Ngành tư vấn thiết kế dầu khí cần phát triển xứng tầm

PV: Công tác tái cấu trúc của PV Engineering hiện đang đi theo hướng nào để phát triển, nâng cao năng lực cạnh tranh?

Ông Đỗ Văn Thanh

TGĐ Đỗ Văn Thanh: Trong đề án Tái cấu trúc giai đoạn 2012-2015 đã được PVN trình Thủ tướng phê duyệt thì tư vấn thiết kế thuộc lĩnh vực dịch vụ dầu khí chất lượng cao, là một trong năm lĩnh vực chính được Tập đoàn tập trung phát triển. Điều này cho thấy, lĩnh vực dịch vụ mà PV Engineering đang thực hiện sẽ tiếp tục được tạo những cơ hội rất lớn để phát triển.

Trong việc tái cấu trúc doanh nghiệp thì thực tế chúng tôi đã tiến hành từ năm 2010 theo Nghị quyết của Hội đồng Thành viên PVN về phương án thành lập Tổng Công ty Cổ phần Tư vấn Thiết kế Dầu khí hoạt động theo mô hình Công ty mẹ - Công ty con. Đây là một chủ trương đúng đắn của PVN trong việc tập trung phát triển các lĩnh vực chuyên sâu, trong đó có công tác tư vấn thiết kế và quản lý dự án chuyên ngành Dầu khí, từng bước làm chủ công nghệ và tiến tới dần đảm nhận các công việc có hàm lượng chất xám cao hiện đang do các tập đoàn nước ngoài chi phối và thực hiện.

Trong đề án tái cấu trúc PV Engineering giai đoạn 2012-2015, chúng tôi sẽ tiếp tục tập trung phát triển các lĩnh vực sản xuất kinh doanh chính, cốt lõi theo định hướng phát triển của PVN. Bên cạnh việc tiếp tục hoàn thiện, củng cố cơ cấu tổ chức, quản lý theo phương án tinh giảm, gọn nhẹ như hiện nay nhằm tăng cường khả năng quản lý, điều hành đối với Trung tâm Tư vấn thiết kế và các đơn vị thành viên của PV Engineering thì chúng tôi cũng tăng cường đầu tư, phát triển các nguồn lực nhằm nâng cao năng lực, phát triển đội ngũ của Trung tâm Tư vấn thiết kế từ cơ sở vật chất, trang thiết bị, phần mềm và nguồn nhân lực. Đây là lực lượng nòng cốt để phát triển dịch vụ tư vấn thiết kế - dịch vụ cốt lõi đem lại giá trị rất lớn cho các dự án dầu khí khi tối ưu hóa được các giải pháp về công nghệ, giảm thiểu chi phí đầu tư.

PV: Theo ông, đâu là những trở ngại, thách thức mà PV Engineering đang gặp phải?

TGĐ Đỗ Văn Thanh: Trong tình hình chung hiện nay, không chỉ riêng PV Engineering mà rất nhiều doanh nghiệp Việt Nam cũng đang gặp khó khăn. Ngoài những khó khăn chung mang tính vĩ mô như việc Chính phủ cắt giảm đầu tư, giãn tiến độ các dự án trọng điểm dẫn tới nguồn việc hiện nay của PV Engineering bị ảnh hưởng thì còn một số khó khăn, vướng mắc trực tiếp mà doanh nghiệp chúng tôi cũng đang phải đối mặt.

Trước tiên là sự cạnh tranh trong nội bộ ngành, điều này tạo ra những cạnh tranh không cần thiết và làm giảm sức phát triển của PV Engineering. Tiếp đến là thị trường cung cấp dịch vụ tư vấn thiết kế, quản lý dự án ngày càng bị cạnh tranh gay gắt bởi các công ty nước ngoài có năng lực mạnh (nhân lực, công nghệ/thiết bị, tài chính…). Trong khi đó ưu đãi về đấu thầu quốc tế được quy định trong Luật Đấu thầu Việt Nam chưa thực sự hỗ trợ các nhà thầu tư vấn thiết kế trong nước, trong đó có PV Engineering, điều này đã ảnh hưởng rất lớn đến sự phát triển của doanh nghiệp chúng tôi.

Bên cạnh đó, vẫn còn những bất cập trong việc lựa chọn nhà thầu, khi nhiều đơn vị có xu hướng lựa chọn nhà thầu tư vấn thiết kế nước ngoài nên đưa ra yêu cầu nhà thầu tham gia dự thầu phải có nhiều năm kinh nghiệm hơn mức cần thiết trong tiêu chí đánh giá lựa chọn nhà thầu, do vậy chưa thực sự hỗ trợ và ưu tiên sử dụng dịch vụ tư vấn thiết kế của PV Engineering.

Và một vấn đề nữa là các định mức chi phí của Nhà nước đối với công tác tư vấn thiết kế còn thấp, không phù hợp với công việc tư vấn thiết kế các dự án chuyên ngành Dầu khí mang tính chất đặc thù, phức tạp và đòi hòi hàm lượng chất xám, trình độ chuyên môn cao. Điều này ảnh hưởng rất lớn đến sự tồn tại và phát triển của các công ty hoạt động trong lĩnh vực tư vấn thiết kế vì có dự án họ phải thuê chuyên gia nước ngoài, hoặc các chuyên gia đầu ngành với mức lương rất cao để thực hiện dự án, trong khi đó để phát triển thì công ty tư vấn thiết kế cần phải tốn rất nhiều chi phí về đầu tư các phần mềm chuyên dụng và đào tạo nguồn nhân lực. Hơn nữa, với lực lượng thiết kế hiện nay, với trình độ và chất xám cao thì mức lương và đãi ngộ cũng phải xứng đáng để có thể giữ chân và giúp họ chuyên tâm cho công việc, tránh bị thu hút bởi các công ty nước ngoài.

PV: Vậy, để tháo gỡ những khó khăn ấy thì đòi hỏi PV Engineering cần phải làm gì trong thời gian tới?

TGĐ Đỗ Văn Thanh: Trong điều kiện hiện nay, bên cạnh việc hoàn tất quá trình tái cấu trúc lại doanh nghiệp thì chúng tôi cũng sẽ tiến hành song song các biện pháp cần thiết để khắc phục những khó khăn, vướng mắc.

Đối với hoạt động marketing, PV Engineering tiếp tục đẩy mạnh các hoạt động cả trong nội bộ ngành lẫn ngoài ngành để tìm kiếm dự án và hợp tác phát triển.

Chúng tôi sẽ hoàn thiện chính sách đào tạo để xây dựng nguồn nhân lực chất lượng cao thông qua việc mở rộng hợp tác đào tạo với các đối tác chiến lược, và các trường đại học danh tiếng trong nước. Qua đó năng lực của các kỹ sư PV Engineering sẽ được nâng cao khi được bổ sung thêm nhiều kiến thức chuyên ngành. Cũng trong vấn đề này, hợp tác chiến lược với đối tác Technip là một yếu tố rất quan trọng để chúng tôi phát triển công tác đào tạo. Hằng năm, các kỹ sư PV Engineering sẽ có cơ hội được làm việc trong các dự án của Technip tại Malaysia. Đây là một trong những giải pháp rất tốt để các kỹ sư nâng cao tay nghề, kỹ năng. Hoạt động “training-on-job” cũng tạo điều kiện để các kỹ sư tư vấn thiết kế làm quen với các quy trình tiên tiến mà Technip đang áp dụng.

Một biện pháp nữa cũng rất quan trọng là xem xét, cân đối và tiết kiệm chi phí. Bên cạnh các biện pháp trên, chúng tôi sẽ tiếp tục đề nghị Tập đoàn xem xét và hỗ trợ tháo gỡ những khó khăn mà bản thân PV Engineering không thể giải quyết được.

