Cách đánh giá học sinh hiện nay là của 40 năm trước

Đánh giá học sinh: 40 năm vẫn… không đổi

Chia sẻ tại Hội nghị hướng tới xã hội học tập và hỗ trợ chất lượng dạy học ở Việt Nam tổ chức tại Hà Nội vào cuối tháng 8, GS Trần Xuân Nhĩ, nguyên là Thứ trưởng Bộ GD-ĐT đã đặt câu hỏi cho Thứ trưởng Nguyễn Vinh Hiển về vấn đề: “Làm thế nào để cho học sinh có chất lượng?”.

GS Trần Xuân Nhĩ cho rằng chúng ta nên rút ngắn lại quá trình học phổ thông của học sinh còn 11 năm. Việc học sinh học tới 12 năm phổ thông là một sự lãng phí của cải và công sức của toàn xã hội, ngoài ra chúng ta cũng phải thay đổi cách đánh giá học sinh (thay đổi cách thi cử hiện nay).

Theo nhìn nhận của GS Trần Xuân Nhĩ, hiện nay đội ngũ giáo viên của chúng ta đang vừa thừa, lại vừa thiếu. Thêm vào đó, hệ thống đào tạo giáo viên tại các trường Sư phạm hiện nay đang rất bất cập, vì vậy, vấn đề đặt ra là làm thế nào phải đào tạo được hệ thống giáo viên đáp ứng được yêu cầu của thế kỷ XXI.

GS Trần Xuân Nhĩ băn khoăn về chính sách đãi ngộ cho giáo viên hiện nay.

GS cũng nêu câu hỏi: “Làm thế nào chính sách đãi ngộ giáo viên tốt hơn, người giáo viên phải sống được bằng đồng lương của mình thì lúc bấy giờ người ta mới có thể tập trung làm hết lương tâm của mình”.

Trước những vấn đề GS Trần Xuân Nhĩ đưa ra, Thứ trưởng Bộ GD-ĐT Nguyễn Vinh Hiển cho biết: “Cách đánh giá học sinh hiện nay cần thay đổi, cách đây gần 40 năm tôi được đánh giá thế nào thì bây giờ học sinh của tôi vẫn được đánh giá như vậy, lạc hậu vô cùng”.

Tuy nhiên, Thứ trưởng cũng khẳng định cho biết, không có bình luận gì về ý kiến nên hay không nên rút ngắn thời gian học phổ thông xuống còn 11 năm, nhưng hiện nay chúng ta đang phổ cập THCS hết 9 năm (giáo dục bắt buộc) và sau đó sẽ phân hóa dần.

Thứ trưởng Nguyễn Vinh Hiển cho rằng: “Tôi nghĩ phân hóa bằng cách lựa chọn chủ đề học và gắn với định hướng nghề nghiệp, gắn với trường đại học sau này sẽ dạy cái gì. Mục tiêu giáo dục của chúng ta từ trước tới nay vẫn coi trọng phát triển con người một cách toàn diện, nhưng toàn diện từ trước tới nay nhiều người nghĩ rằng nó giống nhau, không để ý rằng mỗi người có một năng lực, mỗi người có một hoàn cảnh, yếu tố khác nhau”. 

Về vấn đề chất lượng giáo dục hiện nay, Thứ trưởng cũng nhận định: “Mối quan hệ số lượng và chất lượng giáo dục hiện nay chúng ta đang chuyển tăng trưởng theo chiều rộng sang tăng trưởng theo chiều sâu. Trong những năm qua chúng ta phát triển số lượng rất nhiều, lúc bấy giờ trọng tâm là số lượng, đến bây giờ chúng ta coi trọng cả hai nhưng trọng tâm là chất lượng, hiệu quả. 

Như vậy trong phát triển trong giai đoạn này là “chất lượng, hiệu quả” đồng thời vẫn đảm bảo số lượng. Vẫn tiếp tục tăng số lượng, chúng ta vẫn biết còn nhiều người mù chữ, vẫn còn có những học sinh hoàn cảnh khó khăn chưa được đi học, chỗ này là chúng ta phát triển về số lượng. Nhưng chất lượng của cả hệ thống phải được coi trọng hơn những năm trước”. 

