Không có “tham nhũng chính sách”!

Thành Tâm (NLM số 251)

Các cuộc luận bàn luật pháp diễn ra khá dày đặc ở cấp vĩ mô, nhất là tại diễn đàn Quốc hội vì số lượng luật phải sửa tồn đọng nhiều, số lượng luật chờ xem xét ban hành cũng không ít. Cử tri có lúc băn khoăn tự hỏi, phải chăng chúng ta làm luật nhanh quá và được chuẩn bị chưa thật hoàn hảo nên tuổi thọ của nhiều luật chưa cao do có những điều khoản sớm không phù hợp. Theo dõi truyền hình trực tiếp, công dân mới biết, hóa ra khi làm luật, đã có những lần các đại biểu Quốc hội mất thì giờ vào việc chữa văn phong, chính tả, câu chữ vì e ngại dân chúng và cả quan chức sẽ hiểu không đầy đủ văn bản luật.

Tuy nhiên, đây chỉ là những vấp váp khó tránh trong quá trình xây dựng nền pháp chế xã hội chủ nghĩa và hoàn toàn có thể khắc phục được. Luật pháp là của dân, do dân và vì dân, nhờ dân biết, dân bàn, dân làm và dân kiểm tra. Làm luật vì dân và sửa luật cũng vì dân!

Cựu Chủ tịch huyện Hóc Môn ra tòa vì tội tham nhũng

Xung quanh việc xây dựng luật pháp, không hiểu sao lại có người nêu nghi vấn khả năng “tham nhũng chính sách”. Tại phiên họp của Ủy ban Thường vụ Quốc hội mới đây, thậm chí có đại biểu còn đặt vấn đề chất vấn Bộ trưởng Bộ Tư pháp Hà Hùng Cường, rằng có hay không việc “cài cắm” lợi ích của ngành, của một nhóm lợi ích cục bộ vào các văn bản pháp luật?

Vậy “tham nhũng chính sách” là gì? Có hay không “tham nhũng chính sách” ở nước ta? Lâu nay dân tình thường chỉ nói đến tham ô, tham nhũng tài sản, đất đai, tiền bạc chứ đâu có “tham nhũng chính sách”! 

Theo định nghĩa thông dụng, tham nhũng là lợi dụng quyền hành để gây phiền hà, khó khăn và lấy của dân, tham ô là hành vi lợi dụng quyền hành để lấy cắp của công. Tham nhũng và tham ô là hệ quả tất yếu của quản lý kinh tế - xã hội lỏng lẻo, yếu kém tạo ra nhiều sơ hở cho các hành vi tiêu cực, hiện tượng tham nhũng và các tệ nạn có điều kiện phát triển và tại đó một phần quyền lực chính trị được biến thành quyền lực kinh tế. Tham nhũng và tham ô làm chậm sự phát triển kinh tế - xã hội, làm giảm lòng tin của công dân vào Nhà nước, đến chừng mực nào đó nó gây mất ổn định chính trị, kinh tế - xã hội.

Các chuyên gia cho rằng, “tham nhũng chính sách” là lối nói của văn tây chứ không phải của tiếng Việt và đề nghị không nên sử dụng cụm từ “tham nhũng chính sách” mà chỉ cần dùng khái niệm lợi dụng chính sách để tham nhũng hoặc tham nhũng bằng các quy định do mình đặt ra.

Trong thực tế, chính sách của Đảng và Nhà nước ta hiện nay bao gồm cả một hệ thống văn bản pháp quy từ hiến pháp đến các luật, nghị quyết của Quốc hội, của Chính phủ đến thông tư của các bộ. Hầu hết văn bản của UBND các cấp chỉ là văn bản hành chính.

Trong thể chế hiện hành, việc “cài cắm” vào các văn bản chính sách để phục vụ lợi ích nhóm, lợi ích cá nhân là bất khả thi.

Khi Bộ Y tế xây dựng Thông tư quy định tiêu chuẩn sức khỏe người lái xe có quy định người cao dưới 1,45m, nặng dưới 40kg và vòng ngực dưới 72cm sẽ không được lái xe môtô có dung tích xi lanh từ 50 đến dưới 175cm³ và lực bóp tay thuận phải đạt trên 26kg, lực bóp tay không thuận trên 24kg và lực kéo thân phải trên 70kg… Nếu không đạt một trong các tiêu chí thể lực trên sẽ không đủ điều kiện để lái xe trên 50cm³… Quy định trên dẫu bị phản ứng thì cũng không thể quy kết rằng, Bộ Y tế đưa ra quy định này là “tham nhũng chính sách”. Bộ Y tế và các quan chức trong ngành y không được lợi gì trong quy định này!

Đúng như Bộ trưởng Bộ Tư pháp Hà Hùng Cường thừa nhận, bên cạnh những nguyên nhân khách quan, chủ quan là các bộ, ngành chưa quyết liệt, nhiều cán bộ pháp chế trình độ thấp, lại chưa giỏi về luật pháp nên có nhiều văn bản chưa chuẩn chứ khó mà nói có “cài cắm” lợi ích để tham nhũng trong các trường hợp này.

Thực tế chưa có văn bản nào bị phát hiện là có cài cắm “tham nhũng chính sách” mà được ban hành. Hiện tại quy trình xây dựng luật, pháp lệnh, nghị định, quyết định của Chính phủ là khá đầy đủ và chặt chẽ, ít mắc lỗi. Nếu có điều gì chưa đúng thường là đối với thông tư và thông tư liên tịch. Lý do được đưa ra là chưa có cơ chế kiểm soát. Chính phủ đã nhận ra khoảng trống này và tới đây sẽ khắc phục. Đáng chú ý là có người còn đòi để người dân khởi kiện những văn bản do các cơ quan công quyền ban hành không đúng với quy định của pháp luật. Các chuyên gia nhận xét rằng, có văn bản hướng dẫn bị đánh giá là luộm thuộm, vòng vo khó hiểu do “lọt lưới” thẩm định, gây phản ứng trong xã hội thời gian qua nhưng đã được thu hồi khá kịp thời. Đó không phải là “tham nhũng chính sách”!

Có lẽ không nên và không cần “nâng tầm” thành vấn đề “tham nhũng chính sách”! Cương lĩnh của Đảng và hiến pháp của Nhà nước ta không dung thứ hành vi này. Và thể chế này không thể có cái gọi là “chính sách tham nhũng”!

T.T