PV Engineering sẽ tập trung phát triển đội ngũ cán bộ tư vấn - thiết kế để tham gia các dự án lớn

PV: Được biết PV Engineering đang chú trọng xây dựng nguồn nhân lực tư vấn thiết kế chất lượng cao, ông có thể nói rõ hơn về vấn đề này?

TGĐ Đỗ Văn Thanh: Đảng ủy PV Engineering đã ban hành Nghị quyết lấy năm 2012 làm trọng tâm phát triển các công tác: Phát triển chiều sâu nguồn nhân lực tư vấn thiết kế; nâng cao chất lượng sản phẩm tư vấn thiết kế và xây dựng môi trường làm việc “trí tuệ - chuyên nghiệp - hiệu quả”.

Với mục tiêu về phát triển nguồn nhân lực, chúng tôi chú trọng phát triển đội ngũ nhân lực có năng lực tương đương với đội ngũ của các công ty nước ngoài hoạt động trong cùng lĩnh vực tư vấn thiết kế. Nguồn nhân lực này phải có đủ kiến thức, kỹ năng và thái độ làm việc chuyên nghiệp, đủ năng lực hoàn thành những công việc phức tạp theo yêu cầu phát triển của PV Engineering trong từng giai đoạn. Cụ thể là tập trung xây dựng đội ngũ nhân lực đáp ứng được yêu cầu và mục tiêu phát triển tổng công ty trong giai đoạn 2012-2015 và chuẩn bị lực lượng cho sự phát triển ở giai đoạn tiếp theo, đào tạo nhằm từng bước phát triển đội ngũ chuyên gia tư vấn - thiết kế hàng đầu, đạt tiêu chuẩn quốc tế.

PV Engineering sẽ tập trung phát triển đội ngũ cán bộ để tham gia các dự án “offshore”. Đến năm 2015, đội ngũ cán bộ tư vấn - thiết kế của PV Engineering có đủ năng lực để thiết kế cơ sở, thiết kế FEED và thiết kế chi tiết cho các dự án có giá trị đến 3 tỉ USD; tham gia thiết kế các dự án “offshore” gần bờ (dưới 200m nước), đạt khoảng 80% khối lượng công việc và hợp tác với các đối tác nước ngoài để thực hiện các dự án của PVN ở nước ngoài; đủ năng lực độc lập cung cấp dịch vụ quản lý dự án cho các dự án từ 1 tỉ USD trở xuống. Đồng thời, chúng tôi cũng kết hợp với chuyên gia nước ngoài và hợp tác với các đối tác nước ngoài để thực hiện việc cung cấp dịch vụ quản lý dự án cho những dự án lớn, phức tạp và những dự án dầu khí ở nước ngoài…

Ngoài ra, chúng tôi còn đào tạo phát triển đội ngũ cán bộ tư vấn - thiết kế về chuyên môn, tiếng Anh chuyên ngành và một số kỹ năng mềm (soft-skills), đào tạo sử dụng phần mềm tư vấn - thiết kế và học hỏi kinh nghiệm tư vấn - thiết kế của những chuyên gia giỏi. Hơn nữa, với việc đào tạo mở rộng năng lực chuyên môn của đội ngũ cán bộ tư vấn - thiết kế là để họ có thể làm được nhiều việc khác nhau và đủ năng lực làm việc với các chuyên gia nước ngoài. Chúng tôi phấn đấu đến năm 2015, cán bộ tư vấn - thiết kế sau 5 năm công tác có thể thực hiện được những phần việc khác nhau (giỏi chuyên môn thuộc lĩnh vực của mình và biết một số chuyên môn khác - làm được công việc của một số người khác). Phát triển đội ngũ nhân lực được đào tạo ở trình độ cao và đào tạo đội ngũ cán bộ có trình độ thạc sĩ trở lên, trong đó chủ yếu là đào tạo ở nước ngoài, đồng thời tập trung đào tạo đội ngũ cán bộ tư vấn thiết kế chuyên sâu...

