Loạn thị trường thực phẩm chức năng

Tràn lan

TPCN được biết đến là sản phẩm mang lại lợi ích dinh dưỡng một cách tự nhiên, có tác dụng phòng chống bệnh tật và tăng cường đề kháng cho cơ thể nhờ các chất chống oxy hóa, chống lão hóa, kéo dài tuổi thọ, giảm nguy cơ bệnh tật, hỗ trợ làm đẹp, hỗ trợ điều trị rất nhiều chứng và bệnh. 

Với nhu cầu sử dụng ngày càng cao của người tiêu dùng, rất nhiều hãng dược phẩm đua nhau sản xuất, kinh doanh các loại TPCN.

Nhiều sản phẩm TPCN bán trên thị trường là hàng giả

Theo số liệu của Hiệp hội TPCN Việt Nam cho biết, hiện nay nước ta đã có 1.781 doanh nghiệp sản xuất và kinh doanh TPCN với hơn 10.000 sản phẩm đưa ra thị trường. Điều đáng lo ngại là hầu hết sản phẩm TPCN lại được các công ty bán hàng đa cấp quảng cáo như là “thần dược” để thu hút người tiêu dùng. Bên cạnh đó, với lợi nhuận cao nên như những mặt hàng khác, thị trường thực phẩm chức năng cũng đối mặt với rất nhiều vấn đề. Trong đó, đáng chú ý nhất là việc sản xuất, kinh doanh TPCN trái phép, giả, nhái… hòng thu lợi bất chính.

Điều đó thể hiện qua việc mặc dù cùng một tên loại sản phẩm nhưng chúng lại có giá thành khác nhau, mỗi nơi một giá bán, không có giá cố định. Ví dụ như cùng là sản phẩm tảo Spirulina của Nhật Bản nhưng giá thành của nó lại có nhiều mức khác nhau từ vài trăm nghìn đến cả triệu đồng. Theo lý giải của những người bán, việc giá thành khác nhau là do sản phẩm được xách tay từ nước ngoài về nên được bán với giá rẻ hơn so với sản phẩm do doanh nghiệp phải nhập khẩu. Tuy nhiên, theo khuyến cáo của Hiệp hội TPCN Việt Nam, các sản phẩm xách tay thường không rõ nguồn gốc, có những sản phẩm đã hết hạn sử dụng nhưng được tháo ra đóng vào hộp mới rồi đem về bán trong nươc nhằm thu lợi cao.

“Hàng xách tay thường có nguồn không được xác định, không có đơn vị nào đứng ra để chịu trách nhiệm khi có những vấn đề có thể xảy. Đã có nhiều người tiêu dùng vì muốn giảm béo nhanh, sử dụng TPCN không rõ nguồn gốc, xuất xứ, đặc biệt là dùng các nguồn hàng "xách tay", dùng tăng liều không theo hướng dẫn sử dụng dẫn đến nguy hiểm; Rối loạn tâm thần, mất trí nhớ, ảnh hưởng đến cơ quan trong cơ thể”- ông Trần Đáng, chủ tịch hiệp hội TPCN Việt Nam nhận xét.

Nâng cao công tác quản lý

Dựa vào sự thiếu hiểu biết của người dân về tác dụng của TPCN, không ít đơn vị kinh doanh "thổi phồng" về chức năng, công hiệu của sản phẩm, kể cả điều trị được ung thư, HIV để thu lợi...

Hiện nay, trên các phương tiện thông tin đại chúng, đặc biệt là trên những trang tin tổng hợp, TPCN được quảng cáo tràn lan. Có nhiều loại TPCN được quảng cáo có công dụng kỳ diệu giúp chị em luôn giữ mãi sắc xuân, hay các quý ông nhanh chóng tìm lại được “bản lĩnh” đàn ông. Chính việc quảng cáo quá mức với tần suất xuất hiện liên tục, cũng như sự lập lờ tên gọi, bao bì sản phẩm giữa TPCN và thuốc chữa bệnh đã tác động không nhỏ tới ý thức của người tiêu dùng khiến nhiều người hiểu lầm, sẵn sàng bỏ ra số tiền lớn để mua TPCN sử dụng thường xuyên.

Vì cách hiểu sai lầm nêu trên nên rất nhiều trường hợp người tiêu dùng tiền mất, tật mang do sử dụng TPCN quá đà. Đặc biệt là đặt quá nhiều niềm tin chữa được bách bệnh cho TPCN.

Theo ông Trần Đáng: TPCN không phải là thuốc nên không có tác dụng chữa bệnh mà chỉ hỗ trợ điều trị bệnh. Người bệnh cũng cần biết rằng việc điều trị và hỗ trợ điều trị là hoàn toàn khác nhau. Sản phẩm TPCN nào quảng cáo để dùng trị bệnh là hoàn toàn sai và người tiêu dùng phải rất cảnh giác. Hơn nữa, người tiêu dùng trước khi sử dụng TPCN cần được tư vấn bởi các nhà chuyên môn, thầy thuốc, bác sĩ bởi nhiều trường hợp người dùng bị phản ứng với một số thành phần của các loại sản phẩm này.

Bên cạnh đó, tránh việc mua hàng qua các đối tượng bán dạo, hay đường dây bán hàng đa cấp không rõ ràng. Nên tìm mua những sản phẩm có ghi rõ nguồn gốc sản xuất, xuất xứ, nhà nhập khẩu, phân phối để có cơ sở truy xuất khi gặp phải những vấn đề liên quan xảy ra khi sử dụng.

Mới đây, trong một động thái nhằm chấn chỉnh tình trạng kinh doanh, quảng cáo tràn lan TPCN, Bộ Y tế đã có văn bản gửi UBND các tỉnh, thành phố đề nghị chỉ đạo các sở, ban, ngành phối hợp triển khai quản lý chặt chẽ việc quảng cáo TPCN. Theo đó, việc quảng cáo TPCN chỉ được phép khi nội dung quảng cáo đã được cơ quan y tế thẩm định, đồng thời xử lý nghiêm các vi phạm trong quản lý TPCN. Ngoài ra, công tác thanh tra, kiểm tra đặc biệt tập trung vào các lĩnh vực, như: chống buôn lậu, hàng giả, kinh doanh bán hàng đa cấp để bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng.