Ngày 14/4, Bộ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch Nguyễn Ngọc Thiện đã ký quyết định công nhận Hải Vân quan là Di tích cấp quốc gia. Và cuối tháng 4 vừa qua, lãnh đạo ngành văn hóa của Thừa Thiên - Huế và Đà Nẵng đã có buổi gặp mặt ngay tại Hải Vân quan để bàn giải pháp “cứu” di tích này.
Hải Vân quan nằm trong hệ thống phòng thủ của kinh đô Huế xưa, được xây dựng vào năm Minh Mạng thứ 7 (1826) ở độ cao 490m so với mực nước biển.
Hiện nay, cụm di tích này nằm trên địa phận ranh giới giữa TP Đà Nẵng và tỉnh Thừa Thiên - Huế. Việc này đã làm cho di tích này gần như bị “bỏ rơi” trong suốt một thời gian dài không được tôn tạo, quản lý.
Hiện đường đi lên di tích này là những con đường mòn, lởm chởm đất đá. Việc khai thác di tích này cũng hoàn toàn tự phát, bởi sự chồng chéo trong phân định ranh giới giữa hai địa phương.
Tuy nhiên, trong cuộc gặp mặt mới đây, Giám đốc Sở VH-TT-DL Thừa Thiên - Huế Phan Tiến Dũng khẳng định: "Không thể phân biệt khu vực thuộc bên này, hay bên kia mà để buông lỏng quản lý. Chúng ta cần rút kinh nghiệm vì vừa qua có bài học Hoành Sơn quan giữa Hà Tĩnh và Quảng Bình, cả hai địa phương cùng công nhận di tích và cuối cùng cả hai bên đều thả tay, hoặc ở một số nơi khác”.
Di tích này là chứng nhân của nhiều cuộc chiến tranh và vẫn còn lưu giữ nhiều vết tích. Trong ảnh là những vết đạn bắn trên tường của một lô cốt.
Bên trên di tích, các hạng mục đang xuống cấp trầm trọng. Các mái che bê tông tại cổng chính Hải Vân quan đã trơ khung thép, các hàng gạch cũng đã hư hại nhiều.
Bê tông tại một lô cốt đã trơ thép, có thể sập bất cứ lúc nào. Hạng mục này nằm ngay trên đường di chuyển của các du khách.
Một mái lô cốt đã chuẩn bị sập đổ, hoang tàn. Trong cuộc làm việc cuối tháng 4, lãnh đạo ngành văn hóa 2 địa phương cho biết, qua 2 cuộc chiến tranh nên nguyên trạng Hải Vân quan không còn. Có nhiều công trình và lô cốt chồng lên di tích, nên về lâu dài bằng mọi cách phải trả lại nguyên trạng.
Bên trong của tầng 2 cổng Hải Vân quan nhếch nhác với nhiều rác thải và vết vẽ bậy.
Việc di chuyển tham quan của du khách ở đây là hoàn toàn tự phát.
Tại một số nơi trong cụm di tích, có biển “Cấm leo trèo” bằng cả tiếng Anh và tiếng Việt...
...nhưng nhiều bạn trẻ vẫn chụp ảnh tại các điểm cao, bất chấp nơi ấy đã xuống cấp và có thể đổ sập.