Bên cạnh đó, Thứ trưởng cũng khẳng định, ngoài yếu tố giáo viên, môi trường sư phạm thì việc phát triển con người phải theo yêu cầu của xã hội – con người xã hội và cá nhân hài hòa. Theo đó, kỹ năng cùng với yếu tố tâm lý phải trở thành năng lực để thực hiện nhiệm vụ, đó là mong muốn của mỗi học sinh thu lượm được gì sau khi lên lớp.

Phải đánh giá năng lực thực tế của giáo viên

Chia sẻ quan điểm về nghề giáo, Thứ trưởng Nguyễn Vinh Hiển nhấn mạnh, phải coi trọng và tạo động lực cho người học sư phạm, học xong sư phạm ra cơ bản đủ điều kiện làm nghề dạy học, nhưng làm sao để giáo viên tự đổi mới, nâng cao tay nghề, nâng cao trách nhiệm với nghề thì chúng ta đang còn thiếu điều kiện.

Thứ trưởng cho biết: “Trong Đại hội Đảng cũng đã nói “Chế độ của nhà giáo là chưa thỏa đáng”, đúng vậy, tiền có ít như vậy nhưng phải có cách trả lương như thế nào để khuyến khích những giáo viên tích cực (hiện nay chúng ta đang trả bình quân). Cần phải có cách đánh giá, bổ nhiệm, tuyển dụng như thế nào đó để xác định đúng năng lực”.

Ông cũng thừa nhận hiện nay chúng ta vẫn nặng chuyện bằng cấp, bằng cấp là điều kiện tham gia tuyển dụng, là điều kiện để bổ nhiệm. Những năm qua chuyện xã hội coi trọng bằng cấp dẫn đến ngành giáo dục cũng chạy theo bằng cấp, tuy nhiên điều đó không quan trọng bằng năng lực cống hiến thực tế. 

Thứ trưởng Bộ GD-ĐT Nguyễn Vinh Hiển cho rằng bản thân nhà trường phải là một xã hội học tập nhỏ.

Chia sẻ với những nhà giáo trẻ, Thứ trưởng cho rằng, là nhà giáo phải được trải nghiệm, từ khi còn là sinh viên đã phải gắn với hoạt động xã hội, có trải nghiệm trong thực tế mới hiểu được hoàn cảnh của học sinh, lúc đó mới có trách nhiệm và tình cảm với nghề. Như vậy, chương trình đào tạo ở trường sư phạm cần được đổi mới để bắt kịp với xu thế và tình hình thực tế hiện nay. 

Theo đó, Thứ trưởng Nguyễn Vinh Hiển đề nghị các trường Sư phạm cần tăng lượng đào tạo nghiệp vụ lên khoảng 35-40% chương trình đào tạo như: sinh viên được rèn luyện nghiệp vụ sư phạm ở trường phổ thông, vì thực tế khâu bồi dưỡng giáo viên cho hệ  thống giáo dục thường xuyên ở các trường Sư phạm hiện nay gần như bằng không.

Ngoài ra, năng lực đánh giá, kỹ thuật đánh giá học sinh phải được đào tạo trong các trường Sư phạm nhiều hơn. Năng lực phát triển chương trình nhà trường, hay nói cách khác là có chương trình thống nhất cho các vùng miền, phù hợp với từng vùng, phù hợp với từng trường. Vấn đề này trực tiếp là giáo viên phải xây dựng chương trình giáo dục, và những kỹ năng này trường Sư phạm cũng phải đào tạo.

Thứ trưởng Nguyễn Vinh Hiển khẳng định: “Tôi cho rằng, nếu muốn xã hội học tập suốt đời trước hết các thầy cô giáo phải học tập suốt đời, nhà trường phải là một xã hội học tập thu nhỏ. Khi đổi mới chương trình sách giáo khoa thì giáo viên phải được đào tạo bổ sung hoặc đào tạo lại để đáp ứng với chương trình sách giáo khoa”.

Khánh An