PV: Đối với PV Engineering, việc ứng dụng khoa học công nghệ đóng vai trò như thế nào?

TGĐ Đỗ Văn Thanh: Trong thời đại hiện nay, KHCN chính là biểu hiện cho sự phát triển và thành công của một doanh nghiệp. Và đối với lĩnh vực tư vấn thiết kế thì điều này lại càng có vai trò quan trọng, là nền tảng cho trí tuệ PV Engineering phát triển.

Chúng tôi đã thành lập Hội đồng KHCN nhằm khuyến khích cán bộ, công nhân viên phát huy và tìm tòi các đề tài nghiên cứu KHCN có tính ứng dụng cao, phù hợp với thực tế và ngành nghề dịch vụ tư vấn thiết kế dầu khí. Hiện nay, việc ứng dụng KHCN đang thể hiện những vai trò lớn cho sự phát triển của PV Engineering. Trước tiên, điều này sẽ trực tiếp góp phần nâng cao hiệu quả sản xuất kinh doanh, giúp PV Engineering đẩy lùi các nguy cơ tụt hậu về trình độ KHCN so với khu vực và thế giới. Bên cạnh đó sẽ giúp chúng tôi làm chủ công nghệ dầu khí hiện đại, cải tiến các công nghệ mang thương hiệu PV Engineering, cung cấp các luận cứ khoa học có giá trị cho các quyết định quản lý và điều hành.

Việc ứng dụng KHCN sẽ góp phần giúp chúng tôi có thể tham gia tư vấn, phản biện cho Tập đoàn về các công nghệ liên quan đến ngành Dầu khí.

PV: Để nâng cao chất lượng sản phẩm tư vấn thiết kế và hiệu quả sử dụng đội ngũ chuyên gia tư vấn thiết kế thì đòi hỏi PV Engineering cần phải làm gì để hoàn thiện chiến lược phát triển của mình trong thời gian tới?

TGĐ Đỗ Văn Thanh: Sản phẩm tư vấn thiết kế không giống với bất kỳ sản phẩm thông thường nào khác, đó là sự tập hợp của kiến thức, trình độ, kinh nghiệm từng cá nhân trong một tập thể. Do đó để nâng cao được chất lượng sản phẩm tư vấn thiết kế cũng là nâng cao “chất lượng” của tập thể con người này. Điều này cần nhiều thời gian, công sức cũng như các biện pháp hiệu quả.

Chúng tôi đang thực hiện đồng bộ nhiều biện pháp để nâng cao năng lực trình độ của các kỹ sư và xây dựng hệ thống quy trình làm việc, thực hiện công tác QA/QC (quy trình kiểm tra, quản lý nhằm đảm bảo chất lượng sản phẩm) và kiểm tra các biện pháp đào tạo trên công việc (training on job) tại tất cả các bộ phận.

Việc sử dụng đội ngũ chuyên gia nước ngoài cũng là yêu cầu cần thiết trong giai đoạn hiện nay để thực hiện công việc mà kỹ sư Việt Nam chưa đảm nhiệm được trong các dự án lớn, có độ phức tạp cao. PV Engineering sẽ có thể tận dụng được nhiều những lợi ích cho việc nâng cao năng lực của đội ngũ kỹ sư, củng cố lực lượng nhân sự nòng cốt và tranh thủ được những kiến thức công nghệ/cách thức quản lý và cách thức làm việc chuyên nghiệp do các chuyên gia nước ngoài mang lại.

PV: Ông đánh giá thế nào về những kết quả mà PV Egineering đã đạt được trong thời gian qua?

