Vì sao thư điện tử công cộng không còn giá trị pháp lý?

Mặc dù nhiều ý kiến “phản pháo” bởi đây là những hòm thư đã thông dụng với nhiều ưu điểm cao tuy nhiên, các ngành chức năng cho rằng những năm gần đây tội phạm công nghệ thông tin ngày càng phổ biến và đã từng xảy ra nhiều vụ “bẻ khóa” tài khoản hộp thư cũng như tung “tin rác” gây nhiễu dư luận.

Những “lỗ hổng” báo động

Theo thông tin PV nhận được, Bkav vừa hoàn tất chương trình nghiên cứu hiện trạng các “lỗ hổng” website được thực hiện trên quy mô toàn cầu. Kết quả nghiên cứu cho thấy mức độ an ninh của hệ thống các website Việt Nam tuy ở mức trung bình so với khu vực nhưng thấp so với thế giới.

Nguyễn Quốc Đạt (trái) và Nguyễn Đình Thuần bị tòa tuyên phạt án tù với tội dung “sử dụng mạng Internet thực hiện hành vi chiếm đoạt tài sản” (ảnh tư liệu).

Tại Việt Nam tỉ lệ các website tồn tại lỗ hổng lên đến 40% trong khi khu vực Châu Á là 36%, Châu Âu 15%, Châu Mỹ 5% và Châu Phi 33%. Có những website tại Việt Nam, Bkav WebScan đã phát hiện tới 151 lỗ hổng nguy hiểm. Về vấn đề này, ông Ngô Tuấn Anh, Phó chủ tịch phụ trách An ninh mạng Bkav cho biết: “Đây là nguyên nhân chính của các vụ lộ lọt thông tin thẻ tín dụng, bí mật kinh doanh dẫn đến việc các công ty, tổ chức bị xâm nhập, bị đánh cắp thông tin xảy ra thường xuyên trong vài năm gần đây. Ngay cả những tổ chức tài chính lớn như Visa, Nasdaq, Dow Jones... cũng từng là nạn nhân”.

Thực tế, những năm gần đây tội phạm công nghệ thông tin ngày càng phổ biến và rất xảo quyệt. Thủ đoạn phạm tội phổ biến mà các đối tượng tin tặc thường sử dụng là “bẻ khóa”, trộm cắp các tài khoản yahoo, gmail, hotmail, facebook... để thực hiện hành vi lừa đảo chiếm đoạt tài sản, thông qua việc yêu cầu nạn nhân chuyển tiền qua tài khoản ngân hàng; hoặc nhờ mua thẻ điện thoại gửi mã số thẻ cào...

Có khá nhiều dịch vụ email công cộng thông dụng tuy nhiên luôn tiềm ẩn nguy cơ bị mất cắp thông tin.

Tháng 6/2013, TAND TP.HCM đã xét xử và tuyên phạt bị cáo Nguyễn Quốc Đạt (26 tuổi, ngụ Q.Gò Vấp, TP.HCM) 10 năm tù về tội “sử dụng mạng Internet thực hiện hành vi chiếm đoạt tài sản”. Một số đồng phạm khác đã giúp sức Đạt trong việc đặt mua, nhận chuyển hàng cũng bị xử về tội danh này.

Theo cáo trạng, từ năm 2009 Đạt tham gia diễn đàn giới hacker chuyên dạy bẻ khóa, trộm cắp thông tin thẻ tín dụng để mua hàng. Qua diễn đàn này, Đạt có được các thông tin thẻ tín dụng của người nước ngoài và dùng các thông tin thẻ tín dụng đó lên mạng Internet đặt mua nhiều mặt hàng điện tử có giá trị lớn như điện thoại di động, máy tính bảng, laptop... từ nước ngoài chuyển về Việt Nam bán. Kết quả điều tra xác định tổng cộng các bị cáo đã chiếm đoạt của các chủ thẻ hơn 1,8 tỉ đồng.

Không cấm dùng hộp thư công cộng ngoài công việc

Thực hiện Chỉ thị của Thủ tướng về tăng cường sử dụng văn bản điện tử trong hoạt động của các cơ quan nhà nước, UBND thành phố Hà Nội đã ban hành Quy định trao đổi, lưu trữ, xử lý văn bản điện tử trong hoạt động của các cơ quan nhà nước. Tuy nhiên, theo Văn Phòng UBND thành phố Hà Nội, vẫn còn một số đơn vị chưa nghiêm túc triển khai gửi, nhận văn bản điện tử trong thành phố. Đặc biệt việc khai thác, sử dụng hòm thư điện tử [email protected] cũng chưa nghiêm túc.

