2014: Chính trường Mỹ sẽ vô cùng rối ren

Tổng thống Mỹ Barack Obama và Chủ tịch Hạ viện John Boehner tại điện Capitol ở Washington

Vào cuối năm 2013, không ai đạt được thành tích tốt trong các cuộc thăm dò công luận. Ðiểm ủng hộ dành cho Tổng thống Obama đã tụt xuống các mức thấp nhất, phần lớn vì vụ những trục trặc xảy ra trong lúc khởi động bộ luật về bảo hiểm sức khoẻ do ông đề xướng.

Ðiểm dành cho Quốc Hội và cả hai chính đảng cũng rất kém. Các đảng viên Dân chủ bị điểm thấp vì những vấn đề về bộ luật chăm sóc sức khỏe và các đảng viên Cộng hòa bị quy lỗi cho vụ chính phủ đóng cửa 16 ngày làm mất lòng công chúng hồi tháng 10.

2014 là một năm bầu cử quốc hội ở Mỹ, và đó cũng có thể đem lại một mức độ rủi ro cho Tổng thống Obama. John Fortier thuộc Trung tâm Chính sách Lưỡng đảng ở Washington nhận định: “Chắc chắn Tổng thống Obama sẽ rơi vào cái bẫy mà nhiều vị tổng thống ở nhiệm kỳ thứ hai đã mắc phải. Ðây là một chính phủ chia rẽ. Ông không được lòng dân chúng mấy. Cuộc bầu cử giữa kỳ thường không đem lại thành quả tốt cho đương kim tổng thống trong nhiệm kỳ thứ hai hay nhiệm kỳ đầu. Do đó tôi nghĩ có một số thách thức cho tổng thống”.

Ông Obama hy vọng rằng một thỏa thuận lưỡng đảng về ngân sách vào cuối năm sẽ giúp cho năm 2014 bớt đi những vụ tranh cãi. Thỏa thuận đạt được chỉ vài tuần lễ sau vụ chính phủ đóng cửa làm lung lay niềm tin của công chúng đặt vào khả năng cai trị của Washington.

“Ðây không phải là điều mà người dân Mỹ nghĩ là có thể chấp nhận được. Họ muốn chúng ta tìm cách giải quyết các vấn đề và tỏ ra thực tiễn, ngay cả khi chúng ta không thể hoàn tất được mọi việc”-chuyên gia Fortier cho biết.

Chủ tịch Hạ viện John Boehner của đảng Cộng Hòa cũng có một giọng điệu hòa giải sau khi đạt được thỏa thuận về ngân sách. Ông nói: “Ðấy không phải là tất cả mọi thứ mà chúng ta muốn. Nhưng nhiệm vụ của chúng ta là tìm ra đủ các điểm chung để hoàn thành công tác mà dân chúng Mỹ đã cử chúng ta đến đây để thực hiện”.

Thỏa thuận ngân sách đã khiến một số nhà phân tích dự đoán các chính trị gia bớt đối đầu hơn trong năm 2014, khi cả hai đảng tìm cách tranh thủ lại niềm tin của cử tri trước các cuộc bầu cử vào tháng 11/2014.

Nhưng có nhiều khả năng là bộ luật chăm sóc sức khỏe của Tổng thống Obama, mà phe Cộng hòa thường gọi là Obamacare, sẽ vẫn là một điểm gây tranh cãi giữa hai đảng.

Chính quyền Obama đang gắng sức chỉnh sửa các vấn đề về thực thi bộ luật - những vấn đề có thể gây thiệt hại chính trị cho đảng Dân chủ ở Quốc hội nếu còn tiếp tục kéo dài cho đến gần ngày bầu cử tháng 11 năm sau.

Stuart Rothenberg, một chuyên gia phân tích chính trị độc lập ở Washington, nói: “Vấn đề là, tất cả các đảng viên Dân chủ này ủng hộ và trong đa số các trường hợp đã biểu quyết tán thành Obamacare và vì thế mà họ bị mắc kẹt và đi đến độ tổng thống bị suy yếu, cử tri dường như muốn nói, tôi sẽ gửi một thông điệp cho ông Barack Obama. Ông không có tên trên lá phiếu giữa kỳ. Cách duy nhất họ có thể làm được là bỏ phiếu chống lại đảng Dân chủ”.

Nhưng ông Rothenberg cũng mau chóng nêu ra điểm các đảng viên Cộng hòa vẫn ở thế thủ sau khi bị quy trách về vụ chính phủ đóng cửa hồi tháng 10/2013. Ông nói: “Cái nhãn Cộng hòa vẫn còn rất tệ. Mọi người nghĩ rằng phe Cộng hòa đã phạm một sai lầm rất lớn khi đóng cửa chính phủ, và hầu hết các sách lược gia Cộng hòa sẽ nói rằng họ đã phạm một sai lầm lớn”.

Ðiểm ủng hộ dành cho Tổng thống Obama mới đây đã xuống mức thấp nhất trong nhiệm kỳ của ông, và điểm ủng hộ tổng thống thấp thường là dấu hiệu có khó khăn cho đảng của tổng thống trong các cuộc bầu cử giữa kỳ.

Nhưng ông Obama vẫn là một lực lượng chính trị mạnh. Theo nhận định của chuyên gia phân tích Rhodes Cook: “Bất kể điều gì khác không có lợi cho mình, tổng thống vẫn nắm thế thượng phong là có diễn đàn Nhà Trắng để thuyết phục người nghe, chỉ huy sự chú ý của truyền thông, chỉ huy sự chú ý của toàn quốc, và cơ bản có thể nói hoặc làm những việc buộc phần còn lại của chính phủ phải có phản ứng”.

Kết quả các cuộc bầu cử vào tháng 11/2014 có thể quyết định liệu ông Obama có cơ hội để thực thi nghị trình của ông trong hai năm cuối nhiệm kỳ tổng thống hay không. Toàn bộ 435 ghế tại Hạ viện sẽ được bầu lại trong cuộc bầu cử, cùng với 1/3 trong 100 ghế tại Thượng viện và 36 ghế thống đốc tiểu bang. Ðảng Cộng hoà hiện đang nắm quyền kiểm soát Hạ viện trong khi đảng Dân chủ chiếm thế đa số tại Thượng viện.