Để người tiêu dùng yên tâm tham gia thương mại điện tử

Đột biến nhiều mặt

Thống kê những năm qua cho thấy, quy mô thị trường bán lẻ trực tuyến có tốc độ tăng trưởng ổn định, xu hướng tăng dần đều trên 20%/năm, từ 2,2 tỷ USD năm 2013 đến 6,2 tỷ USD năm 2017. TMĐT đã trở thành một hình thái kinh doanh phổ cập của doanh nghiệp và có sức lan tỏa mạnh mẽ trong cộng đồng.

Tình trạng hàng giả, hàng nhái tràn lan trên một số Sàn Giao dịch thương mại điện tử khiến người dân hoang mang (Ảnh minh họa)

Số lượng DN và cá nhân thực hiện thủ tục thông báo/đăng ký tăng nhanh trong giai đoạn 2013 – 2017, cụ thể: từ 1.923 tài khoản DN năm 2013 lên 26.622 tài khoản năm 2017 (tăng 13,8 lần); từ 305 tài khoản cá nhân năm 2013 lên đến 9.193 năm 2017 (tăng 30,1 lần); từ 344 hồ sơ đăng ký website cung cấp dịch vụ TMĐT năm 2013 lên 3.449 hồ sơ năm 2017 (tăng 10 lần); từ 518 hồ sơ thông báo website TMĐT bán hàng lên đến 35199 hồ sơ năm 2017 (tăng 67,9 lần).

Số liệu thống kê từ Cổng thông tin quản lý hoạt động TMĐT cho thấy, đến năm 2017, số lượng website TMĐT bán hàng được xác nhận thông báo là 18.783 website, tăng 29 lần so với năm 2013. Trong khi đó, số lượng website cung cấp dịch vụ TMĐT được xác nhận đăng ký năm 2017 là 914 website, tăng 5,8 lần so với năm 2013.

Những số liệu thống kê trên cho thấy nhu cầu sử dụng thương mại điện tử của người Việt đang ngày càng lớn và đi kèm với đó là việc người dân mua hàng và tranh chấp với các doanh nghiệp bán hàng trên mạng thường xuyên xảy ra. Trong đó có thể kể đến một số lý do như người tiêu dùng không hài lòng với chất lượng hàng hóa, đặc biệt là mặt hàng về thời trang. Ngược lại, một số doanh nghiệp, cá nhân cung cấp mặt hàng thời trang cũng tố cáo người tiêu dùng đánh tráo hàng, quỵt tiền…

Bởi vậy, việc thực hiện thông báo, đăng ký website/ứng dụng TMĐT của thương nhân, tổ chức, cá nhân đối với Bộ Công Thương là bước quan trọng trong việc minh bạch hóa thông tin, hỗ trợ công tác quản lý hoạt động TMĐT cũng như công tác bảo vệ người tiêu dùng trong giải quyết tranh chấp khi các giao dịch có các vấn đề xảy ra.

Hàng hóa, dịch vụ được giới thiệu trên mạng phải được cung cấp những thông tin cơ bản để khách hàng có thể xác định chính xác đặc tính của hàng hóa, dịch vụ nhằm tránh sự hiểu lầm khi quyết định việc thực hiện giao dịch; đối với thông tin về người sở hữu website/ứng dụng TMĐT, các thông tin tối thiểu cũng phải được công bố công khai trên giao diện của website/ứng dụng TMĐT.

Hành lang pháp lý mới

Mặc dù hành lang pháp lý về TMĐT đã được xây dựng khá chi tiết, đáp ứng yêu cầu về quản lý TMĐT ở thời điểm đó, nhưng sự phát triển của thị trường TMĐT trong giai đoạn tới được dự đoán còn đặt ra nhiều vấn đề cần điều chỉnh.

Người tiêu dùng là chủ thể độc lập khi giao dịch thương mại điện tử.

