Vì sao Ai Cập cắt đứt quan hệ ngoại giao với Syria?

Tổng thống Ai Cập Mohammed Mursi

Hãng Reuters dẫn tuyên bố của Tổng thống Ai Cập cho biết theo quyết định của Tổng thống Mohammed Mursi, Đại sứ quán Syria ở Cairo sẽ đóng cửa từ ngày 16/6/2013. Ngoài ra, ông đòi các thủ lĩnh phong trào Hezbollah Lebanon rút quân khỏi lãnh thổ Syria.

Theo nhận định của giới phân tích, động thái cắt đứt quan hệ với Damas của Tổng thống Ai Cập Mohamed Morsi nhằm thể hiện sự đoàn kết với phương Tây và các nước Arập trong việc phản đối chính quyền Syria, đồng thời nhằm cải thiện hình ảnh vốn đang bị chỉ trích của mình tại Ai Cập.

Phát biểu trước những người ủng hộ tại sân vận động Cairo trong cuộc biểu tình "Ủng hộ Syria" hôm 15/6, ông Morsi - thuộc lực lượng Anh em Hồi giáo - nói rằng ông sẽ "dứt khoát" cắt đứt quan hệ ngoại giao với Syria. Ngày 16/6, Chính phủ Syria đã lên án gay gắt quyết định này của phía Ai Cập. Một quan chức giấu tên nói với Hãng thông tấn nhà nước Syria SANA rằng ông Morsi đã theo đuôi "sự xúi giục của Mỹ và Israel chống lại Syria thông qua việc cắt đứt quan hệ với Syria". Quan chức này cũng cho rằng tuyên bố cắt đứt quan hệ của ông Morsi nhằm làm trệch hướng sự chú ý của dư luận trong nước.

Ngày 15/6, ông Morsi nói rằng Ai Cập sẽ triệu hồi đại biện ngoại giao của nước này tại Damas và đóng cửa Sứ quán Syria tại Ai Cập. Cùng với việc kêu gọi cộng đồng quốc tế áp đặt "khu vực cấm bay" tại Syria, ông Morsi cho biết ông đã tạo được "mối liên hệ với các quốc gia Hồi giáo và Arập nhằm tổ chức một cuộc họp để hỗ trợ khẩn cấp" cho người dân Syria. Ông cũng chỉ trích việc phong trào Hezbollah ở Liban can thiệp vào cuộc xung đột Syria. Phong trào này đã giúp quân đội chính phủ Syria giành lại thị trấn Quasayr từ tay quân nổi dậy.

Động thái này của ông Morsi nhằm giành được thiện chí của các nước phương Tây, nhất là Mỹ và các nước Arập đang phản đối chế độ của Tổng thống Syria Bashar al-Assad. Giới phân tích cho rằng, thông qua việc kiên quyết cắt đứt quan hệ với Syria, ông Morsi đang thể hiện một cử chỉ mới đối với những nước phản đối chính quyền của ông Assad.

Iman Rageb thuộc Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Chính trị Al-Ahram nhận định: "Chính phủ của ông Morsi đã theo đuôi chính sách của Mỹ trong cuộc xung đột ở Syria và đang nỗ lực làm hài lòng Washington bằng việc hỗ trợ cho nước này tại khu vực. Ông ta mong đợi người Mỹ sẽ 'nhắm mắt làm ngơ' trước cách mà chính phủ của ông đối phó với cuộc biểu tình do những người phản đối ông tổ chức vào ngày 30/6 tới nhân dịp kỉ niệm một năm ngày ông được bầu là tổng thống".

Quân đội Ai Cập cho biết họ không có ý định can thiệp vào các cuộc xung đột khu vực

Quyết định của ông Morsi đã khiến Ai Cập tiến gần hơn tới những quốc gia phản đối ông Assad, đặc biệt là Qatar giàu dầu mỏ - quốc gia đã cung cấp những khoản hỗ trợ tài chính quan trọng cho Cairo nhằm giúp Ai Cập khắc phục cuộc khủng hoảng kinh tế tồi tệ của nước này.

Tuy nhiên, các nhà phân tích nói rằng bằng việc cắt đứt quan hệ với Damas, ông Morsi cũng có ý định tăng cường ảnh hưởng ở trong nước - nơi ông đang phải đối mặt với sự phản đối ngày càng tăng. Theo truyền thông địa phương, cách đây nhiều tuần, đơn yêu cầu ông Morsi từ chức đã thu thập được 15 triệu chữ ký. Mohammed al-Orabi, từng giữ chức Ngoại trưởng, nói: "Những quyết định của ông Morsi có liên quan tới tình hình trong nước, nhằm mục đích đánh lạc hướng sự chú ý của dư luận". Amin Shalabi làm việc tại Hội đồng Quan hệ Đối ngoại của Ai Cập cũng cho rằng ông Morsi đang nỗ lực cải thiện hình ảnh của ông ở trong nước. Shalabi nói: "Tổng thống đang nỗ lực thu hút sự chú ý của dư luận vào các vấn đề bên ngoài để giành được sự ủng hộ của người dân". Tuy nhiên, theo ông Shalabi, "cuộc khủng hoảng ở trong nước quá nghiêm trọng, đến nỗi không có vấn đề bên ngoài nào có thể làm lu mờ cuộc khủng hoảng này". Trong bài phát biểu ngày 15/6, ông Morsi đã đã đề cập tới tình hình Ai Cập. Vị tổng thống này cảnh báo rằng ông sẽ hành động "quyết tâm" chống lại bất kể kẻ nào "muốn đẩy quốc gia vào vòng xoáy bạo lực và bất ổn".

Tại Ai Cập, việc cắt đứt quan hệ với Syria sẽ nhận được sự ủng hộ từ những người Salafist và người Hồi giáo dòng Sunni - những người kịch liệt phản đối chế độ ở Damas. Chế độ tại Syria gồm chủ yếu là các thành viên của cộng đồng thiểu số người Alawite - một nhánh của Hồi giáo dòng Shi'ite. Dân số Ai Cập gồm phần lớn là người Hồi giáo dòng Sunni, giống như đại bộ phận những người thuộc phe nổi dậy tại Syria.

Trong một diễn biến mới hơn, ngày 17/6, quân đội Ai Cập cho biết họ không có ý định can thiệp vào các cuộc xung đột khu vực.

Theo tờ báo Ai Cập Al-Ahram, quân đội Ai Cập sẽ chỉ bảo vệ và bảo đảm an ninh của Ai Cập và sẽ không để mình bị lôi kéo vào các cuộc xung đột trong khu vực.

Th.Long (Theo AFP)