Ukraine muốn giải tán Quốc hội Crimea

Các nhà ngoại giao phương Tây gây sức ép với ông Lavrov để ngồi vào bàn đàm phán với Ukraine

Động thái này chứng tỏ ông Putin không sợ phương Tây hay đe dọa trừng phạt. Ngày 6/3, Tổng thống Putin đã thảo luận với Hội đồng An ninh quốc gia Nga (Thủ tướng Dmitry Medvedev, Giám đốc FSB Nikolai Bortnikov, Giám đốc Cơ quan tình báo nước ngoài Mikhail Fradkov, Bộ trưởng Quốc phòng Sergei Shoigu, Chánh văn phòng Điện Kremlin Sergei Ivanov) trong cuộc họp bất thường về yêu cầu của Crimea, bất chấp việc Kiev tuyên bố yêu cầu sáp nhập là vi hiến.

Cũng trong ngày 6/3, Tổng thống tạm quyền Ukraine Oleksandr Turchynov cho biết, Quốc hội Ukraine bắt đầu thủ tục giải tán Quốc hội vùng lãnh thổ tự trị Crimea sau khi cơ quan này kêu gọi gia nhập Liên bang Nga. Phát biểu trên truyền hình, ông Oleksandr Turchynov cáo buộc quyết định của các nhà lập pháp Crimea là “tội ác” được hậu thuẫn bởi quân đội Nga. Ông Oleksander Turchinov còn cho rằng, chính quyền thân Nga ở khu tự trị Crimea là bất hợp pháp và đang hoạt động "dưới một thùng súng". Thủ tướng tạm quyền Ukraine Arseniy Yatsenyuk và chính trị gia, cựu vô địch quyền Anh thế giới Vitali Klitschko cũng mô tả động thái trưng cầu dân ý của Crimea là “một quyết định phi pháp” và là “một sự khiêu khích khủng khiếp chống lại Ukraine”.

Ông Arseniy Yatsenyuk còn cáo buộc Nga đang làm gia tăng căng thẳng trên bán đảo Crimea. Việc này diễn ra chỉ vài giờ sau khi Quốc hội Crimea thông qua kiến nghị trở thành một phần thuộc Liên bang Nga. Quốc hội Crimea sẽ đưa vấn đề này ra trưng cầu dân ý vào ngày 16/3, sớm hơn kế hoạch trước đó là ngày 30/3. Phó Thủ tướng Cộng hòa tự trị Crimea Rustam Temurgaliyev cho biết, khu tự trị này có thể thông qua việc sử dụng đồng rub của Nga làm đồng tiền chính của khu vực và "quốc hữu hóa" tài sản nhà nước như một phần trong kế hoạch sáp nhập vào Liên bang Nga.

Theo giới thạo tin, một phái đoàn của Quốc hội Crimea do Chủ tịch Vladimir Konstantinov dẫn đầu sẽ tới Moskva trong ngày 7 hoặc 8/3. Vào hồi 18h05 (theo giờ GMT) ngày 6/3, Tổng thống Mỹ Barack Obama đã ra tuyên bố về tình hình Ukraine từ Nhà Trắng. Trong đó khẳng định, cuộc trưng cầu dân ý theo dự kiến về quy chế của Crimea sẽ "vi phạm hiến pháp Ukraine và luật pháp quốc tế". Ông Barack Obama cũng cho biết, Mỹ và đồng minh đang thống nhất lập trường đối với việc Nga "xâm lược" Ukraine. Đại sứ Mỹ tại Liên Hiệp Quốc Samantha Power cho rằng, một cuộc trưng cầu dân ý về việc Crimea có nên ở lại Ukraine hay gia nhập Nga sẽ là bất hợp pháp và “làm bất ổn nghiêm trọng tình hình, dẫn tới phân cực hơn nữa và đẩy nguy cơ leo thang xung đột lên cao”.

Ngày 6/3, Hạ viện Mỹ đã nhất trí thông qua khoản viện trợ tài chính cho Ukraine, nhưng vẫn phải đợi Thượng viện thông qua. Với tỷ lệ 385/23, Hạ viện Mỹ đã nhất trí cung cấp khoản vay 1 tỷ USD cho Ukraine trong bối cảnh Kiev đề nghị viện trợ tài chính ít nhất 15 tỷ USD. Được biết, Nhà Trắng sẽ áp đặt lệnh cấm thị thực đối với các công dân Nga và Crimea, những đối tượng bị Washington coi là "đe dọa chủ quyền và sự toàn vẹn lãnh thổ của Ukraine". Ngoài ra, Tổng thống Barack Obama còn ký sắc lệnh cho phép trừng phạt các "cá nhân và thực thể chịu trách nhiệm về những hoạt động làm hủy hoại tiến trình hoặc các thể chế dân chủ ở Ukraine". Theo giới truyền thông, sự thay đổi đột ngột tại Crimea đã khiến nguyên thủ của 28 nước thành viên Liên minh châu Âu (EU) phải họp thượng đỉnh bất thường để tìm cách gây áp lực buộc Nga lùi bước và chấp nhận hòa giải.

Ngày 6/3, Ngoại trưởng Nga Sergei Lavrov cho biết, không hề có thỏa thuận nào giữa Moskva và Washington về tình hình Ukraine sau cuộc đàm phán tại Rome, Italia với Ngoại trưởng Mỹ John Kerry. Ông Sergei Lavrov còn cho rằng, OSCE và NATO không tạo bầu không khí đối thoại. Cùng ngày 6/3, Thứ trưởng Ngoại giao Nga Vasily Nebenzya cho biết, Moskva thẳng thừng loại trừ khả năng Ukraine gia nhập NATO. Trước đó (5/3), OSCE đã cử thêm 5 quan sát viên quân sự tới Ukraine, nâng tổng số quan sát viên tại quốc gia Đông Âu này lên 40 người.

Ngày 6/3, giới truyền thông Ba Lan đưa tin, Mỹ sẽ điều 12 chiến đấu cơ F-16 tới nước này để tham gia một cuộc diễn tập huấn luyện chung vào tuần tới. Cùng ngày, Bộ trưởng Quốc phòng Ba Lan Tomasz Siemoniak xác nhận, 12 máy bay tiêm kích F-16 và 300 quân nhân Mỹ sẽ tới nước này vào tuần tới để tham gia một cuộc diễn tập huấn luyện. Những động thái kể trên càng khiến cho căng thẳng tại Ukraine không có dấu hiệu xuống thang.

Trong một diễn biến liên quan, ngày 6/3, Interpol cho biết, đang xem xét yêu cầu của giới chức Ukraine về việc ban hành một cảnh báo quốc tế để bắt giữ Tổng thống bị phế truất Viktor Yanukovych về tội lạm dụng quyền lực và giết người. Được biết, Interpol sẽ ban hành “Thông báo đỏ” tới 190 quốc gia thành viên của tổ chức này về một lệnh bắt giữ đối với ông Viktor Yanukovych đã được ban hành. Tuy nhiên, đây không phải là lệnh truy nã quốc tế.

Anh Trang Cường