Các mô hình hình hoạt động TMĐT, các chủ thể tham gia TMĐT không chỉ còn giới hạn ở 2 mô hình TMĐT phổ biến là website TMĐT và website cung cấp dịch vụ TMĐT. Tình hình vi phạm trong TMĐT cũng diễn biến ngày càng phức tạp, xu hướng ngày càng tinh vi về cả quy mô và mức độ. Các vụ tranh chấp về TMĐT có xu hướng gia tăng, chủ yếu là các tranh chấp liên quan đến thông tin cá nhân; hình thức giao kết hợp đồng; các hành vi lừa đảo mà phổ biến là các giao dịch hàng hóa, dịch vụ không đúng như mô tả, không đúng chất lượng hoặc hàng giả, hàng nhái.

Vừa qua, tại Hội nghị sơ kết thực hiện Nghị định số 52/2013/NĐ-CP về TMĐT, ông Vũ Quốc Tuấn, Giám đốc Đối ngoại Lazada Việt Nam kiến nghị: Nghị định 52 đến nay có nhiều yếu tố cần bổ sung, cần có quy định về hệ sinh thái TMĐT trong mua bán, giao nhận, thanh toán... Ngoài ra, để thúc đẩy TMĐT phát triển cần thúc đẩy thanh toán không dùng tiền mặt, cần có cơ chế phát triển mô hình giao dịch xuyên biên giới, tham gia của DN Việt Nam tham gia vào các sàn TMĐT quốc tế. Còn theo ông Nguyễn Thanh Hưng, Chủ tịch Hiệp hội TMĐT, cần có sự phối hợp với các Bộ ngành, chuyển phát, logistics, ngân hàng...

Với sự đổi mới liên tục của công nghệ, hoạt động TMĐT là lĩnh vực đang chịu nhiều tác động và thay đổi nhanh chóng nhất. Nhiều mô hình TMĐT mới xuất hiện, đa dạng về cách thức hoạt động, phức tạp về chủ thể tham gia và chưa được điều chỉnh bởi các khuôn khổ pháp luật hiện hành. Đặc biệt là một số vấn đề về quản lý TMĐT xuyên biên giới, vấn đề về quản lý thuế trong TMĐT… cần cơ quan quản lý cần tập trung giải quyết trong giai đoạn tới.

Vừa qua, theo đề xuất của Cục TMĐT và Kinh tế số, trong thời gian tới có thể xây dựng Nghị định mới thay thế Nghị định số 52/2013/NĐ-CP để khắc phục các vướng mắc, bất cập nêu trên. Đồng thời hoàn thiện Nghị định về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực TMĐT đáp ứng yêu cầu quan lý nhà nước và phù hợp với tình hình thực tế.

Thực tế cho thấy cơ quan quản lý nhà nước vẫn đang điều hành TMĐT theo lề thói kiểu “nắm đầu doanh nghiệp”. Thực tế TMĐT đã phá tan rào cản giữa người tiêu dùng và nơi sản xuất, bởi vậy vị trí và vai trò của người tiêu dùng phải được đặt tương ứng và hơn nữa là vị trí trung tâm trong TMĐT.

Chính vì vậy, để xây dựng hành lang pháp lý cần xác định vai trò của người tiêu dùng là một chủ thể độc lập, có đầy đủ các quyền và trách nhiệm khi tham gia TMĐT, quy định rõ thời gian giải quyết khi xảy ra tranh chấp khiếu nại về TMĐT. Trong đó, cần có chủ trương thành lập thêm các tổ chức trọng tài kinh tế về TMĐT theo hướng xã hội hóa để không làm nặng thêm bộ máy quản lý nhà nước cũng như tăng tính hiệu quả xử lý tranh chấp trong TMĐT.

	Quản lý thị trường phạt hành chính Con Cưng 250 triệu đồng
	Ví điện tử tranh tìm người dùng
	Jack Ma sẽ thôi làm Chủ tịch Alibaba vào năm sau