộng đồng.

Đại biểu Bùi Hoài Sơn phát biểu tại phiên thảo luận.

Đối với lĩnh vực văn hóa, đại biểu Bùi Hoài Sơn cho biết báo cáo của Chính phủ đã phản ánh rõ sự quan tâm đầu tư, với nhiều công trình và sự kiện văn hóa tầm cỡ quốc gia, góp phần nâng cao đời sống tinh thần của nhân dân. Hà Nội phát huy vai trò “Thành phố Sáng tạo”, còn TP. Hồ Chí Minh đẩy mạnh xây dựng “Không gian Văn hóa Hồ Chí Minh”. Chỉ số phát triển con người (HDI) và an sinh xã hội đều cải thiện.

Tuy nhiên, đóng góp của công nghiệp văn hóa mới đạt khoảng 3,6% GDP - thấp hơn nhiều so với mức 6-8% của các nước trong khu vực. Các lĩnh vực như nghệ thuật biểu diễn, văn hóa số còn thiếu hành lang pháp lý, dẫn đến hiện tượng lệch chuẩn, bạo lực thông tin trên mạng. Từ thực tế này, đại biểu đề nghị khẩn trương luật hóa các lĩnh vực còn thiếu, ban hành Chiến lược An ninh Văn hóa số Quốc gia, đổi mới mô hình quản trị văn hóa theo hướng tự chủ, sáng tạo, huy động xã hội hóa và phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao cho công nghiệp văn hóa, coi đây là động lực tăng trưởng mới.

Kết luận phiên thảo luận, Phó Trưởng đoàn ĐBQH TP Hà Nội Nguyễn Ngọc Tuấn nhấn mạnh: Các đại biểu đã phân tích sâu sắc kết quả kinh tế - xã hội nhiệm kỳ 2021-2025 - một giai đoạn đầy khó khăn do đại dịch, thiên tai và biến động quốc tế. Dù vậy, Chính phủ, Quốc hội và toàn hệ thống chính trị đã thể hiện nỗ lực rất cao. Các ý kiến thống nhất cần nhận diện rõ khó khăn, cả khách quan và chủ quan, để chuẩn bị cho giai đoạn tới. Nhiều nhóm giải pháp đã được đề xuất với tinh thần trách nhiệm, thực chất và đổi mới, khẳng định quyết tâm đưa đất nước bước vào giai đoạn phát triển mới - tự chủ, sáng tạo và xanh bền vững.