Chọn quốc phục: Lại bộn bề trước những cái khó

Hội đồng nghệ thuật cuộc thi Thiết kế lễ phục nhà nước vừa có cuộc họp để chọn ra các mẫu thiết kế xuất sắc nhất cho vòng sơ khảo. Tuy nhiên, kết quả cho thấy là các thiết kế gửi đến dự thi có chất lượng không cao. Với con số 254 mẫu thiết kế gửi về dự thi có thể thấy đây là một con số lớn về lượng. Nhưng tréo ngoe ở chỗ không chọn nổi 20 mẫu thiết kế để vào vòng chung khảo đã cho thấy “chất” kém thế nào.

Cuộc họp sơ khảo, diễn ra vào hôm qua (29/10) tại trụ sở của Cục Nghệ thuật, Nhiếp ảnh và Triển lãm (Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch - VHTTDL) đã đem đến ít nhiều thất vọng cho các thành viên của Hội đồng nghệ thuật. Một đánh giá chung và thực tế cho các mẫu thiết kế gửi về là chất lượng chưa cao, chưa đáp ứng được yêu cầu cũng như các tiêu chí… mà Ban tổ chức (BTC) đã đưa ra. Trong đó, còn có những thiết kế bị cho là vay mượn, ảnh hưởng quá nhiều từ các mẫu trang phục của Trung Quốc hay vay mượn của phương Tây, thậm chí là thiếu sáng tạo…

Điều đáng buồn hơn ở chỗ, cuộc thi hiện tại thu hút các nhà thiết kế không chuyên hoặc sinh viên các trường đại học còn lại vắng bóng những nhà thiết kế chuyên nghiệp.

Để đáp ứng hài hòa các tiêu chí trong một bộ quốc phục là một bài toán khó

Nhận xét của Chủ tịch Hội đồng nghệ thuật, Thứ trưởng Bộ VHTT-DL Vương Duy Biên cho rằng: Các mẫu thiết kế đưa đến dự thi vẫn mang nặng tính thời trang trình diễn sân khấu mà chưa có sự ứng dụng sao cho tiện lợi với thực tế. Bên cạnh đó là thì tiêu chí ấn tượng, sang trọng cần có của một bộ lễ phục nhà nước thì vẫn chưa thấy ở các thiết kế gửi đến dự thi.

Thực tế những khó khăn này cũng đã được lường trước. Bởi ngay từ khi đưa ra tiêu chí lựa chọn quốc phục đã gây nhiều tranh cãi khi thể hiện những mâu thuẫn khó có thể giải quyết. Ban tổ chức đã tự gây khó cho mình khi phải đảm bảo đủ các yếu tố: “Mang tính biểu tượng văn hóa, có tính thời đại và bản sắc văn hóa của dân tộc Việt Nam; đẹp, thuận tiện, phù hợp trong nghi lễ quốc gia và quốc tế; phù hợp với điều kiện khí hậu và vóc dáng của người Việt Nam; khuyến khích thực hiện bằng chất liệu truyền thống, sản xuất trong nước”.

Nhưng điều này có phần trái khoáy khi lại chọn ra 4 bộ mẫu cho nam và nữ sử dụng trong các hoạt động lễ nghi Nhà nước, bao gồm: 2 bộ mẫu (1 nam, 1 nữ) mang xu hướng hiện đại và 2 bộ mẫu (1 nam, 1 nữ) mang xu hướng truyền thống.

Khỏi phải nói, Các nhà thiết kế sẽ đau đầu đến mức nào để phác thảo ra một bộ vừa mang “phong cách” truyền thống nhưng phải cố có cái gì hiện đại thêm vào cho nó có tính “thời đại” và ngược lại? Vậy nên, trước quá nhiều câu hỏi hoài nghi: Liệu có tìm được một bộ trang phục thực sự đẹp hay không? Trang trọng thế nào? Có tính dân tộc hay không? Mà trên thực tế mỗi dân tộc nước ta lại có một trang phục dân tộc riêng, nên để kết hợp hài hòa yếu tố dân tộc một cách thuyết phục là vô cùng khó.

Sự "cứu cánh" của áo dài là chưa đủ

Bởi vậy, sau một tháng phát động, con số 254 mẫu thiết kế gửi đến dự thi là lớn, nhưng chọn ra 20 mẫu vào chung khảo như dự kiến lại trở nên khó khăn đối với BTC. Như một cách “bắt buộc” tuân thủ theo thể lệ cuộc thi nên sau vòng sơ khảo hội đồng đã cố gắng chọn ra 6 mẫu trang phục của ba tác giả để đi tiếp vào vòng trong. Theo chia sẻ của PGS - TS Đoàn Thị Tính, thành viên hội đồng thẩm định thì kết quả này mới chỉ xem là tạm chọn, bởi chất lượng của các mẫu chưa thật sự xuất sắc, đạt được tiêu chí mà BTC đã đưa ra. Theo đó, các tác giả của những mẫu được “tạm chọn” ở vòng 1 sẽ được mời tham gia nâng cao mẫu thiết kế và tiếp tục vào qua “cửa ải” là vòng bình chọn 2. 

Trước chất lượng thấp của các mẫu thiết kế tham gia cuộc thi, Hội đồng nghệ thuật và BTC đã quyết định điều chỉnh vòng chung khảo của cuộc thi. Bà Đoàn Thị Thu Hương (Phó cục trưởng Cục Mỹ thuật - Nhiếp ảnh - Triển lãm) cho hay: “Hội đồng đã chọn ra ba tác giả có khả năng đi tiếp từ vòng sơ khảo. Bên cạnh đó, hội đồng sẽ lựa chọn mời bảy nhà thiết kế chuyên nghiệp tham gia việc thiết kế các mẫu lễ phục. Trong vài ngày tới, Hội đồng nghệ thuật sẽ tiếp tục họp để thống nhất danh sách các nhà thiết kế được mời”.

Được biết, các mẫu thiết kế ở giai đoạn này sẽ được hội đồng nghệ thuật góp ý về mặt các chi tiết như hoa văn, chất liệu, kiểu dáng… nhằm “nâng tầm” thiết kế trước khi ra thành sản phẩm. Không biết những nỗ lực của BTC liệu sẽ đi đến đâu, nhưng càng đi sâu lại càng thấy bộn bề những cái khó…

Huy An