Cần cơ chế đặc thù để Petrovietnam phát huy sứ mệnh quốc gia

ĐBQH Phạm Thúy Chinh - Phó Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế - Tài chính của Quốc hội phát biểu tại Tọa đàm “Petrovietnam trong hành trình phát triển cùng đất nước”.

Petrovietnam - lực lượng then chốt trong ổn định vĩ mô và an ninh năng lượng

Theo Đại biểu Quốc hội (ĐBQH) Phạm Thúy Chinh, Tập đoàn Công nghiệp - Năng lượng Quốc gia Việt Nam (Petrovietnam) đang nắm giữ vai trò đặc biệt trong nhiều cấu phần cốt lõi của nền kinh tế.

Trước hết, Petrovietnam là một trong những trụ cột duy trì ổn định kinh tế vĩ mô. Tập đoàn đóng góp ngân sách và GDP ở mức cao nhất trong nhiều năm liền, tạo việc làm trực tiếp và gián tiếp cho hàng trăm nghìn lao động. Chuỗi hoạt động xuyên suốt từ thăm dò, khai thác, chế biến đến phân phối năng lượng của Petrovietnam góp phần bảo đảm nguồn cung chiến lược cho đất nước, hạn chế biến động giá và nâng cao tính chống chịu của nền kinh tế.

Thứ hai, hoạt động dầu khí ngoài khơi của Petrovietnam là một phần quan trọng trong chiến lược kinh tế biển và an ninh - quốc phòng. Hoạt động tìm kiếm, thăm dò và khai thác không chỉ tạo giá trị kinh tế, mà còn góp phần bảo vệ chủ quyền trên biển, đồng thời thúc đẩy phát triển hạ tầng cảng biển, logistics và các ngành công nghiệp hỗ trợ.

Thứ ba, Petrovietnam là lực lượng đảm bảo an ninh năng lượng quốc gia. Trong bối cảnh thị trường năng lượng thế giới liên tục biến động, Tập đoàn vẫn duy trì nguồn cung xăng dầu, khí, điện, đạm ổn định, giúp Việt Nam tránh được những "cú sốc" năng lượng mà nhiều quốc gia phải đối mặt.

Bà Chinh cũng nhấn mạnh vai trò tiên phong của Petrovietnam trong đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số. Việc áp dụng công nghệ mới, cải thiện quản trị doanh nghiệp và thực hiện Nghị quyết 57-NQ/TW của Bộ Chính trị về đột phá phát triển khoa học - công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số giúp Petrovietnam năng cao năng lực cạnh tranh, đóng góp vào phát triển năng lực nội sinh của nền kinh tế.

“Từ những đóng góp trên, có thể khẳng định, sau 50 năm đồng hành cùng sự phát triển của đất nước, Petrovietnam đã trở thành doanh nghiệp số 1 Việt Nam về hiệu quả kinh doanh, năng lực công nghiệp, vai trò tiên phong dẫn dắt chuyển dịch năng lượng và trụ cột kinh tế quốc gia”, ĐBQH Phạm Thúy Chinh nhấn mạnh.

Cần “cơ chế đặc thù” để hệ sinh thái năng lượng của Petrovietnam phát huy tối đa

Bà Phạm Thúy Chinh nhận định, để hệ sinh thái công nghiệp - năng lượng của Petrovietnam phát huy toàn diện giá trị, cần 3 trụ cột chính sách: hoàn thiện thể chế, tăng cường phối hợp liên ngành và có cơ chế tài chính đủ mạnh.

Bà Chinh cho biết, nhiều luật và nghị quyết của Quốc hội đang liên quan chặt chẽ đến hoạt động của Petrovietnam, từ Luật Đầu tư, Luật Doanh nghiệp đến Luật Dầu khí và Luật Quản lý và Đầu tư vốn nhà nước tại doanh nghiệp (Luật số 68/2025/ QH15). Những điều chỉnh gần đây, đặc biệt là Luật số 68, đã phân quyền mạnh mẽ hơn cho các doanh nghiệp nhà nước như Petrovietnam, tạo nền tảng pháp lý quan trọng để Tập đoàn thực hiện sứ mệnh quốc gia.

Điều 25 của Luật Quản lý và đầu tư vốn nhà nước tại doanh nghiệp cho phép các doanh nghiệp nhà nước như Petrovietnam trích lại 50% lợi nhuận sau thuế để phục vụ mở rộng sản xuất kinh doanh, được xem là “cơ hội vàng” đối với ngành dầu khí, năng lượng. Bởi lẽ, các dự án của Petrovietnam có quy mô hàng tỷ USD, thời gian thu hồi vốn dài và nhiều rủi ro, đòi hỏi sự hợp tác với các đối tác quốc tế. Nếu không có cơ chế tài chính đủ mạnh, Việt Nam có thể đánh mất cơ hội trong cuộc cạnh tranh năng lượng mới.

“Nếu thể chế không theo kịp, chúng ta sẽ bỏ lỡ cơ hội chuyển dịch năng lượng và đánh mất lợi thế chiến lược của quốc gia”, Đại biểu Phạm Thúy Chinh nhấn mạnh.

Cần một hành lang pháp lý đồng bộ cho toàn chuỗi khí - điện - đạm - lọc hóa dầu - LNG (Ảnh: Kho cảng LNG Thị Vải của PV GAS)

Do đó, theo bà Chinh, việc phối hợp liên ngành cùng cơ chế đặc thù, trách nhiệm rõ ràng và tính ổn định của chính sách sẽ là yếu tố then chốt đối với hệ sinh thái Petrovietnam.

Nhìn về dài hạn, ĐBQH Phạm Thúy Chinh nhấn mạnh yêu cầu cấp thiết về một hành lang pháp lý đồng bộ cho toàn chuỗi khí - điện - đạm - lọc hóa dầu - LNG.

Ngoài ra, khung pháp lý, chính sách thuế và tài chính cần phù hợp với đặc thù đầu tư dài hạn của ngành năng lượng. Sự ổn định của cơ chế là điều kiện để Petrovietnam mạnh dạn đầu tư vào LNG, hydrogen, điện gió ngoài khơi…, những lĩnh vực có tính chiến lược cho tương lai năng lượng Việt Nam.

Đại biểu Phạm Thúy Chinh nhấn mạnh: Petrovietnam là minh chứng cho thấy doanh nghiệp nhà nước hoàn toàn có thể vận hành hiệu quả, minh bạch, cạnh tranh nếu có cơ chế phù hợp. Đây cũng là thông điệp quan trọng đối với quá trình cải cách doanh nghiệp nhà nước trong Đề án Kinh tế Nhà nước mà Chính phủ đang xây dựng.

Bà Chinh viện dẫn cuốn sách “Quản trị biến động và khủng hoảng” do Chủ tịch HĐTV Petrovietnam Lê Mạnh Hùng chủ biên, như một minh chứng cho tư duy quản trị mới mà Tập đoàn đang theo đuổi trong bối cảnh biến động toàn cầu.

Với niềm tin vào năng lực và những giá trị truyền thống của Tập đoàn, bà Phạm Thúy Chinh bày tỏ kỳ vọng Petrovietnam sẽ tiếp tục khẳng định sứ mệnh là lực lượng nắm giữ nguồn lực quốc gia, xứng đáng với kỳ vọng của Đảng, Nhà nước và nhân dân.