TGĐ Đỗ Văn Thanh: Để đánh giá rõ về những thành quả mà PV Engineering đã đạt được thì có 3 khía cạnh có thể mô tả rõ ràng nhất, đó là tăng trưởng về doanh thu, quy mô dự án và nguồn nhân lực.

Về doanh thu, hàng năm PV Engineering luôn có sự tăng trưởng rất ổn định ở mức 20-30%. Tính đến thời điểm hiện nay, doanh thu của PV Engineering đã tăng gần 40 lần so với những năm 1998, 2000 và đạt gần 750 tỉ đồng. Con số này so với các đơn vị dịch vụ khác trong ngành là một con số khá khiêm tốn nhưng với các đơn vị cung cấp dịch vụ tư vấn thiết kế trong nước thì lại là một con số khá ấn tượng. Tuy nhiên, để có thể so sánh được với các công ty cung cấp dịch vụ tương tự trong khu vực thì PV Engineering sẽ cần phải tiếp tục cố gắng nhiều hơn.

Về quy mô các dự án thì đây là một khía cạnh cho thấy sự phát triển về nhiều mặt của PV Engineering cả về công nghệ, phần mềm cả về năng lực, nhân lực. Nếu như những năm đầu hoạt động trong lĩnh vực tư vấn thiết kế, PV Engineering chỉ có thể thực hiện được các dự án nhỏ như LPG Thăng Long, LPG Nha Trang và phần công việc đơn giản thì hiện nay các dự án mà PV Engineering có thể thực hiện đều có quy mô và yêu cầu kỹ thuật rất cao như Dự án Nam Côn Sơn II, Dự án Lô B - Ô Môn, Dự án GPP Cà Mau… Ngoài ra, ở mảng offshore - một trong những mảng có yêu cầu kỹ thuật cao nhất của các dự án dầu khí thì PV Engineering cũng đã có những bước tiến quan trọng qua các dự án như thiết kế kỹ thuật tổng thể (FEED) cho dự án giàn Hải Sư Đen, thiết kế chi tiết cho giàn Thăng Long - Đông Đô.

Ở khía cạnh nhân lực, những năm qua PV Engineering có sự phát triển vượt bậc cả về số lượng lẫn chất lượng. Năm 1998, PV Engineering có khoảng 50 người còn hiện nay con số đó xấp xỉ 700 người và khoảng 15 chuyên gia tư vấn thiết kế nước ngoài đang làm việc. Chất lượng nguồn nhân lực được Ban Lãnh đạo PV Engineering đặc biệt quan tâm, chú trọng. Hiện nay chúng tôi có 5 tiến sĩ, 55 thạc sĩ, 524 kỹ sư - cử nhân và 160 người có trình độ cao đẳng, trung cấp và lực lượng công nhân kỹ thuật.

PV: Có ý kiến cho rằng, PVN cần đề xuất Chính phủ có chính sách bảo hộ cho lĩnh vực tư vấn thiết kế trong các dự án dầu khí tại Việt Nam. Tất cả các hạng mục công việc nếu trong nước làm được thì không được giao cho các công ty nước ngoài. Đây là chính sách mà nhiều nước như Malaysia, Ấn Độ, Venezuela đang thực hiện và tạo sức bật rất lớn cho các công ty nội địa. Quan điểm của ông về vấn đề này như thế nào?

TGĐ Đỗ Văn Thanh: Việc tiến hành thực hiện các chính sách bảo hộ cho lĩnh vực tư vấn thiết kế trong các dự án dầu khí tại Việt Nam là một việc rất cấp thiết. Và PV Engineering cũng rất mong muốn Tập đoàn xem xét và trình Chính phủ phê duyệt. Trong tình hình hiện nay, chúng tôi rất hy vọng chính sách này sẽ sớm được Chính phủ hoàn thiện để triển khai. Vì việc triển khai càng sớm thì cơ hội phát triển cho các doanh nghiệp trong nước càng cao.

PV: Cảm ơn ông!

Thế Vinh (thực hiện)