Người sưu tầm “gió cổ”

Những chiếc quạt cổ xưa sẽ được phục chế, làm "sống lại"

Phố Hàng Điếu tấp nập suốt ngày đêm với nhiều loại mặt hàng. Bên cạnh sự sầm uất, đông đúc đó, tại số 2 Hàng Điếu người ta lại tìm thấy một cửa hàng "Chuyên quạt cổ" luôn là nơi hấp dẫn đối với khách nước ngoài và dân sưu tầm quạt cổ.

Chủ nhân của cửa hàng này là anh em ông Dương Văn Thuần, trong nhiều năm qua họ đã cất công sưu tầm và phục chế hàng trăm chiếc quạt cổ được sản xuất từ các quốc gia Pháp, ý, Hà Lan...

Cửa hàng này chỉ rộng chừng hơn chục mét vuông đồng thời cũng là xưởng chế tác của anh em ông Thuần, tuy nhỏ nhưng nó được bày trí khoa học, gọn gàng và vẫn giữ được kiến trúc cổ rất thích hợp cho thú sưu tầm đồ cổ của người Hà thành. Bà con lối phố mỗi khi đi qua đây vẫn trêu đùa ông là người sưu tầm gió.

Ông Thuần mải mê "chữa bệnh" cho chiếc Marelli được sản xuất tại Pháp từ những năm 30 của thế kỷ trước của một người khách mới mang đến.

Một góc kho quạt cổ của gia đình ông Thuần

Công việc chính của ông hiện nay là đi tìm, sưu tầm những chiếc quạt cổ từ các nhà thờ, công sở, khách sạn, và cả những nhà có nhu cầu phục chế những chiếc quạt quý giá để lưu giữ những lại hình ảnh của ngày xưa của gia đình.

Có thể tìm thấy trong cửa hàng của ông những chiếc quạt trần Marami đã hơn 100 tuổi...

...đến những chiếc quạt bàn của các hãng nổi tiếng Marelli (Pháp), Emi (Hà Lan).

Nếu là dân chơi quạt "xịn" thì họ thường săn những chiếc quạt “độc”, đúng hãng, có từ trăm năm trở về trước như chiếc Marelli được sản xuất từ Italy. Chiếc này “độc” ở chỗ, cánh làm bằng gỗ có vân đẹp, hộp số có tem bằng đồng, bên trong có sợi đốt bằng mai so, móc treo, phễu, màu sơn “xịn”...

Theo ông Thuần, ở Hà Nội cũng có nhiều người quấn (sửa chữa) lại quạt Marelli nhưng sửa và phục chế là 2 công đoạn hoàn toàn khác nhau. Nó phải phụ thuộc vào tính thẩm mỹ và độ chuyên nghiệp của từng thợ.

Bình thường, ông Thuần phục chế một chiếc quạt mất khoảng 2-3 ngày, chiếc nào khó và cầu kỳ thì tốn cả tuần. Công phục chế cho mỗi chiếc quạt có giá trung bình từ vài triệu đến vài chục triệu nhưng khách hàng và dân sưu tầm quạt chuyên nghiệp vẫn chấp nhận bỏ tiền để được sở hữu một món đồ như ý. Qua đôi bàn tay khéo léo của ông những chiếc quạt chẳng mấy chốc lại chạy êm ru, mát lạnh như xưa...

Vách tường nhà cũng là nơi để rất nhiều quạt

Tại cửa hàng của ông Thuần hiện có hàng trăm chiếc quạt, từ những chiếc ra đời cách nay hơn một thế kỷ, cánh quạt làm bằng gỗ vẫn còn nguyên nước sơn cho đến những chiếc quạt đã được nâng cấp bóng loáng, chạy êm như ru… Trong số những chiếc quạt do ông sưu tầm hoặc do khách đem đến bán, nhiều nhất vẫn là quạt trần, quạt bàn của các hãng nổi tiếng như Marami (Italy), Marelli, Eon, Calor (Pháp), Emi (Hà Lan)...

Mỗi chiếc quạt có một thế độc đáo khác nhau, vì thế cửa hàng của ông Thuần có nhiều quạt hình dáng kì quái trông rất lạ mắt. Có những chiếc quạt khách hàng gọi là quạt bom, vì hình dáng rất giống quả bom đang chúi đầu sắp nổ. Rồi quạt hai lồng quay tròn, quạt hai cánh, mũi quạt giống tên lửa, mũi máy bay… đều là những sản phẩm độc đáo có một không hai.

Bầu quạt quá nhiều còn phải treo bớt lên trần nhà.

Toàn bộ diện tích của cửa hàng đều được ông tận dụng để trưng bày. Quạt trần cũng có đủ loại từ cánh sắt, nhôm, gỗ đến loại 2 cánh, 4 cánh đều đủ cả. Việc bán được nhiều quạt cũng không phải là mục đích của ông Thuần, cho dù có những chiếc quạt khách trả giá hàng nghìn đôla, ông vẫn nhất định giữ lại.  

“Giữ được nghề gia truyền và hình ảnh văn hóa phố cổ là điều tôi luôn tâm nguyện”, ông Thuần tâm sự.

Nguyễn Hoan