Ông Ngô Tuấn Anh, Phó chủ tịch phụ trách An ninh mạng Bkav cho biết người dùng thư điện tử công cộng phải đề phòng tránh bị “hack” thông tin  tài khoản.

Do vậy, Phó Chủ tịch UBND thành phố Hà Nội Nguyễn Thị Bích Ngọc tiếp tục yêu cầu các sở, ban, ngành, UBND các quận, huyện thị xã thực hiện nghiêm việc sử dụng hộp thư điện tử .gov.vn để trao đổi văn bản tài liệu. Bên cạnh đó, bà Ngọc yêu cầu các đơn vị trực thuộc UBND thành phố chấm dứt việc sử dụng các hòm thư điện tử công cộng (Yahoo, Gmail...), các hòm thư điện tử không đúng quy định. Đối với văn bản phát hành của các cơ quan vi phạm quy định về việc sử dụng hòm thư điện tử trong giao dịch hành chính điện tử, bà Ngọc yêu cầu các cơ quan nhận văn bản không tiếp nhận xử lý.

“Yêu cầu” trên của lãnh đạo UBND TP, đang nhận được sự quan tâm rất lớn từ dư luận. Chia sẻ về điều này, anh Hoàng Văn Vững, một cán bộ ngành y tế cho rằng: “Tài liệu mật mà đưa vào mấy công cụ công cộng thì còn gì là tại liệu mật nữa? Bên cạnh đó việc dùng email công cộng như yahoo, hay gmail để trao đổi thư từ tài liệu, báo cáo... thì chẳng có giá trị pháp lý gì vì đó chỉ là hòm thư cá nhân”.

GS Nguyễn Minh Thuyết cũng cho rằng cán bộ Nhà nước sử dụng thư điện tử công cộng sẽ không có tính pháp lý.

Trước thông tin, UBND TP Hà Nội “cấm” các cán bộ sở ban ngành trên địa bàn, sử dụng gmail và yahoo, trong giao dịch công việc, GS Nguyễn Minh Thuyết, nguyên ĐBQH cho rằng: Việc Hà Nội yêu cầu các cán bộ thuộc sở, ban, ngành trên địa bàn thành phố, không sử dụng gmail, yahoo... chỉ liên quan đến việc giao dịch công tác giữa các cán bộ thuộc các cơ quan Nhà nước thôi. Để giao dịch công tác, rõ ràng thành phố đã có hệ thống thư điện tử riêng của mình, như vậy mới có giá trị pháp lý. Còn nếu như, họ có nhu cầu trao đổi thư từ, giải quyết những công việc cá nhân, thì họ có quyền sử dụng những thùng thư miễn phí như yahoo, gmail hay hotmail... thì không ai cấm cả.

GS. Nguyễn Minh Thuyết cho rằng, cần phải rạch ròi hai việc công và tư, nếu là giao dịch cá nhân thì người dùng có thể dùng thư điện tử công cộng, còn đã là giao dịch công tác thì nhất thiết phải dùng hệ thống thư điện tử của Chính phủ. Quá trình sử dụng nếu thấy có vấn đề gì không ổn thì góp ý ngay, để đơn vị kỹ thuật kịp thời khắc phục. Ngược lại về phía đơn vị kỹ thuật, cũng phải xem xét làm sao để tăng tính tiện ích của công cụ này lên, để các cơ quan nhà nước thuận tiện trong giải quyết công việc.

Liên quan đến thực trạng mất an toàn trong sử dụng các mạng xã hội, thùng thư công cộng, trao đổi với PV, ông Đinh Văn Hiệu, cán bộ hỗ trợ kỹ thuật thuộc Cty an ninh mạng (Bkav) cho biết: Việc lãnh đạo hay cán bộ Nhà nước sử dụng thùng thư công cộng như yahoo; gmail; hotmai; facebook... trong giao dịch công việc hành chính, sẽ không đảm bảo bí mật và khả năng bị tin tặc đánh cắp thông tin rất cao.

“Thùng thư công cộng yahoo và gmail... mặc dù có những tiện ích rất lớn nên đã trở thành công cụ phổ biến đối với nhiều người dùng trên thế giới, trong đó có cả Việt Nam. Tuy nhiên, do việc Sever (máy chủ) của các thùng thư này đặt tại nước ngoài, nên Việt Nam không lưu trữ thông tin được, mà việc lưu trữ do những người quản lý máy chủ ở nước ngoài làm. Tức là, tất cả những thông tin của người sử dụng, và những tài liệu, dữ liệu... được tải lên, đều rất dễ dàng bị người quản lý máy chủ ở nước ngoài nắm được. Do vậy, nếu như họ lại sử dụng những thông tin này, làm việc xấu thì có thể gây nên những hậu quả... rất khó lường” - ông Đinh Văn Hiệu nói.

Thảo Phượng